Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι είναι απορροφημένοι με τα μέτρα κατά της επιδημίας, η Σαουδική Αραβία θέτει υπό αμφισβήτηση τη δύναμη του Αμερικανού προστάτη της. Το μπρα-ντε-φερ μεταξύ Ριάντ και Ουάσιγκτον, αποδιοργανώνει την παγκόσμια οικονομία, κάτι που είχε ήδη ξεκινήσει πριν από την εξάπλωση της Covid-19. Ο πρόεδρος Τραμπ εξέτασε το ενδεχόμενο να πάρει τον έλεγχο του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας και της Βενεζουέλας, γεγονός που τον οδήγησε, από τι φαίνεται, να σχηματίσει νέες συμμαχίες.
Για τρία χρόνια, ο πρόεδρος Τραμπ και ο διευθυντής της CIA, στη συνέχεια υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, προσπαθούν να αντικαταστήσουν τον ιμπεριαλισμό της χώρας τους με μια οικονομική στρατηγική. Αυτό προεικάζει ότι η Ουάσινγκτον εξακολουθεί να είναι παγκόσμιος ηγέτης, με την προϋπόθεση, όμως, ότι διαθέτει ισχυρή στρατιωτική και ενεργειακή αυτονομία.
Ο Ντόναλντ Τράμπ επέτρεψε την εκμετάλλευση προστατευόμενων περιοχών, ξεκίνησε εκ νέου την κατασκευή αγωγών και συνέχισε την περιπέτεια του σχιστολιθικού πετρελαίου παρόλο που είναι εκ φύσεως παροδικό. Ο δε διάδοχος πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, αφού κακοδιαχειρίστηκε καταρχάς τα οικονομικά του σκορπίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα για κάθε τρέλα του, άνοιξε έναν πόλεμο πετρελαίου, όχι εναντίον της Ρωσίας, αλλά εναντίον της αμερικανικής σχιστολιθικής βιομηχανίας. Προκάλεσε σκόπιμα την κατάρρευση των τιμών από $ 70 το βαρέλι σε λιγότερο από $ 30. Ωστόσο, αυτή η αναμέτρηση συμπίπτει απροσδόκητα με την έκρηξη της επιδημίας Covid-19 και τη συγκλονιστική πτώση της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Η επιδημία επηρεάζει επίσης τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ορισμένοι από τους ανώτερους αξιωματικούς προτίθενται να κηρύξουν περιορισμένο στρατιωτικό νόμο και να τερματίσουν το πείραμα Τραμπ.
Αυτές οι τρεις πραγματικότητες (η οικονομική στρατηγική του προέδρου Τραμπ, η ανταρσία της Σαουδικής Αραβίας και η επιδημία του κορωνοϊού) συγκρούονται. Για να τις αναλύσουμε, θα τις διαχωρίσουμε αυθαίρετα, έχοντας κατά νου ότι κάθε επί μέρους κομμάτι μπορεί να διαταραχθεί ξαφνικά από τα υπόλοιπα δύο.
Η οικονομική στρατηγική
Αντιμέτωπος με την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου, ο πρόεδρος Τραμπ θεώρησε ότι δεν είχε άλλη λύση παρά να πάρει τον έλεγχο των μεγαλύτερων παγκόσμιων αποθεμάτων, εκείνων της Βενεζουέλας. Για αρκετά χρόνια, η CIA και η SouthCom αποσταθεροποιούν αυτή τη χώρα για την προετοιμασία του σχεδίου Rumsfeld / Cebrowski για την καταστροφή κρατικών δομών στη λεκάνη της Καραϊβικής. Οι ΗΠΑ θεώρησαν ότι μια πιθανή εξάλειψη του προέδρου Nicolás Maduro δεν θα προκαλούσε περισσότερη αντίδραση από εκείνη του αρχηγού του στρατού του Παναμά, Manuel Noriega, το 1989.
Για αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες έπεισαν την Ευρωπαϊκή Ένωση να συμμετάσχει σε μια επιχείρηση "Just Cause": την απαγωγή του προέδρου Maduro και του ισχυρού στρατιωτικού και πολιτικού της χώρας, Diosdado Cabello. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και οι Κάτω Χώρες - δηλαδή οι πρώην αποικιακές δυνάμεις της Νότιας Αμερικής - προσφέρθηκαν εθελοντικά.
