Kraliçe Septimia Batzabai Zenobia’nın efsanevi kenti Palmira, bütün dinlerin özgür ve eşit olduğu, Roma İmparatorluğunun zorbalığına direnen çok mutena bir medeniyetin simgesidir. IŞİD tarafından kısmen tahrip edilen kent, 2016 Paskalya günü Suriye Arap Ordusu tarafından kurtarıldı ve Suriye Tarihi Eserler Kurumu tarafından onarılacak.

Rus hava kuvvetlerinin bombardıman için yaptığı yaklaşık 9 000 sorti sonrasında, Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), İslami Cephe ve El Nusra Cephesi (yani El Kaide)’nin, Suriye Arap Ordusuna baskın yapmak için kullandığı tünel ve galeri ağının büyük bölümü kullanılamaz hale getirildi. Mevcut durumda, terörist gruplar öylesine güç kaybettiler ki, Suriye’de güç dengesini değiştirmek için artık saldırı yapamayacak durumdadırlar [1]. İsrail ve Fransa tarafından desteklenen Yarmuk Şehitleri Tugayı [2] ve müttefikleri Fransa ve ABD tarafından desteklenen ÖSO ve Birleşik Krallık ve ABD tarafından desteklenen İslami Cephe arasında çatışmalar yaşandı. Bunlar, Dera kentinin güney batısında yer alan bir bölgenin denetimi için birbirilerini katlediyorlar. 27 Şubat’ta ateşkes yürürlüğe girer girmez, İslami Cephe ve El Nusra Cephesi dışındaki birçok cihatçı grup silah bırakmaya başlamışlar ya da Suriye Arap Ordusu içerisinde çarpışmayı kabul etmişlerdi. Suriye Arap Ordusu böylece IŞİD’ten daha kalabalık güçlendirilmiş birlikleri konuşlandırma imkanı buldu. Eğer Suriye Arap Ordusu birliklerinin çoğunluğunun bulunduğu kuzey-batı ve güney-doğu’daki 15 cepheden geri çekilip bunları IŞİD’e karşı kullanma olanağını bulabilse durum bugünkünden çok daha da iyi olacaktır.

Suriye Arap Ordusu, 2016 Mart’ının ilk günlerinde, Halep-İtriyah-Hama-Humus karayolunun kontrolünü ele alarak, El Nusra Cephesi (destek cephesi), ÖSO ve İslami Cephe (Al-Jabhat al-Islāmiyyah) İslamcıların sıkıştığı, Halep eyaletinin güneyindeki ve İdlib’in tamamından oluşan bölgeyi, Suriye’nin merkezi ve doğusundaki IŞİD’in işgali altındaki bölgeden tecrit ederek, terörist gruplar arasındaki işbirliğini engellemeyi başardı. Kürt milisler de, IŞİD’in sadece 90 km’lik bir şeridi denetimi altında bulundurduğu Türkiye sınırında bir tampon bölge oluşturdular.

Palmira, Rus Ordusunun Genelkurmay Harekat Başkanı Korgeneral Sergey Rudskoy tarafından, çöldeki bağlantı yollarının kesiştiği kavşak noktası olması itibariyle IŞİD’in stratejik merkezi olarak değerlendiriliyor. Korgeneral’e göre, IŞİD’in nihai çöküşü Palmira’nın kurtarılmasıyla başlayacak. Suriye Arap Ordusu’nun bağlantı yollarının denetimini yeniden ele geçirmek için çölde giriştiği çatışmalar ve hava bombardımanı sonrasında, IŞİD hareket kabiliyetini sağlayan ulaşım imkanlarını kaybetmiş ve denetimi altındaki topraklardaki birkaç büyük şehirde savunma tertibatı alma zorunda kalmıştır. Bu durum da Suriye Arap Ordusu’na, birçok yönde eş zamanlı olarak saldırılar gerçekleştirmek ve IŞİD’in tüm direniş odaklarını kuşatmak üzere hava güçlerini kullanmak için topyekun bir hareket özgürlüğü vermektedir.

