Η πανωλεθρία της Συρίας

Ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασαντ πήγε, στις 27 Μαρτίου 2012, στην πόλη Χομς. Επισκέφθηκε τη γειτονιά Μπάμπα Αμρ όπου Σύροι Τακφιριστές [1] και ξένοι μαχητές είχαν κηρύξει, για ένα μήνα, ένα ανεξάρτητο Ισλαμικό Εμιράτο. Διαβεβαίωσε τους εκτοπισμένους κατοίκους ότι το κράτος θα ξαναχτίσει τα σπίτια τους «πολύ καλύτερα από πριν », και ότι σύντομα θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως σουνίτες, είχαν αναγκαστεί να φύγουν για να μην πέσουν κάτω από τη δικτατορία των ισλαμιστών. Στην απουσία τους, τα σπίτια τους καταστράφηκαν και μερικές εκατοντάδες σπίτια ανατινάχτηκαν από τους αντάρτες, η καταστραφήκαν στη διάρκεια των μαχών.

Ο Μπασάρ αλ Ασαντ, ο οποίος παραμένει ο δημοφιλέστερος αρχηγός κράτους στον αραβικό κόσμο, συνάντησε κατοίκους της Χομς, χωρίς να αναμιχτεί στο πλήθος λόγω της πιθανής παρουσίας μεμονωμένων τρομοκρατών.

Ο πόλεμος χαμηλής έντασης τελείωσε «μια για πάντα», σχολίασε ο Τζιχάντ Makdissi, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Συρίας. Η χώρα, της οποίας οι κύριες ενεργειακές και επικοινωνιακές υποδομές υπέστησαν σαμποτάζ, εισέρχεται σε μια φάση ανασυγκρότησης.

Εν τω μεταξύ, το ΝΑΤΟ και το ΣΣΚ συνέχισαν τις διεργασίες τους. Μια συνάντηση του Εθνικού Συμβουλίου της Συρίας πραγματοποιήθηκε για να υιοθετήσει ένα «Εθνικό Σύμφωνο » αποδεκτό για την δυτική κοινή γνώμη. Επρόκειτο να δοθεί μια κοσμική και δημοκρατική εμφάνιση σε ένα σώμα που κυριαρχείται από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία απαιτεί την εισαγωγή της Σαρία και ένα ισλαμικό καθεστώς. Το πρόγραμμα που γράφτηκε από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους καλλωπίστηκε και εμπλουτίστηκε με μερικές «πολιτικά ορθές» εκφράσεις από συμβούλους επικοινωνίας. Υιοθετήθηκε μια παράξενη εκλογή στην οποία οι Αδελφοί καταψήφισαν και έβαλαν άγνωστους να συμμετέχουν στην ψηφοφορία που ψήφισαν υπέρ, έτσι ώστε το κείμενο πέρασε χωρίς να έχουν να αρνηθούν τις θέσεις τους. Το Συμβούλιο απέκτησε συνεπώς ένα προγραμματικό κείμενο που δεσμεύει μόνο αυτούς που το διαβάζουν, και που η πλειοψηφία των μονίμων μελών του ελπίζουν να ποδοπατήσουν όσο γρηγορότερα γίνεται.
Από την πλευρά τους, ο Γενικός Γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου και ο ομόλογος του στον ΟΗΕ διόρισαν έναν ειδικό κοινό απεσταλμένο, τον Κόφι Ανάν, για να διαπραγματευτεί μια διέξοδο από την κρίση. Ανέλαβε την ευθύνη για ένα σχέδιο έξι σημείων, το οποία είναι μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή της ρωσικής πρότασης προς το Αραβικό Σύνδεσμο. Απέσπασε τη συμφωνία του Προέδρου Αλ-Άσαντ με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω διατάξεις δεν θα εκτραπούν από τους σκοπούς τους και χρησιμοποιηθούν πάλι για την διείσδυση νέων όπλων και μαχητών στη Συρία .

Σε αυτό το πλαίσιο, το ΝΑΤΟ και το ΣΣΚ συνέκλιναν στο δεύτερο Συνέδριο των «Φίλων» της Συρίας, την Κυριακή 1η Απριλίου στην Κωνσταντινούπολη. 83 κράτη και διακυβερνητικοί οργανισμοί συμμετείχαν, υπό την τουρκική προεδρία [2].

Όπως έκαναν στην προηγούμενη συνάντησή τους στην Τύνιδα, στις 24 Φεβρουαρίου, οι συμμετέχοντες επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους για «μια πολιτική μετάβαση από τους Σύρους προς ένα αστικό κράτος, δημοκρατικό, πλουραλιστικό, ανεξάρτητο και ελεύθερο, ένα κράτος που σέβεται τα δικαιώματα των ατόμων ανεξαρτήτως εθνικότητας, θρησκείας ή φύλου» [3]. Μια θέση για τα μάτια του κόσμου καθώς προέρχεται από κράτη που δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε δημοκρατικά ούτε πλουραλιστικά, ούτε ανεξάρτητα ούτε ελεύθερα και που διακρίνουν τους πολίτες τους, ανάλογα με την εθνική προέλευση τους, τη θρησκεία τους ή το φύλο τους, όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ.

