2019 Kaliforniya’daki ’Beş Göz’ Zirvesi (Fotoğraf: Tüm hakları saklıdır).

« Beş Göz »ün (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık ile birlikte) iletişim dinleme ve izleme Grubu’nun lideri olan Amerika Birleşik Devletleri, başka ülkeleri de bu ittifaka dahil etmek istemektedir.

Atlantik Bildirisi’nin (1941) imzalanmasının ardından, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık, 1946’da UKUSA Agreement ile sürdürdükleri bir Mihver iletişim dinleme sistemi kurdular. 1948’de Kanada’yı, ardından 1956’da Avustralya ve Yeni Zelanda’yı ekleyerek « Beş Göz »ü (FVEY) oluşturdular.

Daha sonra, Danimarka, Fransa, Norveç ve Hollanda’nın (yani Beşler ile eşit koşullarda olmayan) oluşturduğu ikinci bir halkadan yararlandılar. Ardından Almanya, Belçika, İspanya, İtalya ve İsveç ile üçüncü bir halka oluşturdular. Son olarak, Güney Kore, İsrail, Japonya ve Singapur’dan aşamalı katılımlarla oluşan dördüncü bir halka ortaya çıktı.

Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi, Rusya ve Çin’deki tüm iletişimi dinleyebilmek için Almanya, Güney Kore, Hindistan ve Japonya’nın statüsünü yükseltmeyi öneriyor. « Beş Göz » artık « Dokuz Göz » haline gelecektir.

Bu sistemin mimarisi, ancak Edward Snowden’in (halen Rusya’da bir siyasi mülteci) ifşaatlarından bu yana biliniyor. Snowden, bu düzeneğinyalnızca yabancı güçleri değil, kendi vatandaşlarını da gözetlemek için kullanıldığını da göstermiştir. Bunun dışında beş programın varlığını da ortaya koymuştur:
– Prism (ana erişim sağlayıcılarının suç ortaklığı ile İnternet iletişiminin izlenmesi);
– Tempora (denizaltı kablolarıyla yapılan iletişimin çıkarılması);
– Muscular (uluslararası veri tabanı aktarımlarının izlenmesi);
– Stateroom (Viyana Sözleşmesi’ni ihlal ederek elçiliklerden ve konsolosluklardan gelen yerel iletişimlerin izlenmesi);
– XKeyscore (küresel verilerin işlenmesi).

« Beş Göz » ulusal değil, uluslarüstü bir sistemdir. Beş üye devletin yasalarından ve anayasalarından kaçmaktadır. Fiili olarak üye devletlerin devlet ve hükümet başkanlarından daha büyük bir iktidar oluşturmaktadır. Yaygın inanışın aksine, « Beş Göz »ün yurttaşları, Rus veya Çin halklarından çok daha fazla olmak üzere, bugün dünyanın en çok izlenen halklarıdır.

Çeviri
Osman Soysal