Suriye Arap Ordusu, 7 Mart 2016’da, bir deniz piyade taburunun destek verdiği 18nci Mekanize Tümenine bağlı 67nci Mekanize Tugayı ve 64ncü Topçu Alayı ile Humus üzerinden ilerleyerek, Palmira savaşında bir ara aşama başlattı. Bu harekatla birlikte Palmira’nın batı, kuzey ve güneyindeki Şaer, Mahr, Cihar ve Cazi petrol sahaları kurtarıldı. Suriye Arap Ordusu böylece 1 500 savaşçıdan oluşan Palmira’nın 20-25 km batısında (1.Bölge) yer alan IŞİD’in ileri karakolunun merkezini kuşatılmayı başardı. Dolayısıyla 67nci Zırhlı Tugayı çevresinde oluşturulan 3 000 askerden oluşan bir taktik grup Palmira ve bu ileri karakol arasına sızarak kuşatma harekatı altında kalan 1 500 cihatçının kuzeye (Rakka) ve doğuya (Palmira-Deyr ez Zor) geri çekilme yollarını kesmiş oldu. Suriye Arap Ordusu’nca stratejik yedek olarak bekletilen 18nci Tümen, tamamen modern silahlarla donatılmış ve Rus askeri danışmanlarının örgütlediği bir eğitim programından yararlandı [3]. Palmira’nın batısına saldıran 67nci Zırhlı Tugayı yaklaşık 90 tank, 40 zırhlı muharebe araçları (BMP 1) ve modern tanksavar füze sistemleri sahiptir.

Ardından, 18 Mart 2016’da Suriye Arap Ordusu’nun Özel Kuvvetlerinin Kaplanlar Taburu bölgeye gelerek, yedeğe alınan, İranlılar ve Spetsnaz tarafından eğitilen ve hazırlanan subay ve astsubaylardan oluşan ve çöl koşullarında savaşmak üzere donatılan ve silahlandırılan bir milis olan Çöl Şahinlerine katıldı. Kaplanlardan ve Çöl Şahinlerinden oluşan taktik grup, 14,5 mm çapında KPV ağır makineli tüfeklerle, çift namlulu 23 mm çapında GS-23 toplarla ve lazer güdümlü Rus tanksavar füzeleriyle donatılmış kolay manevra edilebilir zırhlı pikaplarla 2 000 askerden oluşuyor. Bu grup Palmira’nın güneyinden saldırıyor.

Palmira’nın doğusunda, 24 Mart’tan beri Kudüs Gücüne yani İran Özel Kuvvetlerine bağlı askeri eğitmenlerin komutasındaki Suriye Ulusal Savunma Güçlerine, Lübnan Hizbullah’ına ve Iraklı Harekat Hizbullah el Nujaba (Allahın Partisinin Asilleri Hareketi), Liva İmam Ali (İmam Ali Tugayı) ve Kata’eb Hizbullah (Allahın Partisinin Taburu) milislerine bağlı 1 800 savaşçıdan oluşan bir birlikle saldırıya geçti. Bu üç temel taktik grup, IŞİD’in Palmira çevresindeki tepelerde yer alan ve İslamcıların ikinci savunma çemberini oluşturan destek noktalarını etkisiz hale getirdi. Bu şekilde cihatçıların kentten kaçma olasılıklarını engellemiş oldular. Şimdi Suriye Arap Ordusu, Palmira’nın çevresindeki üçüncü savunma çemberini delmeyi ve sokak sokak kurtarmak üzere kente girmeyi başardılar (2.Bölge).

IŞİD’in Palmira kentinin girişine hakim tepelerdeki kayalarda kazdığı destek noktaları, Suriye’nin Şayrat (Humus’un 20 km guney doğusunda) ve Tiyas (Palmira’nın 40 km batısında) hava üslerinden kalkan Su-22, L-39 Albatros ve MİG-23 uçaklarınca vuruldu. Bu uçaklara daha sonra başka uçaklar ve Mi-24V Rus hücum helikopterleri de katıldı. 20 ve 23 Mart 2016 tarihleri arasında Rus hava gücü 41 sortiyle Palmira’da IŞİD’e ait 146 hedefi vurarak, 6 komuta merkezi, 5 tank, 6 top, 2 cephane deposu, 15 silahlı pikabı imha etti ve 320 cihatçıyı öldürdü. ABD’nin önderliği altındaki koalisyona ait 180 savaş uçağından hiçbiri Palmira’daki harekata katılmıyor.

