De Westerse pers is meervoudig, maar niet pluralistisch : alle grote kranten van 20 augustus hebben op de voorpagina dezelfde foto gepubliceerd.

Zoals in alle oorlogen heeft die tegen Syrië aanleiding gegeven tot een stortvloed van propaganda. En het argument van het kind is nog altijd een groeimarkt.

Zo wilde Qatar in het begin van de oorlog aantonen dat de Republiek, verre van het algemeen belang nastrevend, het Volk minacht. Deze olie-dictatuur heeft toen op zijn televisiekanaal Al-Jazeera de legende van de door de politie gefolterde kinderen van Daraa verspreid. Om de wreedheid van zijn vijand te illustreren preciseerde Qatar dat men hen de nagels had afgerukt. Natuurlijk heeft geen enkele journalist ondanks zijn naspeuringen een spoor van deze kinderen gevonden. De BBC heeft wel een interview van twee van hen uitgezonden, maar ze hadden nog steeds hun nagels.

Omdat deze mythe oncontroleerbaar was heeft Qatar toen een nieuw verhaal gelanceerd: dat van een kind van Hamza, Ali Al-Khateeb (13 jaar), dat door de politie van het « regime » gefolterd en gecastreerd was. Deze keer beschikte men over een bewijzende foto. Iedereen kon een lichaam zonder seks zien. Helaas! De autopsie toonde aan dat het lichaam slecht geconserveerd en gezwollen was. De buik verhulde de nog steeds aanwezigen seks.

In deze revue imagineert Arthur Conan Doyle de arrestatie van een Duitse spion door Sherlock Holmes. De schrijver werkte voor het Bureau van Oorlogspropaganda.

Eind 2013 hebben de Britten de oorlogspropaganda ter hand genomen. Ze beschikken over een lange ervaring in deze materie en worden beschouwd als de uitvinders van de moderne propaganda tijdens de Eerste Wereldoorlog met het Bureau van Oorlogspropaganda. Eén van de kenmerken van hun methodes is altijd een beroep te doen op artiesten want de esthetiek neutraliseert de kritische geest. In 1914 engageerden ze de grote schrijvers van die tijd —zoals Arthur Conan Doyle, HG Wells of Rudyard Kipling— om teksten te publiceren die denkbeeldige misdaden toeschreef aan de Duitse vijand. Vervolgens engageerden zij de bazen van hun grote kranten om de denkbeeldige informaties van hun schrijvers over te nemen.

Toen de Amerikanen de Britse methoden in 1917 overnamen met het Comité van publieke informatie, bestudeerden ze meer de mechanismen van de overreding met de hulp van de vedette-journalist Walter Lippmann, en de uitvinder van de moderne advertentie, Edward Bernays (neef van Sigmund Freud). Maar overtuigd als ze waren van het vermogen van de wetenschap, vergaten ze de esthetiek.

Begin 1914 heeft de Britse MI6 de maatschappij Innovative Communications & Strategies (InCoStrat), waaraan we onder andere de magnifieke logo’s van de gewapende groepen te danken hebben, van de meest « gematigde » tot de meest « extremistische ». Deze maatschappij, die over bureaus in Washington en in Istanboel beschikt, heeft de campagne georganiseerd om de Europeanen te overtuigen 1 miljoen vluchtelingen te ontvangen. Zij had de foto van de jonge verdronken Aylan Kurdi op een Turks strand gerealiseerd, en is er in twee dagen in geslaagd deze te doen opnemen op de voorpagina van de belangrijkste Atlantische kranten in alle landen van de Navo en van de Samenwerkingsraad van de Golf.

Elk jaar voor de oorlog verdronken er een honderdtal personen op de Turkse stranden, maar niemand had het erover. En vooral, alleen de schandaalpers toonde lijken. Maar deze foto was zo goed gecomponeerd…

Zoals ik had doen opmerken dat een lichaam nooit rechthoekig op de golven aanspoelt, legde de fotograaf naderhand uit het lijkje voor de foto verplaatst te hebben.

Die van de jonge Omran Daqneesh (5 jaar), in een ambulance in Oost-Aleppo is dus begeleid door een video. Deze beide dragers maken het mogelijk de geschreven pers zowel als de televisies te raken. De scène is zo dramatisch dat de nieuwslezeres van de CNN zich bij het zien ervan niet heeft kunnen weerhouden te huilen. Maar natuurlijk, als men er over nadenkt observeert men dan het kind niet in behandeling is genomen door de ambulanciers die de eerste hulp verlenen, maar door figuranten (de « Witte Helmen ») die hem recht voor het objectief zetten.

De Britse regisseurs hebben niets op met het kind en interesseren zich allen voor hem voor het realiseren van de beelden. Volgens Associated Press is de foto genomen door Mahmoud Raslan, die men trouwens ontwaart in de video. Volgens zijn Facebook pagina echter is deze man lid van de Harakat Nour al-Din al-Zenki (gesteund door de CIA die hem antitank rakelen BGM-71 TOW heeft verschaft). Nog steeds volgens zijn Facebook pagina, en bevestigd door een andere video, is hij het persoonlijk die op 19 juli 2016 een jong Palestijns kind, Abdullah Tayseer Al Issa (12 jaar) de keel doorsneed.

De Europese wetten encadreren streng de rol van kinderen in de reclame. Kennelijk zijn ze niet van toepassing op de oorlogspropaganda.

Vertaling
Bart Ero