در حالی که نشریات غربی از توافق ترکیه با ایالات متحده برای استفاده از پایگاه های نظامی اش در جنگ علیه داعش به گرمی استقبال کرده اند، ولی تی یری میسان تنش های داخلی ترکیه را به ما نشان می دهد. از دیدگاه او حفظ آقای اردوخان در قدرت به همان گونه که در نبود اکثریت جدید در انتخابات قانونگذاری آینده، وضعیت ممکن است فوراً به جنگ داخلی بیانجامد.
از پانزده سال پیش، جرج فریدمن George Friedman بنیانگذار آژانس اطلاعاتی خصوصی استراتفور Stratfor (در آستین- تگزاس 1996) بر آن است تا رهبران غربی را متقاعد سازد که بریکس (BRICS) در قرن بیست و یکم نقش مهمی بازی نخواهد کرد، ولی بجای آن، ترکیۀ اسلامی را باید در مرکز توجهات قرار داد [1]. فریدمن همکار قدیمی آندریو مارشال Andrew Marshall، استراتژ پنتاگون از سال 1973 تا 2015 می باشد [2].
تبلیغ به نفع اسلامگرائی ترکیه به عنوان الگوی اقتصادی و سیاسی با کارفرمائی ترکیۀ اسلامی و با پشتیبانی برخی از شخصیت های فرانسوی که به انحراف کشیده شدند تقویت شد (آن لوورژونAnne Lauvergeon، الکساندر ادلر Alexandre Adler، یوآکیم بیترلیش Joachim Bitterlich ، هلن کونوی- موره Hélène Conway-Mouret، هانری دو کاستری Henri de Castries، اوگوستین دو رومانه Augustin de Romanet، لورانس دومون Laurence Dumont، کلود فیشر Claude Fischer، استفان فوکس Stéphane Fouks، برنارد گتا Bernard Guetta، الیزابت گیگو Élisabeth Guigou، هوبرت هنل Hubert Haenel، ژان پی یر ژویه Jean-Pierre Jouyet، الن ژوپه Alain Juppé، پی یر لولوش Pierre Lellouche، ژرار مستراله Gérard Mestrallet، تی یری دو مونتبریال Thierry de Montbrial، پی یر موسکوویچی Pierre Moscovici، فیلیپ پتیکولن Philippe Petitcolin، الن ریشار Alain Richard، میشل روکر Michel Rocard، دانیل روندو Daniel Rondeau، برنارد سولژ Bernard Soulage، کاترین تاسکا Catherine Tasca، دونیس وره Denis Verret، ویلفرد ورستریت Wilfried Verstraete و بسیاری دیگر).
با این وجود امروز ترکیه در لبۀ پرتگاه قرار گرفته و خطر انفجار ادامۀ حیات دولت ترکیه را مستقیماً تهدید می کند.
طرح تخریب ترکیه
سال 2001، استراتژهای مدافع مکتب استراسی (لئو استراس Leo Strauss 1899-1973 ) در وزارت دفاع ترسیم مجدد « خاورمیانۀ بزرگ » را طرح ریزی کردند که تجزیۀ ترکیه را برای ایجاد کردستان مستقل پیشبینی می کرد. کردستان مستقل شامل کردهای ترکیه، عراق و ایران بود. این طرح مستلزم خروج ترکیه از ناتو بود، و به همین گونه اتحاد قبائل کرد که در تمام موارد با هم اختلاف دارند — به انضمام زبان — و انتقال و جابجائی های جمعیت کرد. سرهنگ رالف پیترز Ralph Peters از این طرح در مقاله ای در نشریۀ پارامترز Parameters یاد کرده است، از سال 2001 پیش از آن که نقشۀ آن را در سال 2005 منتشر کنند.
پیترز شاگرد رابرت اشتراس هوپه Robert Strausz-Hupé سفیر قدیمی ایالات متحده در آنکارا و نظریه پرداز نظم نوین جهانی « Novus orbis terranum» است [3].