Στη συνέχεια, οι «Φίλοι» της Συρίας εξέφρασαν την αμέριστη υποστήριξή τους για το σχέδιο έξι σημείων του Κόφι Ανάν, ενώ την ίδια στιγμή η τουρκική προεδρία της διάσκεψης πρότεινε να εξοπλιστούν και να χρηματοδοτηθούν οι αντάρτες, κατά παράβαση του λεγομένου σχεδίου Ανάν.

Σε αυτό το κλίμα, η Διάσκεψη άκουσε τις εκθέσεις του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου. Χαιρέτισε την ουσιαστική αποδοχή του Εθνικού Συμφώνου, καθώς και την προθυμία των μελών του Συμβουλίου να συνεργαστούν, ξεχνώντας ότι η τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου έληξε με ουρλιαχτά, χτυπώντας πόρτες, και την παραίτηση των 24 Κούρδων αντιπροσώπων. Επομένως, το Συμβούλιο αναγνωρίστηκε ως «ένας» νόμιμος εκπρόσωπος ολόκληρου του συριακού λαού, που ενώνει τις συριακές αντιπολιτευτικές ομάδες.

Αυτά τα μη άξια συγχαρητηριών δεν θα πρέπει να μεταφραστούν ως έκφραση άγνοιας της κατάστασης ή τύφλωση, αλλά ως μια διπλωματική καραμέλα για να ξεχάσουμε ευχάριστα μια μεγάλη απογοήτευση. Στην πραγματικότητα, η Διάσκεψη αρνήθηκε να αναγνωρίσει το Συμβούλιο ως «τον» εκπρόσωπο του συριακού λαού, δηλαδή, ως εξόριστο κοινοβούλιο, το οποίο θα μπορούσε να διορίσει μία εξόριστη κυβέρνηση και να διεκδικήσει την έδρα της Συρίας στα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό δείχνει ότι οι «Φίλοι» της Συρίας απέκρουσαν την αλλαγή του καθεστώτος και ότι δεν προορίζουν το Συμβούλιο για νέα κυβέρνηση. Η λειτουργία του περιορίζεται πλέον να συμμετάσχει σε εκστρατείες των μέσων ενημέρωσης κατά της χώρας του. Με την προοπτική αυτή, το τμήμα προπαγάνδας του Λευκού Οίκου χρειάζεται να ελέγχει την επικοινωνία όλης της συριακής αντιπολίτευσης. Ως εκ τούτου, η Διάσκεψη απαίτησε να έχει μόνο έναν και μόνο συνομιλητή, το Συμβούλιο, και δόθηκε η διαταγή όλες οι αντιπολιτευτικές ομάδες να διαλυθούν.

Το Κέντρο για την συριακή ευθύνη

Κλείνοντας αυτή τη πειθαρχική υπόθεση, η Διάσκεψη έδρασε για την δημιουργία τριών νέων οργάνων.
Πρώτον, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, επιφορτώθηκε ένα Κέντρο Πληροφοριών να «συλλέξει, αντιπαραβάλλει, αναλύσει» όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από τις συριακές αρχές με σκοπό τη μελλοντική κρίση τους από την διεθνή δικαιοσύνη [4]. (…)

Το γεγονός παραμένει ότι αυτό το Κέντρο θα είναι κυρίως υπεύθυνο για το συντονισμό του έργου των ΜΚΟ που ήδη επιδοτούνται άμεσα ή έμμεσα από την Ουάσιγκτον, όπως η Διεθνής Αμνηστία, το Παρατηρητήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Human Rights Watch) και η Διεθνής Ομοσπονδία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Για αυτή τη γραμματειακή εργασία, το υπουργείο Εξωτερικών ξεμπλόκαρε αμέσως 1,25 εκατομμύρια δολάρια που τίθενται στη διάθεση του κατάλληλου προσωπικού.

Η Ομάδα Εργασίας για τις κυρώσεις

Η Διάσκεψη σύστησε μια ομάδα εργασίας για την επιβολή κυρώσεων. Πρόκειται επίσημα να συντονιστούν οι ενέργειες που πάρθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Αραβικό Σύνδεσμο κλπ.. να γίνουν πιο αποτελεσματικές. Οι Σύροι είχαν απαντήσει στις κυρώσεις ότι θα την έκανε να υποφέρει, αλλά ότι θα σκότωναν επίσης μερικούς από τους γείτονες τους. Για αυτό το λόγο, το τελικό έγγραφο αναφέρει ότι το Συμβούλιο θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι κυρώσεις δεν θα βλάψουν τρίτες χώρες.

