Fanatisme in dienst van de Verenigde Staten

Sinds het aantreden van president Joe Biden trachten de Verenigde Staten onderhandelingen met Iran aan te knopen om het geheime akkoord te herstellen dat het onder president Barack Obama heeft ondertekend in de marge van de Iraanse nucleaire besprekingen.

Laten we niet vergeten dat de 5+1-onderhandelingen (de vijf leden van de Veiligheidsraad + Duitsland) met Iran in 2013 in Wenen van start zijn gegaan; dat ze snel een principeakkoord hebben bereikt en vervolgens zijn onderbroken. De VS en Iran hebben afzonderlijk overleg gepleegd alvorens terug te keren naar de onderhandelingstafel en de eerder overeengekomen zevenpartijenovereenkomst in juli 2015 te ondertekenen.

In het Westen wordt het akkoord gezien als het einde van Iraans militair nucleair onderzoek, maar in werkelijkheid hebben sommige ondertekenaars nooit geloofd dat de Islamitische Republiek Iran het militaire programma van de monarchie had voortgezet na de fatwa van Ayatollah Ruhollah Khomeini die het wapen als onislamitisch verbood. Ondanks herhaalde Israëlische beschuldigingen en de documenten die de Mossad uit Teheran heeft weten te stelen, is er tot dusver geen reden om aan het Iraanse stellingname te twijfelen. Teheran was hoogstens van plan een schokgolfgenerator te bouwen [1]. Teheran ontmantelde zijn militaire nucleaire programma in 1988 en heeft het nooit meer opgestart.

Het lijkt er dus op dat de twee jaar van onderhandelingen in Wenen niet bedoeld waren om een niet-bestaande nucleaire dreiging weg te nemen, maar om de geheime bilaterale onderhandelingen tussen de VS en Iran in te kaderen.

Deze werden aan Amerikaanse zijde geleid door drie onderhandelaars die nu steunpilaren zijn van de regering Biden: William Burns (huidig CIA-directeur), Wendy Sherman (huidig onderminister van Buitenlandse Zaken) en Jake Sullivan (huidig nationaal veiligheidsadviseur).

Net als in 2013-15 verhullen de onderhandelingen over het herstel van het 5+1-akkoord andere onderhandelingen, ditmaal tussen Saudi-Arabië en Iran. Ze hebben zojuist een principe-akkoord bereikt.

Ten onrechte wordt aangenomen dat de tegenstelling tussen soennieten en sjiieten altijd heeft bestaan. Het heeft zijn wortels in het conflict over de politieke opvolging van Mohammed, de stichter van de Islam, die ook de heerser van Mekka en Medina was. Maar het huidige religieuze en politieke conflict heeft niet altijd bestaan.

In de moderne tijd zijn de betrekkingen tussen Riyad en Teheran aan schommelingen onderhevig geweest. Saoedi-Arabië steunde Irak tijdens zijn oorlog tegen Iran (1980-88), maar Iran en Saoedi-Arabië steunden samen Koeweit tegen Irak (1990-91). Bovendien zonden beide landen onder NAVO-bevel troepen om Bosnië-Herzegovina (1992-95) te steunen tegen Joegoslavië.

Deze episode wordt vaak genegeerd. De Islamitische Republiek had Revolutionaire Garde gestuurd om de Bosnische Moslims te steunen. Het Libanese sjiitische verzet tegen Israël had gemeend zijn voorbeeld te moeten volgen en daarom had Hezbollah ook strijders gezonden in een conflict dat niets met zijn raison d’être te maken had. Saoedi-Arabië, dat op dat ogenblik de Moslimbroederschap beschermde, stuurde het Arabische Legioen van Osama Bin Laden om de president en voormalige nazi Alija Izetbegović te steunen. Bin Laden werd zijn militair adviseur, samen met zijn politiek adviseur, de Amerikaan Richard Perle, en zijn media-adviseur, de Fransman Bernard-Henri Lévy. Achteraf lijkt de samenstelling onnatuurlijk, maar in die tijd was deze alliantie niet zo dom als het nu lijkt. De Verenigde Staten hadden al hun krachten gebundeld tegen het Joegoslavië van de pro-Russische Slobodan Milošević.