این طرح جنون آمیز یک ماه پیش با توافق اسرائیل و عربستان سعودی در حاشیۀ گفتگوهای 1+5 پیرامون مووضع هسته ای ایران دوباره به روز شد [4]. تل آویو و ریاض برای سرنگونی جمهوری عرب سوریه روی ترکیه حساب می کردند. در واقع آنکارا وقتی که ناتو انتقال ستاد فرماندهی نیروی زمینی را به ازمیر در ژوئیۀ 2013 به پایان رساند قاطعانه در همین مسیر حرکت می کرد [5]. آنکارا در انفعال ایالات متحده دست و پایش را گم کرده بود به همین علت اردوخان زیر پرچم دروغین بمباران شیمیائی غوطه را سازماندهی کرد تا بشار اسد را متهم کرده و سپس ناتو را به مداخله مجبور سازد. ولی این ترفند نگرفت. یک سال بعد همین ترفند را تکرار کرد و قول داد که اتحادیۀ بین المللی ضد داعش را برای تصرف دمشق به کار اندازد. اسرائیل و عربستان سعودی که بهای قول و قرارهای بی فرجام ترکی هرا پرداخته بودند، اکنون هیج دلیلی نمی بینند که در ترکیه جنگ داخلی راه بیاندازند.
تحول سیاسی در واشنگتن
با این وجود، دو عامل مانع تجزیۀ ترکیه بنظر می رسد. اولاً خود وزارت دفاع. با رفتن آندریو مارشال، استراتژ جدیدف سرهنگ جیمز بیکر James H. Baker از مدافعان نظریۀ لئو استراس نیست. نظریۀ او در چهارچوب اصول صلح وست فالن Westphalie بوده و پنتاگون را به سوی برخورد از نوع جنگ سرد هدایت می کند [6]. دیدگاه بیکر منطبق است بر استراتژی نظامی ملی نوین [7]. علاوه بر این با موضع گیری فرماندۀ جدید ستاد فرماندهی میان ارتشی ژنرال جوزف دوندارد Joseph Dundord [8] همآهنگ است. به عبارت دیگر، پنتاگون« استراتژی هرج و مرج» [9] را رها کرده و از این پس دوباره خواهان اتکا به دولت ها می باشد. دوماً، در پی جابجائی احتمالی امارات اسلامی («داعش») از شامات به قفقاز، با توافق روسیه — با توافق واشنگتن — توافقی بین سوریه (که در حال حاضر توسط داعش مورد حمله قرار گرفته)، و عربستان سعودی (منبع مالی اصلی سازمان تروریستی) و ترکیه (که فرماندهی عملیاتی سازمان را به عهده دارد).
این طرح روز 29 ژوئن 2015 توسط رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین به وزیر امور خارجۀ سوریه ولید معلم و بثینه شعبان مشاور ویژۀ ریاست جمهوری سوریه پیشنهاد شد [10]. این طرح فوراً از سوی طرفین مورد پی گیری قرار گرفت.
— 5 ژوئیه، یک هیئت از سرویس های مخفی سوریه توسط ولیعهد سعودی محمد بن سلام مورد استقبال قرار گرفت.
— ترکیه نیز از یک هیئت غیر رسمی دمشق استقبال به عمل آورد، و متعاقباً هیئتی را به دمشق فرستاد. پس از امضای توافقات 1+5 از پشتیبانی داعش دست کشید و 29 قاچاقچی را بازداشت کرد [11].
در حال حاضر دو سیر تحولی ممکن است به وقوع بپیوندد : یا انتقال جنگ سوریه به ترکیه، یا هماهنگ شدن منطقه در جنگ علیه داعش.
وضعیت در ترکیه
در هر صورت، ترکیه طی چهار سال گذشته تحول یافته است.
