Δεν υπάρχουν «κοινές αξίες» μεταξύ Ευρωπαίων και ΗΠΑ

Ο pρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, διοργάνωσε μια εικονική σύνοδο κορυφής για τη δημοκρατία στις 9 και 10 Δεκεμβρίου 2021 [1]. Δεν ξέφυγε από την προσοχή κανενός ότι στόχος του δεν ήταν μόνο να βελτιώσει τις δημοκρατίες, αλλά και κυρίως, να χωρίσει τον κόσμο στα δύο: αφενός τις «δημοκρατίες» που πρέπει να υποστηριχθούν, αφετέρου τα «αυταρχικά καθεστώτα» που πρέπει να καταπολεμηθούν. Πρώτοι στόχοι, η Ρωσία και η Κίνα αμφισβήτησαν αμέσως την υποκρισία της Ουάσιγκτον και εξέθεσαν τη φιλοσοφία τους για την δημοκρατία [2].

Από την πλευρά μας θα θέλαμε, όχι να συνοψίσουμε τις επικρίσεις της Ρωσίας και της Κίνας, αλλά να εξετάσουμε από δυτική σκοπιά την αξιοπιστία του ισχυρισμού των ΗΠΑ ότι είναι ο «φάρος της δημοκρατίας» · ή με βιβλικούς όρους, το «φως που λάμπει στο λόφο». Η ρωσική αντίληψη για τη δημοκρατία είναι ακριβώς η ίδια με αυτή των άλλων ηπειρωτικών ευρωπαϊκών κρατών. Αυτή της Κίνας είναι πολύ διαφορετική. Δεν θα ασχοληθούμε εδώ.

Στόχος μας είναι να δείξουμε ότι, παρά την προπαγάνδα του ΝΑΤΟ, δεν υπάρχουν «κοινές αξίες» μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ηπειρωτικής Ευρώπης. Είναι δύο θεμελιωδώς διαφορετικές κουλτούρες, ακόμα κι αν οι ελίτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι πλέον πολιτιστικά ευρωπαϊκές, αλλά σε μεγάλο βαθμό «αμερικανισμένες».

Παρατηρήσεις για τη μορφή

Πρώτα και κύρια, εάν ο στόχος αυτής της συνόδου κορυφής ήταν η «βελτίωση των σημερινών δημοκρατιών», δεν θα είχε προεδρεύσει ο Λευκός Οίκος, αλλά τα Ηνωμένα Έθνη. Θα μπορούσαν να έχουν συμμετάσχει όλα τα έθνη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σαφώς δεν είναι δημοκρατίες, αλλά προσπαθούν να γίνουν.

Δεύτερον, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο «φάρος της δημοκρατίας», δεν θα προήδρευαν αυτής της συνόδου κορυφής μοιράζοντας καλούς και κακούς βαθμούς, αλλά θα συμμετείχαν με αυστηρή ισότητα με τους άλλους καλεσμένους.

Αντίθετα, στην ίδια της τη μορφή, αυτή η σύνοδος κορυφής εκδηλώνει τον «αμερικανικό εξαιρετισμό» [3], δηλαδή τη θρησκευτική πεποίθηση σύμφωνα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια ξεχωριστή δύναμη, «όπως καμία άλλη», «ευλογημένη από τον Θεό για να διαφωτίσει όλο τον κόσμο ».

Τεράστιες παρεξηγήσεως

Από την αρχή της συνόδου κορυφής, ο πρόεδρος Μπάιντεν αναγνώρισε ότι καμία χώρα δεν είναι πραγματικά δημοκρατική· ότι ήταν ένα ιδανικό προς το οποίο τείνουν όλοι. Είπε ότι, στην πράξη, όλοι θα μπορούν να παρατηρήσουν πισωγυρίσματα (όπως η επίθεση στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021) πιθανώς λόγω της άφιξης μιας νέας γενιάς. Και ότι επομένως, ήταν απαραίτητο να ξαναβάλουμε την καρδιά στη δουλειά και να απορροφήσουμε αυτές τις «δημοκρατικές αναποδιές». Ωστόσο, αυτός ο ωραίος λόγος επιτρέπει πάνω απ’ όλα να δώσει την εντύπωση μιας συναίνεσης και να αποφύγει τη διευκρίνιση της συζήτησης.