De rivaliteit tussen het soennitische Saoedi-Arabië en het sjiitische Iran ontwikkelde zich in het begin van de jaren 2000 snel rond het Jemenitische conflict, waarbij Iran de Zaidisten steunde die in de Houthi-partij waren gegroepeerd. De Zaidisten zijn Sjiieten, maar van een zeer bijzondere vorm, sterk beïnvloed door de Indiase cultuur.

Jarenlang hebben de Saoedi’s Jemen (Noord en Zuid) bestuurd op basis van stamverbanden. Terwijl de VS in 2013-15 onderhandelden over de nucleaire deal en het geheime protocol met Iran, onderhandelde Israël al even geheimzinnig met Saudi-Arabië. De twee landen kwamen overeen de olie in Jemen en Ogaden (Hoorn van Afrika) gezamenlijk te exploiteren [2]. Om deze overeenkomst na te komen is Saoedi-Arabië ten strijde getrokken in Jemen, officieel gesteund door de Verenigde Arabische Emiraten en officieus door Israël, dat er tactische atoombommen heeft gebruikt.

Momenteel (2021-22) onderhandelen de VS en Iran over een nieuw 5+1-akkoord, terwijl Israël en Saudi-Arabië hun diplomatieke betrekkingen trachten te formaliseren. Tegelijkertijd voeren Iran en Saoedi-Arabië besprekingen op het niveau van hun inlichtingendiensten en diplomaten. Zij willen hun bondgenootschap van het begin van de jaren negentig in Bosnië-Herzegovina herstellen. Zij staan op het punt dit te bereiken, waardoor de andere twee onderhandelingen weer op gang zullen komen.

Iran heeft reeds aangekondigd dat het zijn kantoor bij de Organisatie voor Islamitische Samenwerking (OIC) in Jeddah zal heropenen. De twee landen zouden hun alliantie rond de politieke islam kunnen bezegelen. Vooral omdat de OIC de enige intergouvernementele religieuze organisatie is. Laten we dit punt benadrukken: geen enkele andere godsdienst heeft een intergouvernementele organisatie voortgebracht. Dit is een specifiek kenmerk van de Islam, wiens stichter, Mohammed, zowel een geestelijk leider als een politiek en militair leider was.

Indien deze alliantie gestalte krijgt, zal zij niet met de secularisten in het algemeen in conflict komen, maar met secularistische moslims die een onderscheid maken tussen Mohammedaanse godsdienst en politiek. Op de eerste plaats met de Verenigde Arabische Emiraten, Syrië en Egypte. Tegelijkertijd zal deze alliantie dichter in de buurt komen van de andere aanhangers van de politieke islam, Qatar en Turkije. Het zal een complete ommekeer zijn op het schaakbord van het Midden-Oosten.

Nu al kunnen we de bezorgdheid van sommige actoren constateren. Zo herhaalt Hassan Nasrallah, secretaris-generaal van de Libanese Hezbollah, zijn verbale aanvallen tegen de misdaden van de Saoedi’s in Jemen, maar niet tegen diens bondgenoot uit de Emiraten. Nasrallah verdedigt een seculiere visie op de islam als de bron van zijn engagement. Hij heeft strijders van andere godsdiensten in zijn verzetsnetwerk opgenomen, wat onmogelijk zou zijn indien hij de politieke islam zou verdedigen.