Πράγματι, ο Αραβικός Σύνδεσμος είχε αναγκαστεί να αναστείλει τις κυρώσεις που είχε θεσπίσει επειδή απειλούσαν άμεσα την οικονομία των ίδιων των μελών του. Για παράδειγμα, η Ιορδανία βρέθηκε βάναυσα στερούμενη από περισσότερο από τα δύο τρίτα των εισαγωγών της και στερήθηκε του πόσιμου νερού που παρέχεται από τη Συρία. Σε μία εβδομάδα, κατάρρευσε η οικονομία της.

Η Ομάδα Εργασίας για την επιβολή κυρώσεων φαίνεται ότι χρεώνεται με τον τετραγωνισμό του κύκλου. Η πρώτη συνεδρίασή της θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι, κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, ήτοι, πριν από τις γαλλικές προεδρικές εκλογές και την αναμενόμενη αλλαγή πολιτικής που θα προκύψει.

Η ομάδα εργασίας για την οικονομική ανάκαμψη και την ανάπτυξη της Συρίας

Τρίτο και τελευταίο όργανο που συστάθηκε από τη Διάσκεψη: η Ομάδα Εργασίας για την οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη. Αρχικά προβλεπόταν ότι το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο θα αποτελούσε την πρώτη κυβέρνηση μετά την ανατροπή του Σύρου προέδρου Μπασάρ ελ Άσαντ. Με αυτή την προοπτική, έπρεπε να λάβει ουσιαστικά μεγάλη οικονομική βοήθεια που θα του επέτρεπε να συσπειρώσει τον εξαντλημένο από τις κυρώσεις πληθυσμό. Η υπόσχεση αυτού του μάννα είχε προσελκύσει στο Συμβούλιο όλους τους δυνατούς καρχαρίες.

Στο βαθμό που, αφενός, δεν υπάρχει πια θέμα αλλαγής του καθεστώτος και, δεύτερον, ανακοινώθηκε μια σκλήρυνση των κυρώσεων, γιατί λοιπόν να βοηθήσουν τον Πρόεδρο ελ Άσαντ να ανακάμψει την οικονομία και να αναπτύξει τη χώρα του; Και γιατί συμπροεδρεύουν τα ΗΑΕ και η Γερμανία σε αυτή την ομάδα εργασίας;

Η δική μας υπόθεση, μέχρι νεωτέρας, είναι ότι αυτή η ομάδα εργασίας είναι μια κάλυψη για τις εργασίες προετοιμασίας της καταβολής των πολεμικών αποζημιώσεων από τη Γαλλία σε αντάλλαγμα την επιστροφή των αξιωματικών της που κρατούνται στη Συρία. Οι αναγνώστες μας γνωρίζουν ότι 19 Γάλλοι στρατιωτικοί συνελήφθησαν στη Συρία και ότι τρεις από αυτούς επιστράφηκαν στον Αρχηγό του Επιτελείου, Ναύαρχο Edouard Guillaud, κατά την επίσκεψή του στο Λίβανο. Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο μερών της σύγκρουσης, μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Η Γαλλία έχει παραδεχθεί ότι οι κρατούμενοι είναι πολίτες της, ενώ όλοι έχουν διπλή ιθαγένεια, την Αλγερινή ή την Μαροκινή, αλλά απορρίπτει την κατηγορία ότι ήταν σε στρατιωτική αποστολή. Ισχυρίζεται ότι είναι μαχητές της Τζιχάντ, που ήρθαν να μάχονται με δική τους πρωτοβουλία και εν αγνοία της. Η Συρία υποστηρίζει ότι ο εξοπλισμός επικοινωνίας του ΝΑΤΟ που διέθεταν αποδεικνύει ότι ενεργούσαν υπό αυτή τη σημαία. Εν πάση περιπτώσει, η Γαλλία θα μπορούσε να πληρώσει αποζημίωση για την απελευθέρωσή τους, αλλά το ύψος της είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Η Συρία διεκδικεί πολεμική αποζημίωση για τους χιλιάδες νεκρούς και τις κατεστραμμένες υποδομές. Η Γαλλία σημειώνει ότι αν υπήρχε μυστικός πόλεμος, δεν μπορεί να τον έχει πράξει μόνη της και ως εκ τούτου δεν θα έφερνε την αποκλειστική ευθύνη. Σε περίπτωση που η Γαλλία θα κατάθεσε χρήματα, θα αρνιόταν παράλληλα να αναγνωρίσει δημόσια τον λόγο για την κίνηση των κεφαλαίων. Θα έπρεπε τότε να δώσει αυτό το ποσό -ανώνυμα- με τη βοήθεια του Γερμανού συνεταίρου της.

