Οι Γάλλοι: πολίτες ή απλοί ψηφοφόροι;

Η εκστρατεία για την εκλογή του επόμενου προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, στις 24 Απριλίου 2022, εξαπολύει πάθη σε μια πολύ συγκεχυμένη ατμόσφαιρα. Οι κοινωνικές εντάσεις δεν μπορούν πλέον να εκφραστούν, παρά μόνο με τη βία, γιατί το πολιτικό λεξιλόγιο έχει χάσει το νόημά του. Οι ίδιες λέξεις χρησιμοποιούνται από όλους με διαφορετικές έννοιες, ακόμα και εκ διαμέτρου αντίθετες. Πίσω από αυτή τη φασαρία, κανείς δεν φαίνεται να παρατηρεί ότι η χώρα δεν είναι πλέον δημοκρατία, ούτε καν ρεπούμπλικα.

Η Γαλλία τραυματίστηκε

Όπως όλες οι άλλες δυτικές χώρες, η Γαλλία βλέπει τη μεσαία τάξη της να συρρικνώνεται εμφανώς, ενώ οι θέσεις εργασίας της συνεχίζουν να μεταφέρονται στην Ασία [1]. Σχηματίστηκε μια νέα κοινωνική τάξη από εργάτες στα όρια του ορίου της φτώχειας, εκδιωγμένους από τις μεγάλες πόλεις και που είναι πρόσφυγες στην διπλανή ύπαιθρο. Ήταν αυτή που επαναστάτησε το 2018, φορώντας κίτρινα γιλέκα, για να απαιτήσει περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Ταυτόχρονα, λίγα πολύ πλούσια άτομα επωφελήθηκαν από την επένδυση του κεφαλαίου τους και έγιναν εξαιρετικά πλούσιοι. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι νέο, αλλά νέα είναι η έκταση του εμπλουτισμού ενός πολύ μικρού αριθμού από αυτά τα άτομα. Στην πραγματικότητα, η άνευ προηγουμένου αύξηση των διαφορών στον πλούτο εμποδίζει τη λειτουργία ενός δημοκρατικού καθεστώτος που προϋποθέτει, από τη πλευρά του, μια σχετική ομοιογένεια του πληθυσμού. Οι ψηφοφόροι, γνωρίζοντας ότι η ψήφος τους δεν έχει πλέον σημασία, απομακρύνονται γρήγορα από τις κάλπες. Η πλειοψηφία τους απείχε στις βουλευτικές εκλογές του 2017 και τα δύο τρίτα στις τοπικές και περιφερειακές εκλογές του 2021. Αν και η Γαλλία εξακολουθεί να έχει δημοκρατικούς θεσμούς, η πρακτική της δεν είναι πλέον.

Ο μετασχηματισμός των κοινωνικών τάξεων συνοδεύεται από αλλαγή του πληθυσμού. Εκατομμύρια άνθρωποι έρχονται από την Αφρική και την Ασία για να επωφεληθούν από το ευρωπαϊκό βιοτικό επίπεδο. Ανασυντάσσονται σε ορισμένα προάστια των μεγάλων πόλεων. Δεν επιδιώκουν να ενσωματωθούν στο βαθμό που δεν θα μπορούσαν παρά μόνο να γίνουν κίτρινα γιλέκα και να περιφρονηθούν από τις γαλλοαμερικανοποιημένες ελίτ. Επιβάλλουν συνεπώς τις συνήθειες και τα έθιμά τους στις γειτονιές τους.

Η κοινωνία χωρίζεται σε τρία: αφενός η πλειοψηφία που παραμένει προσκολλημένη στη γαλλική κουλτούρα, μετά, μερικά εκατομμύρια ξεριζωμένοι μετανάστες και τέλος μια γοητευμένη ελίτ από τις Ηνωμένες Πολιτείες των οποίων δεν αντιλαμβάνεται την παρακμή. Για πρώτη φορά αυτός ο διαχωρισμός παρατηρείται γεωγραφικά: η ύπαιθρος στα μεσαία στρώματα σε διαδικασία εξαθλίωσης, τα προάστια των μεγαλουπόλεων στους μετανάστες και τα κέντρα των μεγαλουπόλεων στις ελίτ.

Περαιτέρω, η επιδημία της Covid-19 αντιμετωπίστηκε με το χρέος: ο φόβος για μεγάλους αριθμούς βραχυπρόθεσμων θανάτων οδήγησε στον εγκλεισμό ολόκληρου του πληθυσμού και ως εκ τούτου στη στέρησή του μέσων επιβίωσης. Το κράτος χρεώθηκε τότε σημαντικά για να μοιράσει επιδόματα και να διατηρήσει το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού. Το δημόσιο χρέος ανέρχεται πλέον στο 115% του ετήσιου ΑΕΠ, στερώντας τη χώρα των επιλογών της.