– Στις 26 Μαρτίου, το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης επικήρυξε επί αμοιβής τον πρόεδρο Maduro και την ομάδα του, με την κατηγορία της διακίνησης ναρκωτικών.
– Στις 31 Μαρτίου, το υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε ένα πλαίσιο για μια δημοκρατική μετάβαση στη Βενεζουέλα που απέκλειε τόσο τον πρώην πρόεδρο Maduro όσο και τον αυτοανακηρυγμένο πρόεδρο Guiado [1]
– Στις αρχές Απριλίου, ένα πορτογαλικό σκάφος κατασκοπείας, το RCGS Resolute, βύθισε το πλοίο της ακτοφυλακής της Βενεζουέλας που είχε έρθει για νηοπομπή και αφού διέφυγε στο Κουρασάο, ζήτησε να τεθεί υπό ολλανδική προστασία. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο απέστειλαν στην περιοχή δύο πολεμικά πλοία, το αμφίβιο ελικοπτεροφόρο Dixmunde και το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων RFA Argus, για να μεταφέρουν όπλα και πυρομαχικά υπό το πρόσχημα μεταφοράς εξοπλισμού για την καταπολέμηση της Covid-19 [2]. Ένα αντιτορπιλικό των ΗΠΑ και μερικά πλοία του αμερικανικού Ναυτικού έχουν τεθεί υπό την διοίκηση της Υπηρεσίας για την καταπολέμηση των ναρκωτικών (Drug Enforcement Agency).
Η επιχείρηση αυτή διακόπηκε από το US Navy λόγω της επιδημίας.
Η σαουδαραβική ανταρσία
Η οικογένεια των Σαούντ παραμένει ριζωμένη στην κουλτούρα της ερήμου. Ο τρόπος ζωής και άσκησης εξουσίας έρχεται σε σύγκρουση με τον σύγχρονο κόσμο όπως φαίνεται τόσο από τον αποκεφαλισμό του ηγέτη της πολιτικής αντιπολίτευσης Σέιχ Νιμρ Μπαρρ αλ Νίμ (2016), τη σύλληψη σχεδόν όλων των πριγκίπων της βασιλικής οικογένειας και τη δήμευση της περιουσίας τους (2017) όσο και από τον διαμελισμό με πριόνι ενός από τους υπηκόους της σε ένα προξενείο στο εξωτερικό (2018). Σύμφωνα με αυτή την κουλτούρα, δεν έχει σημασία το να αυτοκτονείς αν πρόκειται να εκδικηθείς. Μετά την περιφρόνηση που του επέδειξαν ο Jared Kushner και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο διάδοχος πρίγκιπας αποφάσισε να πάρει εκδίκηση καταστρέφοντας την αμερικανική βιομηχανία πετρελαίου από σχιστόλιθο, η οποία δεν μπορεί να επιβιώσει με τιμές πετρελαίου κάτω από 35 δολάρια το βαρέλι.
Ο πρόεδρος Τραμπ, αφού διαπίστωσε την αδυναμία του να επαναφέρει τη Σαουδική Αραβία στα νερά του, επέλεξε όχι να σαμποτάρει τις πετρελαιοπηγές της, αλλά να επιβάλει μια ηχηρή ήττα στον πρίγκιπα διάδοχο της Βασιλείας στην Υεμένη. Μια ταυτόχρονη επίθεση από τις φυλές που υποστηρίζει το Ιράν και εκείνες που υποστηρίχθηκαν από τα Εμιράτα συνέτριψε εκείνες που υποστηρίζει η Αραβία. Με την ευκαιρία, οι Βρετανοί κατέλαβαν το νησί Socotra στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας. Το Ριάντ δεν είχε παρά μόνο αεροπορικά όπλα στη διάθεσή του [3].
Και πάλι, η επέμβαση διακόπηκε από την επιδημία, ή μάλλον, η τελευταία πρόσφερε διέξοδο για τους Σαουδάραβες. Απαντώντας με δύο εβδομάδες καθυστέρηση στις προτροπές του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ανακοίνωσαν μια μονομερή κατάπαυση του πυρός για να επιτρέψουν στις υπηρεσίες υγείας να σώσουν τους νοσούντες από Covid-19. Στην πραγματικότητα, δεν είχαν ποτέ επιδείξει επιείκεια προς τους εχθρούς τους, σκοτώνοντας σκοπίμως τον άμαχο πληθυσμό. Προπαντός τώρα, που μόλις είχαν χάσει τις βάσεις τους στην Υεμένη, ενώ οι Χούθι τους είχαν προσφέρει τότε αυτή τη κατάπαυση του πυρός την οποία είχαν βασιλικά περιφρονήσει.