1) اقتصاد ترکیه فروپاشیده است. شرکت ترکیه در جنگ علیه لیبی موجب شد که یکی از مشتریان مهم خود را از دست بدهد، و هیچ سودی به دست نیاورد. جنگ علیه سوریه موجب خسارات کمتری شد زیرا بازار مشترک سوریه و ایران و ترکیه در حالت جنینی به سر می برد. ولی انباشت نتایج دو جنگ رشد کشور را که به زیر صفر تمایل داشت متوقف کرد. علاوه بر این، بخشی از اقتصاد ترکیه در حال حاضر به فروش محصولات تولید شده برای مارک های بزرگ اروپائی اتکا دارد که این بخش را بدون اطلاع سرمایه گذاران از شبکه های تجاری رایج خارج کرده اند. این راهزنی گسترده از این پس به اقتصاد اروپا ضربه می زند.
2) برای تصاحب قدرت رجب طیب اردوخان با دستگیری افسران عالی رتبه و با ترفند اتهام زنی اقدام علیه دولت خود را از کودتای نظامی در امان نگهداشت. ابتدا، شبکۀ گلادیوی ناتو (شبکۀ مافیائی ترکیه ارگنکن Ergenekon) [12] را هدف گرفت. سپس، افسرانی را که می خواستند با پایان جنگ سرد تغییر جبهه بدهند بازداشت کرد و با ارتش خلق چین تماس گرفت و آنها را به همکاری با ارگنکن (مافیای ترکیه) متهم کرد که البته هیچ معنائی نداشت [13].
بطور مشخص، پس از تصفیه اکثر افسران عالی رتبه بازداشت و زندانی شدند. پیامد چنین حرکتی تضعیف ارتش ترکیه بود و به از دست دادن اعتبار آن در بطن ناتو انجامید.
3) سیاست اسلامگرای دولت اردوخان کشور را دچار شکاف های عمیقی ساخته و پیش از همه موجب خیزش نفرت بین لائیک ها و مذهبی ها و سپس بین گروه های سنی، کرد و علوی شده است. بطوری که خط موازی با سناریوی مصر که یک سال پیش از این ترسیم کردم، امروز ممکن بنظر می رسد [14]. ترکیه به انبار باروت تبدیل شده و تنها یک جرقه کافی خواهد بود تا به یک جنگ داخلی تمام عیار دامن بزند که هیچ کس قادر به جلوگیری از آن نخواهد بود و کشور را به شکل دراز مدت به ویرانی خواهد کشید.
4) رقابت بین گروه اسلامگرای اردوخان، حزب نظام ملی (که در سال های 70 توسط نخست وزیر قدیمی نجمدالدین اربکان) و جنبش فتح الله گولن حزب حاکم یعنی حزب عدالت و توسعه را به ورشکستگی کشانده است.
هر دو مکتب از همان نگرش ارتجاعی و تاریک اندیش اسلام الهام می گیرند، ولی فتح الله گولن (که امروز در ایالات متحده زندگی می کند) توسط سازمان سیا و گراهام فولر Graham E. Fuller به خدمت گرفته شد و مؤمنین را به اتحاد با ناتوی مسیحی و اسرائیل تشویق می کند، ولی حزب نظام ملی از برتری اسلام دفاع می کند. علاوه بر این، نمی دانیم چگونه طرفداران رئیس جمهور قدیمی تورگوت اوزال (که او نیز اسلامگرا بوده و به همین عنوان جزء اعضای حزب عدالت و توسعه می باشد ، ولی با این تفاوت که طرفدار بازشناسی نسل کشی ارامنه، حقوق برابر برای کردها و فدراسیون برای کشورهای ترک زبان آسیای مرکزی است) همچنان سرنوشت خودشان را با اردوخان پیوند خواهند زد ؟
5) با پذیرش پیشنهاد رئیس جمهور ولادیمیر پوتین برای ساخت لوله های انتقال گاز « تورکیش استریم» رئیس جمهور اردوخان مستقیماً به استراتژی عمومی ایالات متحده حمله کرده است. در واقع، این شبکه از لوله های انتقال گاز اگر تحقق یابد، راه ارتباطات قاره ای را باز خواهد کرد و دکتیرن « کنترل فضاهای مشترک» که برتری واشنکتن را بر تمام حهان تضمین می کند تهدید خواهد کرد [15]. به روسیه اجازه خواهد داد که هرج و مرج اوکراین را دور بزند و از محاصرۀ اروپا عبور کند.