Ποια στρατηγική για το ΝΑΤΟ και το ΣΣΚ;

Ο απολογισμός αυτής της Διάσκεψης αφήνει να μαντέψουμε την νέα στρατηγική των ΗΠΑ, και, κατά συνέπεια, του ΝΑΤΟ και του ΣΣΚ.

Η Ουάσιγκτον έχει παραιτηθεί από την αλλαγή του καθεστώτος της Συρίας, επειδή δεν διαθέτει τα στρατιωτικά μέσα. Αρχικά, αντί να το αναγνωρίσει, ο υπουργός Άμυνας Λέον Πανέτα τόνισε ότι η στρατιωτική παρέμβαση θα περιέπλεκε την κατάσταση επί τόπου και θα ωθούσε τη χώρα σε εμφύλιο πόλεμο, αντί να τον αποτρέψει. Στη συνέχεια, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Στρατηγός Μάρτιν Ντέμσι (Martin Dempsey), και ο διοικητής της CENTCOM, ο Στρατηγός James Mattis, παραδέχθηκαν ότι η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ δεν θα μπορούσε να βομβαρδίσει τη Συρία, αν θα έπαιρνε τέτοια διαταγή, επειδή η χώρα είναι πλέον εξοπλισμένη από τη Ρωσία με το πιο αποτελεσματικό αντιαεροπορικό σύστημα στον κόσμο. Επιπλέον, οι Αμερικανοί Στρατηγοί παραδέχτηκαν ότι συνεχίζουν να παρακολουθούν τη Συρία από αέρα και διάστημα, όχι πλέον να παρέχουν πληροφορίες στον Συριακό Ελεύθερο Στρατό, αλλά να εξασφαλισθεί ότι δεν θα πάρει χημικά και βιολογικά όπλα. Με άλλα λόγια, όχι μόνο η Ουάσιγκτον εγκατέλειψε την ιδέα της ανατροπής του καθεστώτος με τη βία, αλλά εξασφαλίζει ότι αυτό δεν θα συμβεί, έτσι ώστε να μην έρχεται σε σύγκρουση με τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν.

Άλλως, η Ουάσιγκτον πλέον επιτρέπει στο ίδιο τον εαυτό της να εκμεταλλεύεται την υπόθεση της Συρίας για να φέρει σε δύσκολη θέση τη Μόσχα και το Πεκίνο. Η δημιουργία του Κέντρου για τη συριακή ευθύνη δεν είναι παρά η δημιουργία μιας νέας αντισυριακής προπαγανδιστικής εκστρατείας, όχι πια για να ανοίξει το δρόμο για μια επέμβαση του ΝΑΤΟ, αλλά να κατηγορήσει τη Ρωσία και την Κίνα ότι είναι δικτατορίες που ενισχύουν μια άλλη δικτατορία. Και οι κυρώσεις δεν έχουν πλέον στόχο να αποθαρρύνουν την συριακή αστική τάξη να στραφεί εναντίον του καθεστώτος, αλλά να αναγκάσουν τη Ρωσία και την Κίνα να πληρώσουν για τη Συρία.

Είναι με αυτή τη σκέψη που πρέπει κανείς να ερμηνεύσει τη ταραχή του Ζιπέ. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών γνωρίζει ότι οι αντισυριακές δηλώσεις του είναι κούφιες, αλλά δεν τον νοιάζει καθώς γνωρίζει ότι σύντομα θα λήξει η θητεία του, και ότι ο διάδοχός του θα αρνηθεί να αποδεχθεί τις συνέπειες στο όνομα της πολιτικής εναλλαγής. Η μόνιμη πλειοδοσία του χρησιμεύει τόσο για τον εφοδιασμό του φακέλου που ετοιμάζει το Κέντρο για τις συριακές ευθύνες, και να ικανοποιήσει ένα λόμπι του οποίου η υποστήριξη θα του είναι χρήσιμη όταν θα βρεθεί στην αντιπολίτευση.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Δαμασκός, η οποία προκαταβάλει την εκλογική ήττα του Νικολά Σαρκοζί, έστειλε έναν διπλωμάτη υψηλού επιπέδου στο Παρίσι. Συναντήθηκε με έναν από τους φίλους του, πρώην υπουργό Εξωτερικών των σοσιαλιστών, ο οποίος τον εισήγαγε στον Φρανσουά Ολάντ. Η Συρία γνωρίζει πολύ καλά τους δέσμους που ενώνουν τον σοσιαλιστή υποψήφιο με το Ισραήλ και το Κατάρ. Αλλά δεν έχει αμφιβολία ότι ο επόμενος πρόεδρος της Γαλλίας θα ευθυγραμμιστεί πρώτα με την θέση των ΗΠΑ, και ότι, ως εκ τούτου, θα σταματήσει κάθε υποστήριξη της ένοπλης αντιπολίτευσης.