Η απουσία συζητήσεων

Μετά το εγκεφαλικό ατύχημα του προέδρου Σιράκ το 2005, η Γαλλική Δημοκρατία δεν προεδρεύεται πλέον. Ήταν διαδοχικά η αντιπαράθεση των υπουργών Dominique Gallouzeau de Villepin και Nicolas Sarkozy de Nagy-Bocsa· η εκλογή αυτού του ίδιου Σαρκοζί για να ξυπνήσει μια κοιμισμένη χώρα, αλλά που αποδείχθηκε ότι δεν ήταν παρά μόνο ο εγγονός εξ αγχιστείας του Αμερικανού ιδρυτή των μυστικών υπηρεσιών του ΝΑΤΟ [2]· στη συνέχεια η εκλογή του Φρανσουά Ολάντ, του ανθρώπου που δεν εκπροσωπούσε κανένα ρεύμα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα και δεν κατάφερε να εκπροσωπήσει τον λαό του· και ακόμη η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν ο οποίος υποσχόταν να ενώσει την δεξιά και την αριστερά και δεν μπορούσε παρά να αφήσει τη χώρα να διχαστεί. Τρεις συνεχόμενες φορές οι ψηφοφόροι έκαναν λάθος, κάθε φορά από το κακό στο χειρότερο.

Οι προεδρικές εκλογές του 2022 κηρύχτηκαν σαν ένα παιχνίδι σφαγής: οι ψηφοφόροι δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους σε κανέναν πολιτικό ηγέτη, πρέπει να επιλέξουν εκείνον που μισούν λιγότερο. Ήρθε τότε η υποψηφιότητα ενός αουτσάιντερ, του χρονικογράφου Éric Zemmour. Σε λίγες εβδομάδες κατάφερε να επιβάλει την προβληματική του για το ζήτημα της γαλλικής ταυτότητας στο επίκεντρο της συζήτησης και στη συνέχεια να σχηματίσει ένα τεράστιο πολιτικό κόμμα που συγκεντρώνει τους απογοητευμένους από τα θεσμικά κόμματα, το Reconquête (σ.μτφ. Ανάκτηση). Όσοι τον γνωρίζουν διαβεβαιώνουν ότι είναι ανοιχτός και ανεκτικός, αλλά πολλοί από τους άλλους πιστεύουν ότι είναι αντί-άραβας και θέλουν να τον αποτρέψουν.

Ο δημόσιος διάλογος δεν είναι πλέον ορθολογικός από τότε που απαγορεύτηκε στους γιατρούς να θεραπεύουν την Covid-19 και αναγκάστηκαν να την εξαλείψουν με δήθεν «εμβόλια» αγγελιοφόρου RNA. Δεν έχουν σημασία ποια είναι τα επιχειρήματα του ενός ή του άλλου. Σημασία έχει μόνο η πίστη σε δήθεν «εμβόλια» ή στην αίρεση της φροντίδας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος Μακρόν μόλις έδωσε τηλεοπτική συνέντευξη δύο ωρών. Μίλησε ελάχιστα για τα αποτελέσματα της δράσης του και δεν επέκρινε σχεδόν καθόλου τους αντιπάλους του. Δεν έθεσε τον εαυτό του ως λόγιο δάσκαλο, αλλά συμπάσχε με τον πόνο του καθενός. Επικεντρώθηκε στην περιγραφή της ψυχικής του κατάστασης. Καθένας από τους θεατές του κατάλαβε κάτι διαφορετικό από αυτή την άσκηση ενός νέου στυλ. Στην πραγματικότητα, ο καθένας διατήρησε μόνο την αγωνία που τον διακατέχει. Ο Εμανουέλ Μακρόν καθησύχασε τους συνταξιούχους των οποίων το προσδόκιμο ζωής φαίνεται να απειλείται από την Covid και τις ανώτερες τάξεις των οποίων τα πλεονεκτήματα φαίνεται να απειλούνται από την διόγκωση των κίτρινων γιλέκων. Μπορεί έτσι να στηριχθεί στο ένα τρίτο του εκλογικού σώματος, χωρίς επιχειρήματα ούτε λύσεις.

Η σύγχυση των αξιών

Οι Γάλλοι δεν μπορούν πλέον να ιεραρχήσουν την παράδοση και τη διανομή του πλούτου, να διακρίνουν μεταξύ δεξιάς και αριστεράς. Είναι επειδή έχουν ζήσει μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία που δεν έχουν αναλύσει.

