زبینیو برژنسکی ، که مشاور امنیتی پرزیدنت جیمی کارتر بوده ، در سال ۱۹۹۷ در کتاب خود تحت
: عنوان ٬٬ صفحه ی شطرنج بزرگ ٬٬
اینگونه نوشت : ( The Grand Chessboard : American Primacy and its Geostrategic Imperatives)
شرط تقدم آمریکا و ضروریات ژئواستراتژیک آن ، برای آن که ایالت متحده بتواند حاکمیت خود
را در جهان حفظ کند ، آن است که به هر قیمت نگذارد قدرتی در اور-آسیا ظهور کند .
امروزه نه تنها واشنگتن در این منطقه کنترل خود را از دست داده ، بلکه چین و روسیه دست به
ایجاد شبکه ی اقتصادی و مالی عظیمی هستند تا بتواند تمام کشورهای این منطقه را پوشش
دهد .

تمامی شبکه های ارتباط جمعی غرب ، سفر نخست وزیر چین – لی ککیانگ – به بیشتر
کشورهای آسیا یی را ، در اول ماه نوامبر ، مخابره نکردند . لی در ابتدا به شهر بیشکک
ملحق (OCS) ( قرقیزستان) سفر نمود تا به اجلس پانزدهم روئسای سازمان همکاری شانگهای
شود [1]
که شامل ۳۰۰ میلیون کیلومتر مربع می باشد ، ۶۰ ٪ کل منطقه ی اور-آسیا را در بر OCS
می گیرد ، که یک چهارم جمعیت جهان را در خود جای داده ، و شامل کشورهای : چین -روسیه
– قزاقستان – قرقیزستان-تاجیکستان – اوزبکستان می باشد . هند و پاکستان باید به این کشورها
ملحق شوند که در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ در شهر آستانه مراحل این پیوند انجام خواهد شد [2]

با این که این سازمان در ابتدا در اهداف خود چشم اندازی نظامی و امنیتی داشته ، اما اکنون در
همکاری اقتصادی و مالی نیز قدم بر داشته است . و این درست در زمانی است که تجارت بین
بدترین دست آورد خود را از زمان بحران ۲۰۰۸ در کارنامه ی خود ضبط ، OCS المللی کشورهای
کرده است [3] ، از این رو ضروری است تا با تحکیم پیوندها ، چه در زمینه ی تبادلت تجاری و
سرمایه گذاری ، زودتر صورت بگیرد .

برای آن که در برابر کندی حرکت اقتصادی جهان ،کشورهای نوظهور بتوانند مقابله کنند ،
ضروری است تا اتحاد جنوبی- جنوبی ( میان کشورهای حاشیه ای ) تحکیم شود تا وابستگی آنها
به کشورهای صنعتی کاسته شود – کشورهایی که خودشان نیز در باتلق رکود گیر کرده اند .
آن است ، OCS پیشنهاد نخست وزیر چین ، با ایجاد منطقه ی آزاد تبادلت تجاری میان اعضای
که زنجیره ی تولیدات منطقه ی اور-آسیا به صورت اتحادی افقی در آید [4] . در دورانی که
چین اقتصاد خود را به سوی بازار داخلی هدایت می کند تا ارجحیت سرمایه گزاری های عظیم و
OCS تجارت خارجی را از مدل پیشرفت خود خارج کند ، برای دیگر کشورهای عضو
مسئله اصلی در آن است که جهشی به سوی تولید محصولتی با ارزش بالی افزوده داشته باشند.
از سوی دیگر به نظر من سازمان همکاری شانگهای ، باید در پی مطالعه در جهت ایجاد اتحاد
میان نیروهای خود در سایر پروژه ها ی همبستگی که امروزه در حال تحکیم اند ، باشد . حذف
موانع تعرفه بندی می تواند برای اعضای این سازمان ، جریان تجارت و سرمایه گذاری را با
حوزه های منطقه ای که با اقتصاد نوظهور پدید آمده اند ، به صورت اساسی افزایش دهد : به
که شامل کشورهای روسیه ، بلروس ، ، UEE ) طور مثال با : اتحاد یه اقتصادی اور-آسیا
قزاقستان ، ارمنستان و قرقیزستان میباشند ) ، حتا با کشورهای آسیا و جنوب شرقی آن
(ASEAN)
به جنبش در OCS ,UEE در موازات این عمل ، استراتژی های پیوند اقتصادی منطقه که توسط
آمده اند ضروری است ، تا آنها نیز بکوشند تا در اولین فرصت ، اتحادی با مناطق تجارت- آزاد که
کشور چین در حال گسترش در آسیا می باشد ، بپیوندند : مانند نقاط الحاقی متحد اقتصادی
به نظر من نقش چین در افزایش میزان تجارت جهانی ، فواید عظیمی برای . (RCEP ) منطقه
کشورهای اور-آسیا دارد . که در عین حال ، نه تنها فروش کال در این بازار های بسیار فعال
جهانی می باشد ، بلکه خرید کال با قیمت بسیار نازل را نیز مورد توجه قرار می دهد .