Palmira’nın kurtarılmasının sonuçları ne olacak?

1. Çölün ortasında, Suriye’nin güneyinde Palmira’ya kadar, 150 km uzunluğunda ve halen IŞİD’in denetiminde olan tek bir yol var (3.Bölge). Palmira’nın kurtarılmasıyla birlikte, Palmira’nın güneyiyle Ürdün sınırı arasında kalan, Süveyde kentinin doğu ve kuzey doğusunda mevzilenen 3 000 savaşçıdan oluşan IŞİD birliği, başkentleri Rakka’dan tecrit edilmiş olacak.

2. Deyr ez Zor kenti, 137nci Topçu Tugayına bağlı 104ncü Paraşütçü birliği ve Ulusal Savunma Güçleri savaşçılarından oluşan 4 000 personelle korunmaktadır. Deyr ez Zor taktik grubu, Palmira’nın 90 km uzağında Suriye Arap Ordusu’ndan bağımsız olarak mücadele vermektedir.

Bu taktik gruba hava desteğini, Su-24M3 bombardıman uçaklarının konuşlu bulunduğu El Nasıriye hava üssü sağlamaktadır. Palmira’nın kurtuluşuyla Suriye Arap Ordusu, Palmira ve Deyr ez-Zor arasında bulunan ve çölün ortasındaki tek ulaşım olanağı olan 90 km uzunluğundaki M20 otoyolunu denetimi altına alacak bu da IŞİD savaşçılarını Kuzeye çekilmeye zorlayacaktır (4.Bölge). Son günlerde, Suriye Arap Ordusu’nun Deyr ez-Zor’da bulunan taktik grubu, güneyden IŞİD savaşçıların yoğun saldırısına maruz kalmıştır. Bu saldırıyı geri püskürtmek için, Suriye Arap Ordusu 1 000 asker ve cephaneden oluşan bir desteği hava yoluyla bölgeye sevk etmiştir.

IŞİD’in bu saldırılarından sonra, 104 Paraşütçü Birliği, İslamcı savaşçıların uyguladığı kuşatmayı yarmayı başarmış ve güney doğu’ya M4 otoyolunun (Halep’i El Bukama’ya bağlayan) Deyr ez-Zor-El Mayadin bölümüne doğru ilerlemiştir. Bu bölümün denetiminin ele geçirilmesi, Irak’tan Suriye’ye IŞİD savaşçılarının naklini engelleyecektir. Palmira’daki Suriye birlikleri, kuzey-doğu yönünde Haseke yönünde Deyr ez-Zor’dakilerle birleşebilirse, bu Kürt milislerin Irak ile olan sınırı (5.bölge) tamamen güvenlik altına almalarını sağlayacaktır.

3. Palmira’nın işgali ve Deyr ez-Zor’daki taktik grupla birleşme, Suriye Arap Ordusu’na IŞİD’in başkenti Rakka’ya, batı, güney ve doğu olmak üzere üç yönden saldırma ve beş ila altı ay içerisinde Suriye’deki tüm terörist grupları tamamen etkisiz hale getirme imkanı verecektir (6.Bölge).

Çeviri
Osman Soysal

[1«Le piège tendu par Poutine en retirant le contingent russe de Syrie», Valentin Vasilescu, Traduction Avic, Réseau international, 18 mars 2016.

[2We have no beef with Israel, Syrian Islamist rebel group says”, Ilan Ben Zion & Agam Rafaeli, Times of Israël, July 1st, 2013.

[3Suriye Arap Ordusu’nun geri dönüşü”, yazan Valentin Vasilescu, Tercüme Osman Soysal, Voltaire İletişim Ağı , 10 Mart 2016.