« Asrın anlaşması » olarak nitelenen Trump-Kushner planının uygulanması amacıyla Ortadoğu’da büyük operasyonlar başlatıldı. Sağda solda tartışılan planın ana hatlarına ilişkin çok şey bilmekle birlikte, tüm Filistinlilerin vatandaşlığa sahip olmaları gerektiği (dolayısıyla artık sığınmacı olmayacaklardır) dışında hemen hemen hiçbir noktasından emin değiliz. Planın 70 yıl süren yumak halindeki bir anlaşmazlığa son vermek için Hak ve Adaleti değil ama sahadaki gerçekleri temel aldığı söyleniyor.

Beyaz-Saray’ın bölgesel anlaşmazlıklardaki çok sayıdaki tarafın hiçbirinin tasarlanan çözümü sekteye uğratmayacağından emin olması çok önemlidir.

Oysa Filistin Yönetimi artık ABD ile müzakere etmeyi reddetmektedir. Bu arada Temmuz ayı sonunda Müslüman Kardeşler’in eski Ürdün lideri Salem Falahat Trump Planını destekleyen herkesi Devlet Başkanı Sedat gibi öldürülmekle tehdit etti (HAMAS adına).

İki ulus tek devlet tasarısını sonlandırmak için Başbakan Netanyahu, İsrail’i bir Yahudi Devleti (dolayısıyla Dürziler ve Hıristiyanlar da dahil olmak üzere Araplar olmaksızın) olarak tanımlayan bir temel yasayı onaylattı.

Suudi Arabistan Kralı Selman, Prens Abdullah’ın Arap Birliği tarafından onaylanan barış önerisindeki şartlarla çelişen hiçbir planı desteklemeyeceğini hatırlattı.

Başkan Trump İran ile ilgili olarak, mevkidaşı Şeyh Ruhani ile doğrudan görüşme önerisinde bulundu ama Ruhani buna karşılık vermedi. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo bunun üzerine 16 Ağustos’ta, İslami rejimi değiştirmeyi değil ama bu rejimden Şeyh Ruhani’nin temsil ettiği din adamları grubunu uzaklaştırmayı hedefleyen İran Eylem Grubu’nun (Iran Action Group) kurulduğunu açıkladı.

Suriye ile ilgili olarak Genel Sekreterin özel temsilcisi Staffan de Mistura’nın yerine Bulgar Nikolay Mladenov’un getirilmesi olasılığı var. Bunlardan ilki Jeffrey Feltman’ın adamlarından biri iken, ikincisi (halen Filistin temsilcisi) George Soros ve NATO’yla bağlantılı. Trump-Kushner planını ekonomik bölümünün tasarlanması sürecine katıldı.

BM Genel Sekreteri António Guterres ise Filistin topraklarında yaşayan halkın güvenliğini sağlamak için BM’e bağlı bir polis ya da asker gücünün konuşlandırılması önerisinde bulundu (dolayısıyla Filistinliler egemenliğe ilişkin temel nitelikten mahrum kalmış olacaklar).

Bunlar yaşanırken Rusya, ayak bağı savaş sever yardımcısı Jeffrey Feltman’dan kurtulması için Guterres üzerinde baskı uyguluyor.

Charlestone’da (Batı Virginia) 22 Ağustos’ta düzenlenen bir toplantı sırasında Donald Trump ABD Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınmasından sonra, kendileri için iyi bir şeye sahip olma sırasının Filistinlilerde olduğunu ve İsrail’in bunun bedelin ödemesi gerektiğini söyledi.

Beyaz Saray’ın bölgeye ilişkin planının 18 Eylül’de çalışmalarına başlayacak olan 73ncü BM Genel Kurulu açılışında gerçekleştirilmesi gerekiyor.

Çeviri
Osman Soysal