De plannen voor Koerdistan

De verplaatsingen van de troepen en de gevechten van deze zomer komen de observators onsamenhangend voor. Toch volgt elke groep zijn eigen objectieven hardnekkig.

Terwijl alle protagonisten verklaren tegen Daesh te strijden, verplaatst het Islamitische emiraat zich, maar trekt zich slechts terug in de woestijn. Wat er werkelijk op het spel staat is de eventuele creatie van een Koerdistan, ten nadele van de Arabische en christelijke bevolking [1].

Hier vindt u een analyse van de oorlogsobjectieven van de belangrijkste aanwezige strijdkrachten, daarbij rekening houdend met het feit dat Syrië een soevereine Staat is en dat geen enkele van de protagonisten het minste recht heeft het te amputeren om een nieuwe eenheid te creëren.

Negen antwoorden op de de Koerdische kwestie, waarvan zeven illegaal

1- Daesh zal zich niet verzetten tegen de creatie van een Koerdistan, zolang het zich niet ten oosten van de Eufraat uitspreidt

Het door John Negroponte, en vervolgens door generaal Petraeus, in Irak gecreëerde Islamitische emiraat heeft dit land nog steeds onder controle. Dit laatste besteedt het commando van deze unie van de Moslimbroeders, de Naqchbandis en de Soenitische stammen van de Syrish-Iraakse woestijn uit aan Turkije.

Zo hebben de jihadisten, zich tijdens het afnemen van Jarablous aan Daesh door het Turkse leger, zonder strijd teruggetrokken daarbij gehoorzamend aan hun Turkse mentor.

Na de slag van Aïn al-Arab (Kobané), heeft Daesh het principe van een Koerdistan toegegeven, maar niet ten Oosten van de Eufraat.

2- De Verenigde Staten zijn voortaan akkoord met de creatie van een Koerdistan in Syrië

De Amerikaanse president Woodrow Wilson had onder zijn oorlogsobjectieven tijdens de Eerste Wereldoorlog de creatie van Armenië, van Israël en van Koerdistan vastgelegd. Aan het einde van het conflict zond hij de King-Crane commissie om de situatie te inspecteren. Deze gaf aan:

« De Koerden eisen een heel groot gebied op, gebaseerd op hun aanwezigheid daar, maar aangezien ze gemengd zijn met de Armeniërs, de Turken en de anderen, en verdeeld zijn in Qizilbash [2], Sjiieten en Soennieten, schijnt het verkieslijk ze te beperken tot de natuurlijke geografische zone die zich tussen Armenië in het Noorden, en Mesopotamië in het Zuiden bevindt, met de slenk tussen de Eufraat en de Tigris als Westelijke, en de Perzische grens als Oostelijke limiet (…) Het is mogelijk het grootste deel van de Turken en de Armeniërs, die weinig talrijk zijn, buiten deze zone te verplaatsen door een vrijwillige bevolkingsverwisseling, en op deze manier een provincie van ongeveer anderhalf miljoen bewoners te vormrn, bijna allen Koerden. De veiligheid van de Chaldéens, Nestoriens en Syrische christenen die in de regio wonen moet verzekerd worden ».

De King-Crane commissie had het gebied bezocht vlak na de slachting van de christenen, welke duurde van 1894 tot 1923, eerst door het Ottomaanse rijk en vervolgens door de Jonge Turken met de hulp van het Duitsland van het IIe rijk en van de Republiek van Weimar [3]. Ze heeft zich heel voorzichtig uitgelaten over de mogelijkheid Armeniërs te laten samenwonen in een Koerdische Staat, wetende dat de Turken de Koerdische strijders gebruikten om de christenen af te slachten. Sinds november 2015 hebben de Koerden met geweld getracht de Assyrische christenen van het Noorden van Syrië te Koerdiseren, daarmee deze oude wond weer openend [4].