Στη περίπτωση που θα είχε συναφθεί μια προκαταρκτική συμφωνία μεταξύ Ουάσινγκτον, Αμπού Ντάμπι και Τεχεράνης κατά του Ριάντ, θα γινόμασταν μάρτυρας μιας νέας διάταξης των συμμαχιών και της εγκατάλειψης της ψευδοαντιπαράθεσης μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών. Σε κάθε περίπτωση, τα Εμιράτα είναι οι μεγάλοι νικητές της νέας μοιρασιάς. Αυτή τη στιγμή συνεργάζονται με το Μπαχρέιν για να επαναφέρουν τη Συρία στη διεθνή σκηνή.
Η Ουάσιγκτον ανέκτησε τον έλεγχο παίζοντας άλλοτε με το μαστίγιο και άλλοτε με το καρότο. Το καρότο ήταν η εθελοντική μείωση της παραγωγής πετρελαίου, το μαστίγιο ήταν η απειλή της κατάσχεσης της Aramco, μοναδικής πηγής εισοδήματος για τους Σαούντ. Ο Αμερικανός Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Robert O’Brien έστειλε για διαπραγματεύσεις στο Ριάντ τη βοηθό του Victoria Coates.
Δυστυχώς γι ’αυτούς, οι Σαούντ βρίσκονται σε αδύναμη θέση: η επιδημία έχει πλήξει σοβαρά πάνω από 150 πρίγκιπες της βασιλικής οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνήτη του Ριάντ που έχει τεθεί υπό αναπνευστική υποστήριξη. Κλονίζεται ολόκληρο το γεροντοκρατούμενο σύστημα.
Φαινομενικά, βρέθηκε ένας προσωρινός συμβιβασμός στις 9 Απριλίου, με τον ΟΠΕΚ να ανακοινώνει παγκόσμια μείωση της παραγωγής πετρελαίου κατά 10 εκατ. βαρέλια ημερησίως τον Μάιο και τον Ιούνιο, κατά 8 εκατ. βαρέλια ημερησίως κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξάμηνου του 2020 και 6 εκατ. την ημέρα κατά τους επόμενους 16 μήνες [4]. Αλλά αυτή η απόφαση, όσο δραστική και να είναι, αντισταθμίζει μόνο το ένα τρίτο της πτώσης της παγκόσμιας κατανάλωσης στη περίοδο της επιδημίας.
Εξάλλου, η εφαρμογή της απόφασης εξαρτάται από την τήρηση της από όλα τα μέλη του ΟΠΕΚ. Ωστόσο, το Μεξικό έχει συμφωνήσει να μειώσει μόνο κατά 100.000 βαρέλια / ημέρα αντί των αναμενόμενων 400.000/ημέρα. Ο πρόεδρος Τραμπ πρότεινε να μειωθεί η παραγωγή των ΗΠΑ κατά επιπλέον 250.000/ημέρα βαρέλια αντί για το Μεξικό, αλλά το τελευταίο εξακολουθεί να μην προθυμοποιείται να ανταποκριθεί στη ποσότητα που του ζητήθηκε.
Η συνάντηση των Υπουργών Ενέργειας των G20 μπόρεσε μόνο να επισημάνει την αδυναμία εφαρμογής της συμφωνίας.
Η επιδημία του κορωνοϊού
Πολλά κράτη επέλεξαν να καθυστερήσουν χρονιά την εξάπλωση της νόσου παρά να την καταπολεμήσουν, με κίνδυνο να θυσιάσουν τις οικονομίες τους. Διαβλέπεται ήδη ένας απρόβλεπτος πληθωρισμός του χρέους τους και παγκόσμια ύφεση.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μερικοί από τους ανώτερους αξιωματικούς που προσπάθησαν να ανατρέψουν τον πρόεδρο Τραμπ με το Russiagate, και στη συνέχεια με το Ukrainegate,
θέλησαν να επιβάλλουν έναν στρατιωτικό νόμο για να καταπολεμήσουν την επιδημία σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η οποία συνταγματικά αποτελεί ευθύνη των Ομοσπονδιακών Πολιτειών [5]. Έτσι αρνήθηκαν να εμπλέξουν τα στρατεύματά τους στη Βενεζουέλα, μια πρωτοφανής ανυπακοή στις ΗΠΑ.