Ο πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν προερχόταν από το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στην πραγματικότητα αυτός ο άνθρωπος εξαιρετικής ευφυΐας, είχε ξεκινήσει ως συνεργάτης των Ναζί. Παρασημοφορήθηκε για αυτό από τον Στρατάρχη Philippe Pétain, αλλά κατάφερε να κάνει τον κόσμο να το ξεχάσει. Δεν εξελίχθηκε στις απόψεις του, αλλά τις ανέπτυξε παράλληλα με τις νέες του. Δεν χώρισε ποτέ από τους ακροδεξιούς φίλους του. Ένας από αυτούς ήταν ο διευθυντής της προεκλογικής εκστρατείας του όταν εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας και τον ακολούθησε διακριτικά στο Ελιζέ [3]. Δίστασε μάλιστα να κάνει τον πρώην διευθυντή του PropagandaStaffel, ο οποίος έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος της χώρας, πρωθυπουργό μιας σοσιαλιστικής κυβέρνησης [4]. Ο Μιτεράν έζησε μια ζωή παρόμοια με αυτή ενός σχιζοφρενούς: είχε μάλιστα δύο οικογένειες, μια γυναίκα σοσιαλίστρια και μια άλλη από την ακροδεξιά. Ήταν μια προσωπικότητα της ακροδεξιάς επικεφαλής της ενωμένης αριστεράς.

Όταν ανέλαβε την εξουσία, ανέλαβε μια ομοσπονδία νεοφασιστικών παρεκκλησιών, το Εθνικό Μέτωπο ( FN ). Αυτό το μικροσκοπικό κόμμα δημιουργήθηκε μετά από οδηγίες του στρατηγού Ντε Γκωλ. Για εκείνον, ήταν ζήτημα να συγκεντρώσει ό, τι είχε απομείνει από τους συνεργάτες των Ναζί και τους τρομοκράτες του πολέμου της Αλγερίας κάτω από τα άγρυπνα μάτια των μυστικών του υπηρεσιών. Μετά τη δολοφονία του ηγέτη του FN , François Duprat, ενός εξουσιοδοτημένου πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών στην Αφρική, αντικαταστάθηκε από τον Jean-Marie Le Pen, έναν βουλευτή που είχε συμμετάσχει ενεργά στην κατάληψη της εξουσίας από τον De Gaulle το 1958 [5]. Ο Μιτεράν άρχισε να τον χρηματοδοτεί με τα μυστικά ταμεία του Ελιζέ, μέσω ενός ελβετικού τραπεζικού λογαριασμού [6]. Ο Λεπέν ήταν επομένως μια γκωλική προσωπικότητα που ηγήθηκε των αντι-Γκωλικών.

Η κόρη του Jean-Marie Le Pen, Marine, κληρονόμησε το πατρογονικό κόμμα που κανονικοποίησε. Οι συνεργάτες των Ναζί και οι τρομοκράτες του ΟΑΣ είναι νεκροί. Το κόμμα της, που μετονομάστηκε σε Πανεθνική Συνέλευση (RN), έχει τον ίδιο λόγο με το προκάτοχό του, το οποίο ωστόσο επικρίθηκε ως αντι-Γκωλικό, εμφανίζεται σήμερα ως Γκωλικό με βάσιμους λόγους. Αυτό είναι φυσιολογικό δεδομένης της πραγματικής ιστορίας του, αλλά ακατανόητο για τους ανθρώπους που την αγνοούν. Εδώ και χρόνια, όλοι κατηγορούν το RN ως ακροδεξιό, ακόμα κι αν σαφώς δεν είναι καθόλου.

Η λιτανεία των παλαιών πολιτικών κομμάτων

Εάν το RN είναι νομιμοποιημένος κληρονόμος του Γκωλισμού, οι Ρεπουμπλικάνοι είναι οι μόνοι νόμιμοι κληρονόμοι. Όμως, υπό την ηγεσία του Νικολά Σαρκοζί, εγκατέλειψαν τις αρχές του γκωλισμού και προσχώρησαν στον παγκόσμιο κυρίαρχο, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Υποστήριξαν τη δημιουργία μιας υπερεθνικής Ευρωπαϊκής Ένωσης, την επανένταξη του στρατού στην ολοκληρωμένη διοίκηση του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και το τέλος της ένταξης των μεταναστών. Θα εκπροσωπηθούν στις εκλογές από τη Valérie Pécresse, μια πολύ λαμπρή ηγέτιδα, που μιλά ρωσικά και ιαπωνικά. Στην πραγματικότητα, προέρχεται από αυτήν την αμερικανοποιημένη ελίτ της οποίας ο σύζυγός της είναι η ενσάρκωση: ήταν αντιπρόεδρος της Alstom και είναι το μόνο στέλεχος που παρέμεινε στη θέση του όταν αυτή η βιομηχανική ναυαρχίδα παραδόθηκε στην αμερικανική General Electric. Η ίδια ήταν ακόμη Young leaders της French-American Foundation και προσκλήθηκε από το ΝΑΤΟ στη Λέσχη του Μπίλντερμπεργκ.