En ook toen Jemenitische Houthi’s de Verenigde Arabische Emiraten met drones bombardeerden. De drones vlogen 1.200 kilometer in meer dan vier uur onder het toeziend oog van Amerikaanse en Franse radars en satellieten. De Emiraten werden geraakt. Washington en Parijs veroordeelden de aanval, maar deden niets om de Emiraten te waarschuwen toen zij dat konden. Het is duidelijk dat het stilzwijgen van het Westen een waarschuwing aan Abu Dhabi was om zijn beleid van religieuze tolerantie op te geven en de politieke islam te omarmen. De Emiraten maken zich weinig illusies over hun Angelsaksische bondgenoten, die nooit hebben opgehouden religieuze conflicten uit te spelen om hun dominantie uit te breiden, maar zij waren stomverbaasd toen zij zagen dat de Fransen dit voorbeeld volgden. De Emiraten hadden in 1995 een beroep gedaan op president Jacques Chirac omdat zij rekenden op een wereldlijke macht om hun veiligheid te waarborgen.

De Emiraten hebben een vergeldingsaanval uitgevoerd in Jemen, maar de Houthi’s dreigen nu de Bourj Khalifa toren (een gebouw van meer dan 800 meter hoog) in Dubai en economische belangen in Abu Dhabi aan te vallen.

De VS zullen hun positie in Jemen wijzigen. Voorlopig pleiten zij voor een politieke regeling van het conflict. Aan het begin van de ambtstermijn van Biden hebben zij de Huthi’s van hun terreurlijst geschrapt, met het argument dat dit de ngo’s zou helpen bij de distributie van humanitaire hulp. Ze hebben ook niet ingegrepen bij de bombardementen van de Houthi’s op de Emiraten. Binnenkort zullen zij Jemen verdelen in Wahabi (Saudi-Arabië) en Zaidisten (Houthi’s).

Deze westerse herordening van het Midden-Oosten is rechtstreeks in strijd met de traditionele Russische visie, die uitgaat van de culturele identiteit van staten en niet alleen van hun religie. Moskou heeft een dubbelzinnige houding ten opzichte van Iran. Enerzijds integreert zij het in haar defensie-apparaat, anderzijds laat zij het alleen in de confrontatie met Israël. Zo is president Ebrahim Raissi onlangs, op 19 januari, ontvangen door president Vladimir Poetin en de Doema. Vooruitlopend op de opheffing van het VS-embargo is hij erin geslaagd belangrijke overeenkomsten inzake technische bijstand voor de exploitatie van zijn koolwaterstoffen te ondertekenen. Het vierde de gezamenlijke overwinning in Syrië en zijn leger neemt deel aan de Russisch-Chinese zeemanoeuvres in de Indische Oceaan ("Maritime Security Belt 2022"). Maar tegelijkertijd laten de Russische strijdkrachten de Israëli’s naar believen Iraanse bases in Syrië aanvallen. In werkelijkheid zou Iran van een Amerikaans-Russische confrontatie kunnen profiteren door zich aan te sluiten bij de Russisch-Chinese as, het zou de ontbrekende schakel kunnen worden van de zijderoutes tussen India en Rusland. Zij zou worden geïntegreerd in haar banksysteem (de SPFS en niet langer SWIFT) en zou opnieuw een commerciële macht kunnen worden. In de tussentijd speelt Teheran met beide partijen.

De Verenigde Staten en Rusland zijn het enkele maanden geleden eens geworden over hoe het Midden-Oosten eruit moet zien. Het ging daarbij meer om het afbakenen van invloedszones. Zo hebben wij bijvoorbeeld onlangs vernomen dat het Egyptische gas dat binnenkort aan Libanon zou worden geleverd, in feite van Israëlische oorsprong is. Deze informatie werd echter door alle betrokkenen verborgen gehouden omdat Israël nog steeds in oorlog is met Libanon en Syrië. Bovendien loopt de Arabische pijpleiding door Jordanië en Syrië. Niet alleen Rusland, maar ook de VS hadden deze deal aangemoedigd. De Amerikaanse wet verbiedt echter elke handel met Syrië op straffe van de toorn van de hel.

De Saoedi-Iraanse alliantie zou de VS en het VK in staat stellen het jihadistische systeem [3], dat op dit moment uitsluitend soennitisch is, uit te breiden. We zouden dan zien dat fanatici van alle kanten zich zouden verenigen tegen de secularisten; een verdeling die de Britten tijdens hun keizertijd hebben aangevoerd en die haar nut heeft bewezen.