صورت گرفت ، لی ، بانک منطقه ای توسعه OCS علوه بر این ، در طی جلسه ای که با هم تایان
را که دارای زخایر حواله ای خاصی است ، پایه ریزی نمود . به نظر او ، این امکانات در جهت
پاسخ گویی به نیاز سرمایه گذاری در منطقه ی اور-آسیا به کار خواهد رفت [5] . با تحقق آن ،
این موسسات می توانند به سازمان های مالی هدایت شده توسط کشور چین بپیوندند که در سال
و بانک ، BRICS های اخیر به وجود آمده است ، مانند : بانک نوین توسعه ی کشورهای بریکس
.( AIIB ) آسیایی سرمایه گذاری در زیر ساخت ها
یادآوری این نکته ضروری است که تمام این اقدامات به هدف اصلی هدایت پس انداز کشورهای
نوظهور به سوی حرکت اقتصادی بین المللی بسیار بلند بالیی خواهد انجامید که چین طی سال
های اخیر در آن مشارکت داشته و پروژه ی ٬٬ جاده ی نوین ابریشم ٬٬ نام گرقته : ٬٬ جاده ی
کمربندی ، با یک مسیر ٬٬ - که در آن شبکه ی حمل و نقل عظیمی کشورهای شرقی ، جنوبی ،
. جنوب شرقی آسیا را با خاور میانه ، افریقای شمالی تا اروپا متصل می سازد [6]

کشور چین بار دیگر خاطر نشان می کند که اتحاد اقتصادی آسیا یکی از اصول اولیه ی استراتژیک
منطقه می باشد . هر چند دولت اوباما ، دکترین حرکت به سوی آسیا را در سال ۲۰۱۱ پی ریزی
نمود ، که در آن استراتژی نظامی می توانست مانع از رو آمدن بیجینگ به صورت یک ابر قدرت
شود ، این در حالی است که رهبران این کشور توانستند با کسب موفقیت زیاد ، پیوند راهبردی
منطقه ای خود را تحکیم بخشند . اکنون ، به نظر می رسد که هشدار برژنسکی ، بعد از گذشت دو
دهه ، به صورت واقعیت دردناکی برای ایالت متحده در آمده : پیمان همکاری شانگهای ، که بیشتر
از سوی چین و روسیه حمایت شده ، توانسته تحول عظیمی در منطقه ی اور- آسیا به وجود آورد .

ترجمه توسط
Sylvia Bejanian
منبع
Russia Today (Russie) ">Russia Today (Russie)

[3«World Trade Set for Slowest Yearly Growth Since Global Financial Crisis», Paul Hannon & William Mauldin, The Wall Street Journal, September 27, 2016.

[4«China Suggests Free Trade Zone For the SCO», Catherine Putz, The Diplomat, November 4, 2016.

[5«China proposes SCO development bank», The Nation (Pakistan), October 23, 2016.

[6«The rise of the Eurasian silk road», Dan Steinbock, China Daily, November 8, 2016.