ناتو دیگر نمی خواهد بازی کند
اگر پیوندهای شخصی اردوخان با القاعده با تأیید دستگاه قضائی ترکیه بوده باشد، هیچ تردیدی وجود ندارد که او در عین حال داع شرا نیز مدیریت می کند. در واقع :
— سازمان تروریستی رسماً تحت فرماندهی ابوبکر البغدادی است. ولی این شخصیت به جلو رانده شده زیرا یکی از اعضای قبیلۀ قریش و در نتیجه از نوادگان پیغمبر است. فرماندهی اجرائی به ابو علاء العفری و فاضل الحیالی (مشهور به ابو مسلم ال ترکمنی)، دو ترکمن از مأموران سرویس های مخفی ترکیه. دیگر اعضای ستاد فرماندهی از بازماندۀ دوران اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی هستند.
— صادرات نفت خام که اخیراً با شدت تمام با نقض منشور 2701 شورای امنیت از سر گرفته شده دیگر با ضمانت Palmali Shipping & Agency JSC یعنی شرکت میلیاردر ترک و آذری مبارز قربان اغلو انجام نمی گیرد، ولی توسط BMZ Ltd شرکت تجاری بیلال اردوخان پسر رئیس جمهور.
— مداوای بخش مهمی از جهاد طلبان و زخمی های جنگی داعش توسط سرویس مخفی ترکیه صورت می گیرد، و بیمارستان مخفی در شانلی اورفه زیر نظارت سمیه اردوخان دختر رئیس جمهور نیز به زخمی های جنگی داعش اختصاص دارد [16].
به همین علت روز 22 ژوئیه رئیس جمهور آمریکا بارک اوباما به هم کار خود رجب طیب اردوخان تماس تلفنی گرفت و قویاً او را تهدید کرد. بر اساس گزارشاتی که ما در اختیار داریم، رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کرد که با نخست وزیر بریتانیا دیوید کامرون برای حذف ترکیه از ناتو به توافق رسیده است — موضوعی که جنگ داخلی و تجزیه به دو دولت را مطرح می سازد— در صورتی که ترکیه :
1) اگر قرارداد لوله های انتقال گاز با روسیه را منحل نکند
2) اگر فوراً به اتحادیۀ بین المللی ضد داعش نپیوندد
رئیس جمهور ترکیه اردوخان که دارای تخصص اسلامی بوده و نه سیاسی [17] برای تسکین واشنگتن واکنش نشان داد و در عین حال لابی های خود را ادامه داد.
— 1) ترکیه به ناتو اجازه داد تا از پایگاه های نظامی ترکیه برای جنگ علیه داعش استفاده کند، و به شکل نمادینه در بمباران داعش در سوریه شرکت کرد.
— 2) علاوه بر این، اردوخان تلاش های گسترده تری را علیه مخالفان کرد راه اندازی کرد (خیلی بیشتر از آنچه علیه داعش انجام داد) و مواضع حزب کار کردستان در عراق را به شدت بمباران کرد و اعضای آن را در ترکیه بازداشت نمود. حزب کار کردستان در گزارشی نامشخص اعلام کرد که دولت به شکل یک جانبه اعلام جنگ کرده است.
— 2) در مورد تصمیماتی که مربوط به لوله های انتقال ترکیش استریم می شود هنوز گزارشی در در دست نداریم.