Όλοι συμφωνούν ότι ένας εξαιρετικός ορισμός της δημοκρατίας δόθηκε από τον πρόεδρο Αβραάμ Λίνκολν: «Η κυβέρνηση του λαού, από τον λαό και για τον λαό». Ωστόσο, ο Λίνκολν δεν ήθελε ποτέ να αναγνωρίσει τη «λαϊκή κυριαρχία». Αυτό το ιδανικό δεν βρήκε ποτέ την παραμικρή προσπάθεια να εφαρμοστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πολιτική δράση του Λίνκολν συνίστατο καταρχάς στην προώθηση του προνομίου του Ομοσπονδιακού Προέδρου και μόνο να ορίζει τους τελωνειακούς δασμούς (που ήταν η αιτία του Εμφυλίου Πολέμου), μετά να καταργήσει τη δουλεία (που ήταν το μέσο για να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο). Αυτός είναι ο λόγος που, στην αμερικανική κουλτούρα σήμερα, η λέξη «δημοκρατία» εννοείται ότι σημαίνει μόνο «πολιτική ισότητα». Ομοίως, η έκφραση «πολιτικά δικαιώματα» δεν εννοεί καθόλου τα «δικαιώματα των πολιτών», αλλά την απουσία φυλετικών διακρίσεων για πρόσβαση σε αυτά τα δικαιώματα. Κατ’ επέκταση, σήμερα αυτή η έκφραση ισχύει για τις διακρίσεις σε βάρος όλων των μειονοτήτων.

Αυτή η παρεξήγηση έχει μακρά ιστορία. Ο δημοσιογράφος Thomas Paine, του οποίου το φυλλάδιο Common Sense (1776) πυροδότησε τον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, ήταν ενθουσιασμένος με τη Γαλλική Επανάσταση. Έγραψε ένα βίαιο φυλλάδιο για να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ των ασυμβίβαστων αντιλήψεων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας για το θέμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1792). Ήταν το πιο διαβασμένο βιβλίο στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Του χάρισε τη τιμή να γίνει επίτιμος πολίτης της Γαλλίας και να εκλεγεί στη Συνέλευση. Οι Αγγλοσάξονες εννοούν με την έκφραση «Ανθρώπινα Δικαιώματα», το δικαίωμα των ανθρώπων να μην υποφέρουν από τον Λόγο του Κράτους (Raison d’État) και κατ’ επέκταση κάθε μορφής κρατικής βίας. Αντίθετα, η Γαλλία έχει υιοθετήσει τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη· ένα πρόγραμμα που καθιστά κάθε πολίτη παράγοντα της εθνικής πολιτικής ζωής και το οποίο, κατά συνέπεια, τον προστατεύει από την κατάχρηση εξουσίας.

Όχι μόνο όταν μιλάμε για «δημοκρατία», δεν μιλάμε όλοι για το ίδιο πράγμα, αλλά και όταν μιλάμε για τα «Ανθρώπινα Δικαιώματα».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν, ας το παραδεχτούμε, μια υπεροχή στον ορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Γι’ αυτές, αυτή η ελευθερία πρέπει να είναι πλήρης, ώστε να μπορούν να εκφράζονται όλες οι ιδέες και η συζήτηση να επιτρέπει την επιλογή της καλύτερης. Αντίθετα, οι λατινικές χώρες δεν αναγνωρίζουν αυτή την ελευθερία για τις ιδέες των ηττημένων. Έτσι ποινικοποιούν την έκφραση του ναζιστικού ρατσισμού. Κατ’ επέκταση, από το 1990, έχουν επίσης απαγορεύσει την έκφραση όλων των ναζιστικών ιδεών που προκάλεσαν καταδίκες κατά τις δίκες της Νυρεμβέργης. Σταδιακά, πλέον απαγορεύουν τόσο τη μαζική δολοφονία εχθρών χρησιμοποιώντας θαλάμους αερίων όπως τις Einsatzgruppen των SS, όσο και να αμφισβητηθεί ότι αυτή η διαδικασία χρησιμοποιήθηκε επίσης σε ορισμένα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η θρησκευτική ελευθερία είναι επίσης ένα θέμα που θυμώνει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες την βλέπουν ως απόλυτη, μη αναγνωρίζοντας το δικαίωμα άρνησης οποιασδήποτε θρησκείας. Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι μιλούν για ελευθερία συνείδησης, η οποία περιλαμβάνει όλες τις άλλες μορφές πνευματικότητας, συμπεριλαμβανομένου του αθεϊσμού. Αυτή η διαφορά έχει τεράστιες πρακτικές συνέπειες, καθώς ορισμένες μη ευρωπαϊκές ηπειρωτικές χώρες χορηγούν ατομικά δικαιώματα μόνο μέσω της ένταξης σε μια θρησκευτική κοινότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που ιδρύθηκαν από μια πουριτανική αίρεση, έχουν γίνει ένας παράδεισος για τις σέκτες. Στην πραγματικότητα, δεν είναι δυνατό για ένα μέλος να στραφεί εναντίον της Εκκλησίας του εάν η τελευταία τον κακομεταχειρίζεται ή τον χειραγωγεί, ενώ στην Ευρώπη, είναι ένας νόμιμος τρόπος να πολεμήσει κανείς την κατάχρηση εξουσίας που διαπράττεται σε θρησκευτικό πλαίσιο.