Το αίτημα για βοήθεια από τον κυβερνήτη του αεροπλανοφόρου USS Theodore Roosevelt να αποβιβάσει τους άνδρες του λόγω της αδυναμίας περιορισμού της ασθένειας [6] επί πλοίου θεωρήθηκε κατ αρχάς ως εγκατάλειψη θέσης από τις πολιτικιές αρχές. Αλλά η ομοφώνως απόδοση τιμής των ναυτικών του, την ώρα που ο κυβερνήτης τους αποχωρούσε από το πλοίο, οδήγησε τον πρόεδρο Τραμπ να θυσιάσει τον υπουργό του Ναυτικού, ο οποίος ξαφνικά περιγράφηκε ως άκαμπτος και άκαρδος. Τρία άλλα αεροπλανοφόρα βρίσκονται στην ίδια κατάσταση.
Η αναμέτρηση συνεχίζεται μεταξύ των πολιτικών των ομοσπονδιακών κρατών και του ομοσπονδιακού κράτους αφενός και των στρατιωτικών από την άλλη. Σε περίπτωση στρατιωτικού νόμου, οι ανώτεροι αξιωματικοί μπορεί να δηλώσουν ότι είναι ουδέτεροι σε σχέση με τις πολιτικές διαιρέσεις και ενδιαφέρονται μόνο για την υγεία των συμπολιτών τους.
Προς αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ
Μετά από συνομιλία με τον υπουργό πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, 11 ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές από πετρελαϊκές πολιτείες κατέθεσαν δύο νομοσχέδια που διατάζουν την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από την Αραβία. Με αυτόν τον τρόπο άνοιξαν το δρόμο για ριζικές αλλαγές.
Ο πρόεδρος Τραμπ εξετάζει τώρα την αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής της χώρας του σε δύο σημεία:
– Φαίνεται ότι θα διακόψει τη πολιτική του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον (σύμφωνα με τις συμβουλές του εκλογικού ειδικού του, Kevin Philipps) που ευνοεί τους καταναλωτές αντί των θέσεων εργασίας. Στη συνέχεια, φαίνεται ότι θα επιβάλει υψηλούς δασμούς στις εισαγωγές φθηνού πετρελαίου για τη διάσωση της βιομηχανίας σχιστόλιθου.
– Αναμένεται επίσης να διακόψει τη πολιτική του προέδρου Gerald Ford (σύμφωνα με τις συμβουλές του υπουργού Εξωτερικών του, Χένρι Κίσινγκερ), ο οποίος επιβεβαίωνε την ελεύθερη αγορά, ενώ επέτρεπε στον ΟΠΕΚ να συγκροτήσει ένα καρτέλ εις βάρος μόνο των Ευρωπαίων. Και ξαφνικά, το Κογκρέσο θα υιοθετήσει ένα νομοσχέδιο που χρονολογείται από το 2007 που θα καταδικάζει τα κράτη μέλη του ΟΠΕΚ για μη ανταγωνιστική πρακτική και συγκρότηση καρτέλ. (Νόμος No Oil Production and Exporting Cartels Act - NOPEC).
[1] “Democratic Transition Framework for Venezuela” , Voltaire Network , 1 April 2020.
[2] « L’Otan en armes pour "combattre le coronavirus" » , par Manlio Dinucci , Traduction Marie-Ange Patrizio , Il Manifesto (Italie) , Réseau Voltaire , 8 avril 2020.
[3] “Ο πρώτος πόλεμος του ΝΑΤΟ-ΜΑ ανατρέπει την περιφερειακή τάξη” , του Τιερί Μεϊσάν , Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά , Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος , 24 mars 2020.
[4] “Conclusions of the Extraordinary OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting” , Voltaire Network , 9 April 2020.
[5] “Πραξικοπηματίες στη σκιά του κορωνοϊού” , του Τιερί Μεϊσάν , Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά , Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος , 1er avril 2020.
[6] “Request of assistance in response to pandemic on USS Theodore Roosevelt” , by Captain Brett E. Crozier , Voltaire Network , 30 March 2020.