اکنون با مهلت 45 روزه ای که در قانون اساسی مشخص شده به پایان دوره ای می رسیم که رئیس گروه پارلمانی باید برای تشکیل دولت اقدام کند. سه حزب اصلی مخالف با مشاورت سفیر ایالات متحده از اتحاد با حزب عدالت و توسعه امتناع کرده اند، و در نتیجه احمد داووداغلو موفق به چنین کاری نشد. انتخابات قانونگذاری جدید باید فراخوانده شود. با توجه به شکاف در حزب عدالت و توسعه (اسلامگرا) و از سوی دیگر نفرت بین محافظه کاران و چپ کرد، تشکیل اکثریت مشکل خواهد شد. اگر چنین موردی واقعیت داشته باشد، و اگر حزب عدالت و توسعه در قدرت باقی بماند، ترکیه وارد جنگ داخلی خواهد شد.
[1] The Next 100 Years: A Forecast for the 21st Century, George Friedman (2009).
[2] « Après 42 ans, Andy Marshall quitte le Pentagone », Réseau Voltaire, 7 janvier 2015.
[3] Sur les travaux de Strausz-Hupé et de de Peters, se reporter à L’Effroyable imposture 2, pp.117-224.
[4] “گزارش ویژه : طرح های مخفی اسرائیل و عربستان سعودی”, بوسيله ىتی یری میسان, ترجمه حمید محوی, شبکه ولتر, 22 ژوئن 2015, www.voltairenet.org/article187941.html
[5] “Izmir base likely to become NATO’s Land Component Command”, Todays Zaman, June 6, 2011.
[6] « Ashton Carter nomme le nouveau stratège du Pentagone », Réseau Voltaire, 17 mai 2015.
[7] « L’Europe encore en première ligne », par Manlio Dinucci, Traduction Marie-Ange Patrizio, Il Manifesto (Italie), Réseau Voltaire, 16 juillet 2015.
[8] « Le général Dunford désigne la Russie comme menace principale », Réseau Voltaire, 13 juillet 2015.
[9] “Stumbling World Order and Its Impacts”, by Imad Fawzi Shueibi, Voltaire Network, 5 April 2015.
[10] “روسیه از آب گل آلود ماهی گرفت”, بوسيله ىتی یری میسان, ترجمه حمید محوی, شبکه ولتر, 13 ژوئيه 2015, www.voltairenet.org/article188123.html
[11] “نخستین نتایج توافقات 5+1”, بوسيله ىتی یری میسان, ترجمه حمید محوی, شبکه ولتر, 20 ژوئيه 2015, www.voltairenet.org/article188218.html
[12] « Ergenekon : une légende urbaine ? », par Orhan Kemal Cengiz;. « L’organisation Ergenekon mise en cause pour ses relations privilégiées avec Hizb ut-Tahrir », par Mutlu Özay et Mustafa Turan, Traduction Nathalie Krieg, Today Zaman (Turquie), Réseau Voltaire, 9 juillet et 3 août 2009.
[13] « Le coup d’État judiciaire de l’AKP », par Thierry Meyssan, Al-Watan (Syrie), Réseau Voltaire, 19 août 2013.
[14] “دو دستگی در ترکیه”, بوسيله ىتی یری میسان, شبکه ولتر, 1 آوريل 2014, www.voltairenet.org/article183076.html
[15] “The Geopolitics of American Global Decline”, by Alfred McCoy, Tom Dispatch (USA), Voltaire Network, 22 June 2015.
[16] « Le rôle de la famille Erdoğan au sein de Daesh », Réseau Voltaire, 26 juillet 2015.
[17] “به سوی پایان نظام اردوخان”, بوسيله ىتی یری میسان, ترجمه حمید محوی, شبکه ولتر, 15 ژوئن 2015, www.voltairenet.org/article187882.html