Hoe het ook zij, er werd door de Conferentie van Sèvres op papier een Koerdistan gecreëerd (1920). Maar door de Turkse revolte, geleid door Mustafa Kémal, hiertegen is het nooit gebeurd, en de Verenigde Staten zagen er van af door het verdrag van Lausanne. (1923)

Men kan zien op deze kaart, geleend van de site Les Clés du Moyen-Orient [De sleutels van het Midden-Oosten], dat president Wilson van plan was een Koerdistan in het tegenwoordige Turkije, en in een deel van het huidige Iraakse Koerdistan te creëren. Het actuele Syrië kwam in het hele project niet voor.

Tijdens de Turkse burgeroorlog ondersteunde het Syrië van Hafez el-Assad de PKK op de basis van de voorstellen van president Wilson. Het verleende politiek asiel aan de chef van de PKK Abdullah Öcalan, die een schriftelijke verbintenis tekende nooit een deel van het Syrische grondgebied op te eisen. Terwijl er volgens de volkstelling van 1962 slechts 162.000 Koerden in Syrië waren, vluchtten een miljoen Turken naar Syrië en kregen ook politiek asiel. Vandaag zijn er 2 miljoen, en ze hebben in 2011 het Syrische staatsburgerschap gekregen. In het begin van de oorlog hebben ze gestreden om Syrië te verdedigen met door Damascus beschikbaar gestelde wapens en soldij tegen de islamitische huursoldaten.

Van mening veranderend, beloofden de Verenigde Staten toen verschillende Koerdische chefs voor hen een deel uit Syrië te snijden als ze zich tegen Damascus zouden keren. Een aantal heeft het aangenomen.

Begin 2014 toen de groep van David Petraeus de ontwikkeling van Daesh en zijn invasie van al-Anbar (Irak) voorbereidde, gaf hij de Koerdische Regionale regering toestemming de olievelden van Kirkuk te veroveren. Hetgeen gebeurde zonder de minste internationale afwijzing te veroorzaken; de publieke opinie zag alleen de door Daesh gepleegde misdaden.

3- Rusland steunt de rechten van de Koerdische minderheid

In het begin heeft Rusland het project van een Koerdische autonome regio, naar het model van zijn eigen Autonome Republieken gesteund. Er werd een vertegenwoordigend kantoor van deYPG in februari in Moskou geopend.

Geconfronteerd echter met de verontwaardigde reacties van de Syriërs, is het er bewust van geworden dat de situatie in dit land verschilt van die in zijn eigen land. De Syrische minderheden overlappen elkaar dusdanig, dat er niet een regio is waar ze in de meerderheid zijn. In de loop van de millennia is de verdediging van het land vanuit de mengeling van de bevolkingen op die mainer georganiseerd, dat de rest van de bevolking zich overal tegen een aan een eventuele minderheid gebonden aanvaller beschermen kan. Bijgevolg garandeert de Syrische Staat de rechten van de minderheden niet door hen het beheer van onderscheidene regio’s te verlenen, maar door het organiseren van de seculiere instellingen en de administratie op het dubbele godsdienstige en ethische vlak.

Rusland pakt dus nu de Koerdische kwestie op een verschillende manier aan. Het heeft zich geëngageerd de rechten van alle minderheden te verdedigen, en speciaal die van de Koerden, maar heeft hen opgelegd hun kant te kiezen: voor of tegen de islamisten. Inderdaad, op het ogenblik bestrijden de Koeden van alle tendensen wel de islamisten, maar niet omdat het islamisten zijn, maar om zich meester te maken van de gebieden die zij bezetten, en die vervolgens ten gunste van zichzelf te bezetten. Het heeft hen dus gedwongen te preciseren met wie ze geallieerd zijn: Washington of Rusland.

4- Turkije wenst de creatie van een door Barzani geadministreerd Koerdistan in Syrië

Ankara weigert dat een Syrisch Koerdistan de PKK als uitvalsbasis kan dienen om zich in Turkije uit te breiden ten zijn nadele. Ankara onderhoudt uitstekende relaties met de Regionale regering van het Iraaks Koerdistan en heeft geen reden zich te verzetten tegen de creatie van een Syrisch Koerdistan. Daarom had president Recep Tayyip Erdoğan met één van de twee co-presidenten van de Syrische YPG een geheim akkoord gesloten om deze Staat te steunen. Maar dit akkoord heeft de repressie van de Turkse Koerden door dezelfde Erdoğan niet weerstaan na hun doorbraak bij de parlementsverkiezingen van juni 2015 [5].