Το La République en Marche του Εμανουέλ Μακρόν δεν ξεπέρασε το χάσμα δεξιά/αριστερά παρά μόνο για λίγους μήνες. Στη συνέχεια περιπλάνησε, ικανοποιώντας με τη σειρά τους όσους το άκουγαν πριν τους απογοητεύσει. Το Ελιζέ μίλαγε πολύ αλλά δεν έκανε πολλά πράγματα, πέρα από αυτά που του έλεγαν οι επί χρόνια φίλοι του, τα ταμεία διαχείρισης BlackRock και KKR [7]. Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει πρόγραμμα, απλώς μια μεγάλη ικανότητα να κοροϊδεύει το εκλογικό σώμα, να υπόσχεται στον καθένα αυτό που περιμένει αλλά δεν θα το δει ποτέ. Μη έχοντας πλειοψηφία στη χώρα, δεν μπορεί πλέον να αναλάβει τίποτα και έχει γίνει άχρηστος για τους χορηγούς του. Γαντζώνεται όμως.

Η αριστερά έχει κουλουριαστεί, εγκαταλείποντας τις λαϊκές τάξεις. Δεν είναι παρά μόνο μια συλλογή μικροσκοπικών ομάδων αιρετών και των παιδιών τους. Μετά τiς χειραγωγήσεις του Φρανσουά Μιτεράν, το Σοσιαλιστικό Κόμμα έγινε μια ομάδα ονειροπόλων που βάλθηκαν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά που προπαντός δεν θέλουν να τον γνωρίσουν. Τo Κομμουνιστικό Κόμμα δεν κράτησε παρά μόνο το όνομά του και δεν ξέρει πλέον πώς να βοηθήσει τους προλετάριους του σήμερα. Οι Les Insoumis (αντάρτες) του Jean-Luc Mélenchon είναι εγκλωβισμένοι στις αντιφάσεις μεταξύ της μαρξιστικής κουλτούρας του ηγέτη τους και του τροτσκιστικού αριστερισμού των αγωνιστών τους.

Όσο για τον Pôle écologiste (Οικολόγο Πόλο) του Yannick Jadot, προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του ότι η εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων και της πυρηνικής ενέργειας θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Παρά τα φαινόμενα, το εκλογικό του σώμα συνεχίζει μια μακρά παράδοση που, από τον βασιλιά Λουδοβίκο XVI στη Βαρέν έως τον Στρατάρχη Philippe Pétain στο Montoire, μέσω του Adolphe Thiers στις Βερσαλλίες, πιστεύει ότι η αντιγραφή του γερμανικού μοντέλου θα σώσει την κοινωνική του θέση.

Ποιος θα αποκαταστήσει την ιθαγένεια;

Αυτή η βαρετή λιτανεία των πολιτικών κομμάτων δείχνει την ανεπάρκειά τους στην σημερινή εποχή. Ήταν ένα μοντέλο της βιομηχανικής εποχής και έγιναν αναποτελεσματικά στην εποχή του Διαδικτύου. Σήμερα οι κάθετες δομές αντικαθίστανται από τα δίκτυα, αλλά τα κόμματα δεν έχουν ακόμη επιτύχει την έκδυση τους.

Σε αντίθεση με τον κυρίαρχο λόγο, δεν είναι οι λαϊκιστές, αλλά οι ελίτ που καταστρέφουν τη Δημοκρατία (με την ελληνική έννοια του όρου). Ήδη το Ανώτατο οπτικοακουστικό συμβούλιο θεσμοθετεί έναν κανόνα χωρίς νομική βάση: εφεξής η εργασία ενός οπτικοακουστικού δημοσιογράφου αφαιρείται από τον χρόνο ομιλίας του όταν ανακοινώνει την πρόθεσή του να γίνει υποψήφιος πρόεδρος [8]. Στη συνέχεια, ένα δικαστήριο καταδίκασε έναν πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας για μια υπόθεση στην οποία η Εθνική Επιτροπή των Λογαριασμών Εκστρατείας είχε ήδη αποφανθεί [9]. Τέλος, ένα πολιτικό κόμμα κάλεσε τους δικαστές να απαγορεύσουν την υποψηφιότητα ενός από τους ανταγωνιστές του με βάση την ερμηνεία των δηλώσεών του [10].

