تصمیم برای خروج نیروهای روسیه از سوریه در همان روزی که رئیس جمهور ولادیمیر پوتین آن را اعلان کرد به اجرا گذاشته شد [1]، گوئی چنین تصمیمی تاب چند ساعت تأخیر را نیز نداشت. ابتدا می بایستی طی یک هفته روند آتش بس را تحت نظر می گرفتند که از 27 فوریه 2016 آغاز شد، تا رویداد نامطلوبی غافلگیرشان نکند. سپس، انتقال از سوریه به روسیه (فاصله ای که کمتر از 2500 کیلومتر نیست) به 4 تا 5 روز تدارکات نیازمند بود، به انضمام تجهیزاتی که برای دیدبانی روی آتش بس باید در سوریه باقی می ماند.

وقتی مشخص شد که چه چیزی نباید در سوریه باقی بماند، تجهیزات رزمی را پیاده و بسته بندی کردند. امکانات حمل و نقل هوائی و دریائی بر اساس قالبیت های حمل نفرات و تجهیزات، و به همین گونه شعاع عملیاتی بر اساس فاصلۀ پرواز و پیشبینی هواشناسی بسیج شد.

نقشه های پروازی برای تمام مسیر هواپیماهای باربری، پرواز و فرود آنها از پیش مشخص شده بود. بیش از هزار سرباز روسی در این عملیات شرکت داشتند که به ساختارهای لوژیستیک تعلق داشتند و 3 تا 4 روز پیش از آغاز خروج به جزئیات مأموریتشان آگاه بودند. مضافاً بر این که به دلیل بسته ماندن آسمان کشورهای ناتو کوتاه ترین راه را نیز در پیش نداشتند.

نکتۀ جالبی که باید بدانیم این است سرویس هیا اطلاعاتی ناتو به هیچ وجه در جریان نبودند و از نقشۀ روس ها بی اطلاع بودند، و به شکل فوق العاده ای غافلگیر شدند که چگونه ارتش روسیه اسرارش را حفاظت می کند. چنین موردی حاکی از این واقعیت است که سرویس های غربی فاقد عامل نفوذی بوده اند. به این معنا که مسکو دست به عمل می زند و دیگران واکنش نشان می دهند، و به این معنا که مسکو ابتکار عمل را بدست دارد و به حرکات دیگران توجهی نشان نمی دهد.

پوتین کریمه را می خواست و ظرف دو هفته انجام شد بی آن که به هیاهوهای غرب توجهی نشان دهد. پوتین می خواست سامانه های اس 400 را در سوریه مستقر کند و ظرف دو روز این کار انجام شد در حالی که طی سال ها اسرائیل با تحویل سامانه های اس 300 به سوریه مخالفت می کرد. و غرب مات و بهوت بر جاماند.

آیا مسکو در سوریه به اهدافش دست یافته است؟

هدف اصلی تغییر توازن نیرو به نفع ارتش عربی سوریه بود که با اردوی نیروی هوائی روسیه تحقق یافت و در سطح لوژیستیک به سنجه های ناتو پاسخ گفت، با هزینه کم و کمترین خسارات مادی و تجهیزاتی. روسیه به این ساز و کار مدرنیزاسیون ارتش عربی سوریه را نیز ضمیمه کرد، به ویژه نیروی هوائی. در عین حال روس ها هواپیماهای جدید مثل Su-34, Tu-214 R ،Su-30SM ،و مهمات هوشمند (Kh-25, KAB-500, KAB-1500) را از روی این هواپیماها، و موشک های کروز جدید KH-101 از روی هواپیماهای بمب افکن، و NK-Kalibr را از روی شناورها در شرایط جنگی آزمایش کردند.

روسیه تجهیزات مدرن C4I را روی ایالات متحده و هم پیمانانش در اتحادیۀ ضد دولت اسلامی ازمایش کرد که در کشورهای اطراف سوریه مستقر هستند.

C4I هواپیمای شناسائی

به مدد ارتش عربی سوریه، روسیه جنگ افزارهای ویژه و روش های خاصی را در مبارزه علیه تروریسم ازمایش کرد و حالا می داند چگونه باید علیه مزدوران مسلح اسلامگرائی که ایالات متحده و کشورهای ناتو و عربستان سعودی... آموزش داده اند مبارزه کند. اکنون در صورتی که یک «بهار عرب» دیگر در جای دیگری بر پا شد، روسیه می داند چگونه باید با آن مقابله کند.

به مدد نیروی هوائی روسیه، ارتش عربی سوریه ابتکار عمل را بدست گرفت و بخش بزرگی از مناطق مسکونی در سوریه را آزاد کرد. آتش بس در 27 فوریه بیش از همه به نفع ارتش عربی سوریه بود، زیرا بسیاری از شورشیان مجبور بودند آن ا رعایت کنند، و ارتش عربی سوریه می توانست روی دشمنان اصلی متمرکز شود : یعنی دولت اسلامی، جبهۀ النصره (القاعده در سوریه) و جبهۀ اسلامی (که عربستان سعودی آنها را مسلح کرده است).

ارتش عربی سوریه با میانجیگری روسیه با شبه نظامیان کرد به توافق رسید که آنها از مرز با ترکیه دفاع کنند، و با ارتس آزاد سوریه نیز به یک آتش بس واقعی دست یافت (که از سوی ایالات متحده و فرانسه پشتیبانی می شوند). در نتیجه، ارتش عرب سوریه می تواند نیروهایش را روی مناطقی که تحت کنترل دولت اسلامی است متمرکز کند. در حال حاضر به دروازه های پالمیر رسیده، مراحل بعدی رقه و دیرالزور است، در بخش غربی سوریه مناطق کمتری برای باز پس گیری باقی مانده.

هدف فعلی پوتین به پایان رساندن گفتگوهای صلح است، و در صورتی که به بن بست برخورد کند، پایگاه هوائی روسیه در حمیمه و پایگاه دریائی طرطوس بی کار بر جا نمانده است. با این وجود، تمام هواپیماهای شناسائی بی خلبان و سامانه های پدافند هوائی اس 400، پانتسیر اس 2 برای دیدبانی رعایت آتش بس و پایان مخاصمات در سوریه باقی مانده است. ظرف حداکثر 12 ساعت بمب افکن های روسی می توانند دوباره به سوریه بازگردند و حملات هوائی را ادامه دهند.

نتیجه گیری

پوتین ثابت کرد که قدرت بزرگی است و می تواند به شکل پا یا پای با اوباما رفتار کند. او موفق شد پایگاه های نظامی را در سوریه حفظ کند و ارتش عربی سوریه را باز سازی کند که ستون مهمی در خاورمیانه خواهد بود که روسیه می تواند روی آن حساب کند.

ترجمه توسط
حمید محوی

[1« России выход из Сирии », Сеть Вольтер, 14 марта 2016.