De Turkse extreem rechtse partijen, zij het de MPH, de Grijze wolven, of de Millî Görüş van president Erdoğan, propageren een raciale ideologie. Volgens deze partijen en milities moet Turkije islamitisch zijn en gefundeerd op het Turks-Mongoolse ras, hetgeen de uitdrijving van de christenen en de Koerden impliceert. Dit standpunt wordt niet gedeeld door de oppositie, zodat een groot aantal Koerden perfect is geïntegreerd.

Wanneer de oprichter van de Grijze wolven, Alparslan Türkeş, vice-Eerste minister wordt en openlijk de mogelijke liquidatie van de Koerden noemde, naar het model van de liquidatie van de christenen tijdens de Armeense genocide en die van de Pontische Grieken, creëert Abdullah Öcalan de PKK. Hij verkrijgt politiek asiel in Damascus tot aan 1998, datum waarop Ankara dreigt zijn buurland te verpletteren als het doorgaat hem onderdak te verlenen. Hafez el-Assad vraagt dan aan Öcalan een ander gastland te vinden. Hij zal tenslotte door de Mossad worden ontvoerd, met de hulp van de Koerden van de PDK, in Kenya, en gevangen gezet in Turkije.

5- Iran is tegen de creatie van een Koerdistan

Ongeveer 4,5 miljoen Koerden zijn Iraniërs. Ze beschikken over een gebied waar ze in de meerderheid zijn. Hoewel ze juridische gelijkheid hebben, blijft hun regio discriminatie ondervinden, en is minder ontwikkeld dan die welke door de Perzen bewoond worden.

De Islamitische republiek is erg gehecht aan de onaantastbaarheid van de grenzen, vooral omdat de creatie van een nieuwe Staat het separatisme van andere minderheden, zoals dat van de Baloutches, zou kunnen aanmoedigen.

Tenslotte kan Iran als bondgenoot van Syrië niet toestaan dat een Koerdistan in diens nadeel wordt gecreëerd.

6- De Koerdische Regionale regering van Irak staat gunstig tegenover de creatie van een Groot Koerdistan dwars over de grens van Irak en Syrië

De Koerdische Regionale regering van Irak observeert ongerust de Koerden van Syrië. Inderdaad, de twee bevolkingsgroepen spreken niet dezelfde taal (Gorani en Kurmandji) en hebben een conflictuele geschiedenis beleefd tijdens de Koude oorlog. De Iraakse Koerden filtreren de intrede van Syrische Koerden op hun grondgebied, en verbieden toegang aan hen die ze ervan verdenken nog steeds aan de Turkse PKK gebonden te zijn.

Président Massoud Barzani heeft zich sinds 2012 aan de macht gehandhaafd, daarbij het houden de verkiezingen verhinderend. Hij heeft een corrupte en autoritaire regering aangesteld, waarbij hij niet aarzelde zijn tegenstanders te vermoorden. Hij heeft het grondgebied van zijn regio met 40% uitgebreid met de hulp van Daesh, en zo de olievelden van Kirkouk geannexeerd en vervolgens met zijn pipe-line de gestolen aardolie in de handel gebracht.

De verovering van de gearceerde zone op de onderstaande kaart maakt een geografische continuïteit mogelijk tussen zijn regio en een eventueel Koerdistan in het Noorden van Syrië.

Na Daesh gedurende de slag van Aïn al-Arab (Kobané) gesteund te hebben, heeft de Iraakse Koerdische Regionale regering op verzoek van Washington de YPG benaderd, en heeft die een symbolische assistentie verleend. « President » Massoud Barzani kondigt regelmatig aan dat zijn regio spoedig haar onafhankelijkheid zal uitroepen en dan een deel van Syrië wil annexeren. Maar hij is sterk gekant tegen een creatie van een Koerdistan met Saleh Muslim als president.