Τα πολιτικά κόμματα συμβιβάζονται πολύ καλά με τη αποχή από τις κάλπες. Μπορούν πιο εύκολα να πείσουν τον μισό πληθυσμό παρά τους ψηφοφόρους συνολικά. Είναι καλύτερα έτσι, πιστεύουν, γιατί οι άνθρωποι να εμπλέκονται σε περίπλοκα ζητήματα που οι ειδικοί δυσκολεύονται τόσο πολύ να αντιμετωπίσουν; Κάνουν λάθος. Εκείνος, ή μάλλον εκείνη, που αναμένεται να κερδίσει, θα κερδίσει μια παραμονή στο μέγαρο των Ηλυσίων, αλλά εκείνος ή εκείνη, δεν θα αποκτήσει εν τούτοις την Εξουσία.

Παρότι οι Γάλλοι είναι νομιμόφρονες και παθιασμένοι με την πολιτική, ψηφίζουν και υπακούουν όλο και λιγότερο. Σέρνεται η κρίση που ξεκίνησε πριν από 17 χρόνια. Θα βρει λύση μόνο γύρω από ένα μέσο αποκατάστασης της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας. Ωστόσο, αν υπό την υποκίνηση του Ζέμουρ, ορισμένοι παραπέμπουν στην ανακατάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, κανένας δεν τολμά να μιλήσει για λαϊκή κυριαρχία. Κανείς δεν ξέρει πλέον τι σημαίνει η λέξη «ιθαγένεια» (citoyenneté).

Ο χρόνος όχι μόνο κατέστρεψε τις δημοκρατικές πρακτικές, αλλά έφτασε στα θεμέλια της Γαλλίας: τη Δημοκρατία (με τη λατινική έννοια του όρου). Σε αντίθεση με όσα διδάσκονται στα σχολεία, η Δημοκρατία δεν έχει καμία σχέση με τη μέθοδο διορισμού του αρχηγού. Δεν είναι η αντίθεση της μοναρχίας ή της αυτοκρατορίας: ο βασιλιάς Ερρίκος Δ’ (1589-1610), ο οποίος έβαλε τέλος στους θρησκευτικούς εμφύλιους πολέμους, διακήρυττε τον εαυτό του δημοκρατικό και ο Ναπολέων Α’ (1804-1815), ο οποίος ολοκλήρωσε την Επανάσταση, στέφθηκε «Αυτοκράτορας της Γαλλικής Δημοκρατίας».

Η Δημοκρατία είναι η απόσυρση των ιδιαιτεροτήτων στην ιδιωτική σφαίρα και η εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος στη δημόσια σφαίρα. Είναι ένας τρόπος να ζήσουμε ευτυχισμένοι όλοι μαζί. Ωστόσο, η τρέχουσα πολιτική μας αποτυχία μας ωθεί να επιστρέψουμε σε κοινότητες γύρω από αυτήν ή εκείνη τη μειονότητα.

Πριν από διακόσια χρόνια, η Γαλλία ταρακούνησε τον κόσμο όταν ο λαός της κατέλαβε την πολιτική εξουσία. Το θέμα δεν είναι να προσποιούμαστε ότι κάθε πολίτης έχει γνώμη για τα πάντα, αλλά ότι είναι σε θέση να ελέγξει τη μοίρα του για όλα τα θέματα που γνωρίζει στην καθημερινή του ζωή. Πήγαμε πίσω. Οι ελίτ μας έχουν γίνει παράσιτα. Δεν υποκλίνονται πια μπροστά στον βασιλιά τους, αλλά στον Αμερικανό άρχοντα τους. Πριν από διακόσια χρόνια, η Γαλλία αναδιοργανωνόταν κεντρικά για να βάλει τέλος στις περιφερειακές ανισορροπίες. Σήμερα, ο συγκεντρωτισμός είναι η απώλεια ευθύνης από τους πολίτες προς όφελος των Παριζιάνων γραφειοκρατών. Πριν από διακόσια χρόνια, η ελευθεριακή Γαλλία έσκυβε την πλάτη της σε υποκριτές κληρικούς στο όνομα της ερμηνείας τους για τη θρησκεία. Σήμερα τα ΜΜΕ, αυτοί οι νέοι κληρικοί, τους επιβάλλουν νέα δόγματα και νέα ηθική.

Ο Λαός μας γρυλίζει, αλλά σιωπά. Μέχρι πότε ;