Σημειώστε ότι η διαφορά στην αντίληψη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ένα συνακόλουθο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεδομένης της εμπειρίας από την βρετανική δικτατορία του Βασιλιά Γεωργίου Γ’ και του Συντάγματος των ΗΠΑ που οργανώνει μια μοναρχία χωρίς βασιλιά ή ευγενείς, ο Λαός πρέπει να διατηρήσει μια ένοπλη δύναμη για να προστατευτεί από πιθανές καταχρήσεις της Εξουσίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το εμπόριο πολεμικών όπλων είναι ελεύθερο στη χώρα, ενώ απαγορεύεται στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Παρατήρηση επί της ουσίας

Ας μπούμε στην ουσία του θέματος. Ενώ παραδέχονται ότι είναι ατελείς, οι Ηνωμένες Πολιτείες ισχυρίζονται ότι είναι ο «φάρος της δημοκρατίας». Είναι όμως οι ίδιες δημοκρατία;

Αν πάρουμε αυτή τη λέξη με την αμερικανική της έννοια της «πολιτικής ισότητας», πρέπει να παρατηρήσουμε ότι αυτό δεν ισχύει καθόλου. Υπάρχουν τεράστιες πολιτικές διαφορές, μεταξύ των άλλων μεταξύ των λευκών και των μαύρων, τις οποίες αναφέρει ο Τύπος συνεχώς. Ο πρόεδρος Μπάιντεν προσηλώνεται στην υλοποίηση ενός τεράστιου έργου. Έχουμε ήδη εξηγήσει ότι ο τρόπος που προσεγγίζει αυτό το θέμα, όχι μόνο δεν το επιλύει, αλλά το επιδεινώνει [4].

Αν πάρουμε τη «δημοκρατία» με την έννοια ότι έχει παντού αλλού «λαϊκή κυριαρχία», τότε πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι απολύτως αντιδημοκρατικό· ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ποτέ δημοκρατία. Το Σύνταγμα παρέχει πράγματι κυριαρχία στους κυβερνήτες των ομόσπονδων πολιτειών και μόνο σε αυτούς. Εκλογές με καθολική ψηφοφορία μπορούν να υπάρχουν σε ομοσπονδιακό πολιτειακό επίπεδο, αλλά είναι προαιρετικές σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Όλοι θυμόμαστε την εκλογή του προέδρου Τζορτζ Μπους το 2000: το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών αρνήθηκε να καταμετρήσει εκ νέου τα ψηφοδέλτια στη Φλόριντα με το σκεπτικό ότι ο έλεγχος της βούλησης των ψηφοφόρων στη Φλόριντα δεν είχε σημασία για το δικαστήριο, αφού ο κυβερνήτης αυτής της Πολιτείας (αδελφός του φερόμενου νικητή) είχε αποφασίσει.

Να θυμηθούμε επίσης ότι τα πολιτικά κόμματα στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι ενώσεις πολιτών όπως στη Ρωσία, αλλά είναι θεσμοί των ομοσπονδιακών Πολιτειών όπως ήταν το ενιαίο μοναδικό κόμμα στη Σοβιετική Ένωση. Έτσι, οι προκριματικές εκλογές, που επιτρέπουν την επιλογή του υποψηφίου ενός κόμματος, δεν οργανώνονται από τα ίδια τα πολιτικά κόμματα, αλλά από τις ομόσπονδες Πολιτείες που τις χρηματοδοτούν.

Με την παραδοχή ότι οι σημερινές Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι μια «δημοκρατία» με την κοινή λογική, αλλά μια ολιγαρχία, ότι παλεύουν μόνο για τα «πολιτικά δικαιώματα», είναι φυσικό ότι στο εξωτερικό πολεμούν τη «λαϊκή κυριαρχία» μέσω πραξικοπημάτων, «έγχρωμων επαναστάσεων» και πόλεμων. Με αυτόν τον τρόπο, οι αξίες τους είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με εκείνες των ηπειρωτικών Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας.

Ο αμερικανικός τρόπος σκέψης, ωστόσο, έχει μια θετική συνέπεια. Ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα προϋποθέτει ότι παλεύουν ενάντια σε ορισμένες μορφές διαφθοράς. Η Ουάσιγκτον θεωρεί απολύτως φυσιολογικό να πληρώνει κρυφά μισθούς σε ξένους πολιτικούς και να χρηματοδοτεί τις προεκλογικές τους εκστρατείες. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ καταρτίζει με καλή συνείδηση τους καταλόγους των προσωπικοτήτων προς υποστήριξη και δεν κατανοεί ότι, στις χώρες τους, αυτοί οι ηγέτες θεωρούνται διεφθαρμένοι. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες πολεμούν την κλεπτοκρατία, δηλαδή την κλοπή δημόσιας περιουσίας από ξένους ηγεμόνες (όχι από ηγεμόνες των ΗΠΑ που εξαιρούνται από τα εγκλήματά τους λόγω της «αμερικανικής εξαιρετικότητας»). Ενεργώντας με αυτό το τρόπο, βοηθούν μερικές φορές τη «δημοκρατία» με την ηπειρωτική ευρωπαϊκή έννοια.