7- Israël is vòòr de creatie van een Groot Koerdistan in Irak en Syrië, maar niet in Turkije

Om zijn veiligheid te verzekeren heeft Israël aan zijn grens eerst tot de creatie van gedemilitariseerde zones aangezet ten koste van de buurlanden: de Egyptische Sinaï en Zuid-Libanon. Maar de ontwikkeling van raketten heeft hem van deze strategie doen afzien en heeft de Sinaï en Zuid-Libanon geëvacueerd. Sinds 1982 ontwikkelt het een strategie bestaand uit het van de achterzijde onder controle houden van de drie grote machten in het gebied, welke zijn: Egypte, Syrië en Irak. Ten dien einde heeft het aangezet tot de creatie van een onafhankelijke Staat, Zuid-Soedan, en zet momenteel aan tot het creëren van een Groot Koerdistan op de grens van Syrië en Irak.

Sinds de Koude Oorlog onderhoudt Israël sterke banden met de Barzani-clan, die vandaag aan de macht is in het Iraakse Koerdistan.

8- Frankrijk begunstigt de oplossing van het Koerdische probleem zonder Turkije aan te tasten

In 2011 hebben de Franse en Turkse ministers van buitenlandse zaken, Alain Juppé et Ahmet Davutoğlu, een Verdrag gesloten dat de steun aan Turkije in de oorlogen tegen Libië en Syrië (die nog niet begonnen waren) voorziet in ruil voor de steun aan de toetreding van Turkije in de Europese unie, en de oplossing van de Koerdische kwestie ten nadele van de buurlanden van Turkije. In andere woorden heeft Frankrijk zich geëngageerd een onafhankelijke Staat te creëren, hetzij in Syrië, hetzij in Irak, hetzij dwars over de grens van die twee landen, om daar de leden van de PKK naar uit te stoten. Dit Verdrag, dat misdaden tegen de menselijkheid planifieert, is natuurlijk geheim gebleven, en is niet door de respectieve regeringen geratificeerd.

Op 31 oktober 2014 heeft president Hollande Recep Tayyip Erdoğan op het Élysée ontvangen. Één van de twee co-presidenten van de Syrische YPG, Saleh Muslim, heeft zich in het geheim bij hun vergadering gevoegd. De drie mannen hebben zich geëngageerd een Koerdistan in Syrië te creëren, ten nadele van de huidige bewoners, en waarvan Saleh Muslim tot president « benoemd » zou worden.

Echter na de slag van Aïn al-Arab (Kobané, in Koerdisch kumandji), heeft president Hollande, dit keer publiekelijk, op verzoek van de Verenigde Staten, de andere co-presidente van de YPG, Asya Abdullah, ontvangen (8 februari 2015), tot de woede van Ankara. Inderdaad, Madame Abdullah staat bekend trouw te zijn aan de chef van de PKK, Abdullah Öcalan, en dus tégen een presidentschap van Saleh Muslim.

Nogmaals van positie veranderend na de aanslagen van Parijs, heeft Frankrijk door de Veiligheidsraad de resolutie 2249 doen aannemen, hetgeen haar toestaat militair tegen Daesh te opereren, wat een uitstekend alibi oplevert in Syrië zonder instemming van Damascus in te grijpen.

9- De drie belangrijkste Koerdische facties ondersteunen de creatie van een Koerdistan, waar dan ook, mits zij het zelf beheren en niet hun rivalen

De Koerden zijn verdeeld geraakt gedurende de Koude oorlog tussen pro-US (PDK) en pro-Russisch (PKK). De YPG representeert de vluchtelingen van de PKK in Syrië. Aan deze fundamentele scheuring hebben zich er anderen toegevoegd, zodat er tegenwoordig een twintigtal kleine Koerdische politieke partijen zijn.

De Koerdische maatschappij is georganiseerd volgens een clan-systeem die doet denken aan die van Zuid-Italië, zodat de politieke aansluiting eerder per familie wordt beslist dan individueel.

In de XVIIIe en de XIXe eeuw hebben de Koerdische leiders de bondgenootschap met de Grootmachten bevoorrecht boven die met de bewoners. Op deze manier hebben ze zich goed kunnen redden, maar ten koste van hun eigen volk; een situatie die lijkt op de gedragingen van de maronitische leiders in Libanon.

In 1974-1975 allieerden de Iraakse Koerden zich met de Verenigde Staten tegen Ahmad Hassan al-Bakr. Maar deze grepen niet in toen deze laatste hen onderdrukte. Bij een ondervraging door een senatoriale commissie om te weten of hij zich niet schaamde ze aan hun lot te hebben overgelaten, antwoordde de Staatssecretaris Henry Kissinge kortaf: « de buitenlandse politiek van de Verenigde Staten is geen filantropische instelling ».

De Koerdische leiders die het Amerikaanse project hebben geaccepteerd in de hoop tot belangrijke functies in de toekomstige Staat toebedeeld te krijgen, weigeren de verantwoordelijkheid van de Nakba op zich te nemen mochten ze van de toekomstige macht verwijderd worden [6]. Het zal inderdaad nodig zijn de arabische en christelijke bevolkingen die het Noorden van Syrië bewonen, en die hen verwelkomd hadden, uit te stoten of af te slachten.

Recent gebruik van geweld om elk van deze projecten door te voeren

In de loop van de zomer 2016 hebben deVerenigde Staten rechtstreeks de FDS (dat wil zeggen de leden van de YPG en enkele arabische en christelijke huursoldaten) gesteund om de stad Manbij van Daesch af te nemen, die ze ook via Turkije indirect steunen. Zo gauw de overwinning behaald was, heeft het Pentagon de YPG gedwongen zich weer uit de stad die ze net veroverd hadden terug te trekken ten gunste van de aan Damascus vijandige groepen.

Op 23 augustus werd de president van de Koerdische Regionale regering in Irak, Massoud Barzani, met ere door de belangrijkste Turkse leiders ontvangen. Hij had met name een twee uur lang onderhoud met president Erdoğan. Het Iraakse Koerdistan heeft zijn steun aan Turkije verleend tegen de Koerden van de PKK, en met Turkije plan opgezet om diens installaties in de Iraakse bergen te vernietigen. Bovendien hebben de twee partijen gesproken over samenwerking op het gebied van de energie — waarschijnlijk over de manier om de door Daesh gestolen olie te blijven verhandelen.

Op dezelfde dag is het Turkse leger het Syrisch grondgebied binnen gegaan en heeft de stad Jarablous (tussen de grens en Manbij) van Daesh afgenomen. Deze operatie heeft zonder strijd plaats gehad want Daesh heeft zijn Turkse mentor gehoorzaamd. Trouwens, er is nog nergens, hier of elders, strijd geleverd tussen het Turkse leger en Daesh.

Om zijn progressie uit te buiten heeft het Turkse leger zijn vordering voortgezet met het innemen van dorpen en het benaderen van Manbij. Hoewel de Verenigde Staten hebben bevolen te stoppen, heeft het zijn mars voortgezet. De CIA heeft toen aan de YPG anti-tank raketten gegeven, die ze heeft afgeschoten, eerst op de Turkse tanks (maar niet in Jarablous), en heeft de dorpen aan de zuidkant van de stad aan Turkmeense milities gegeven, deze keer onder de ongebruikte vlag van het Vrije Syrische leger.

De dag na het bezoek van Massoud Barzani, heeft de Amerikaanse vice-president Joe Biden Turkije ook bezocht. Toen hij nog senator was had hij een wetsvoorstel gedeponeerd dat ging over het proclameren van de onafhankelijkheid van een Iraaks Koerdistan. Hij heeft aangekondigd aan de YPG te hebben gevraagd zich uit de westkant van de Eufraat terug te trekken; men begrijpt niet goed welk grondgebied hem dan overblijft.

Tenslotte is er stilzwijgend tussen Ankara en Damascus overeengekomen zich te verzetten tegen een door de YPG geadministreerd Koerdistan, terwijl er een officieel akkoord werd gesloten tussen het Pentagon en de YPG opdat ze elkaar niet zouden beschieten, ondanks de nieuwe ommezwaai van Washington tegen de creatie van een Koerdistan.