Twee percepties van de oorlog in Oekraïne

Het conflict tussen de voorstanders van "een wereld gebaseerd op regels" en de voorstanders van een terugkeer naar "een wereld gebaseerd op internationaal recht" duurt voort. Het begon met de Russische militaire interventie in Oekraïne en zal nog jaren voortduren.

De militaire situatie ter plaatse is vastgelopen zoals altijd in de winter in dit deel van de wereld. De voorstanders van een "op regels gebaseerde wereld" weigeren nog steeds resolutie 2202 van de VN-Veiligheidsraad uit te voeren, terwijl de voorstanders van "een wereld gebaseerd op internationaal recht" een speciale militaire operatie op touw zetten om deze uit te voeren. Uiteindelijk wijken ze er geleidelijk van af en stabiliseren ze de situatie van de mensen in Nieuw Rusland.

De overgang van een oorlog van beweging naar een oorlog van positie stelde elke protagonist in staat na te denken over de redenen die hen in de strijd dreven. Voortaan zijn het niet langer twee visies op internationale betrekkingen die tegenover elkaar staan, maar twee mensbeelden.

Onder de troepen in Kiev moeten we onderscheid maken tussen de "integraal-nationalisten", die altijd staan te popelen om te vechten, en de voor de gelegenheid gemobiliseerde beroepssoldaten en burgers. De eersten zijn ideologisch getrainde mannen die het doden van Russen als een heilige, onsterfelijke plicht beschouwen. Zij verwijzen naar de geschriften van Dmytro Dontsov en het voorbeeld van Stepan Bandera. De eerste was de beheerder van het Reinhard Heydrich Instituut in Praag en als zodanig een van de ontwerpers van de "definitieve oplossing van de Joodse en zigeunervraagstukken", de tweede was de leider van de Oekraïense collaborateurs van het nazisme tegen de Sovjets. De andere groep Kievse soldaten, die aan het begin van de Russische interventie tweederde uitmaakte, verkeert in een zeer neerslachtige stemming. Zij beseffen dat de wapens uit het Westen aan de "integrale nationalisten" worden gegeven en niet aan hen. Ze worden beschouwd als kanonnenvoer en lijden zware verliezen. De sociale netwerken staan vol met videoboodschappen van eenheden die protesteren tegen hun officieren. Er was een eerste golf van ontevredenheid in de herfst. Dit is de tweede. Terwijl zij dachten dat zij hun vaderland verdedigden tegen een indringer, weten zij nu dat hun land in handen is van een kliek die de bibliotheken heeft gezuiverd, de controle over alle media van het land heeft overgenomen, 13 politieke partijen en de orthodoxe kerk verbood, en uiteindelijk een autoritair regime vestigde. Vorige week vertelde de voormalige communicatieadviseur van president Zelensky, kolonel Oleksiy Arestovitch, dat Oekraïne de verkeerde strijd voert en ten onrechte zes miljoen van zijn burgers als "Russische agenten" beschouwt. Ze weten dat de meeste journalisten zijn gearresteerd en de meeste advocaten naar het buitenland zijn gevlucht. Zij voelen zich daarom zowel door het Russische leger als door hun eigen regering bedreigd. De talrijke corruptieschandalen die vorige week aan het licht kwamen, bevestigen voor hen dat zij slechts pionnen zijn tussen de Verenigde Staten en Rusland.

Aan Russische zijde geldt het tegenovergestelde: de beroepstroepen die bij het begin van de speciale operatie werden ingezet, gehoorzaamden zonder te begrijpen waarom het Kremlin hen naar Oekraïne stuurde, de regio waar hun vaderland ooit is ontstaan. De Russische bevolking vreesde een terugkeer van de bloedbaden uit het verleden. Beetje bij beetje werd het rustiger. De bobo’s gingen in ballingschap. Ik was zeer verbaasd toen een Russische vriend mij opmerkte: "Opgeruimd staat netjes! Hij leek niet bezorgd over hun vertrek, maar opgelucht dat hij ze niet meer onder ogen hoefde te komen. De bevolking, die zeer geschokt was door de westerse maatregelen tegen haar kunstenaars en haar vroegere glorie, besefte dat Oekraïne slechts een voorwendsel is voor iets anders. Het verbaasde hen ook dat de bevolking van de Europese Unie op één lijn zat met Washington. Het is in hun ogen een oorlog tegen hun beschaving, een oorlog tegen het erfgoed van Tolstoj en Poesjkin, niet tegen het beleid van president Poetin. Dit trotse volk, dat altijd bereid is zijn vermogen te beoordelen om zijn bestaan en zijn eer te verdedigen, observeert met droefheid de arrogantie van de westerlingen, en hun gevoel niet het Goede te dienen, maar het Goede te belichamen.

De politieke argumenten die president Poetin in december 2021 uiteenzette, toen hij zijn ontwerp voor een bilateraal verdrag tussen de VS en Rusland over veiligheidsgaranties [1] publiceerde, zijn achterhaald. Dit is niet langer een oorlog om belangen te verdedigen. Terwijl de Russische hoofdrolspelers hun strijd slechts gelijkstellen met hun overleving, interpreteert het Westen het conflict niet op die manier. Voor hen worden de Russen misleid door de propaganda van hun regime. Ze vechten onbewust om de grootsheid van het Tsarenrijk of de Sovjet-Unie te herstellen.

Dit soort conflicten is uiterst zeldzaam. Men denke aan het conflict tussen Rome en Carthago, dat eindigde met de vernietiging van alle overblijfselen van de Carthaagse beschaving. Zodanig dat we tegenwoordig bijna niets meer over ze weten.We weten hoogstens dat het werd gebouwd door mensen uit Tyrus (nu Libanon, het bolwerk van Hezbollah) en dat de leider ervan, Hannibal, zijn toevlucht zocht in Damascus en andere Syrische steden toen zijn stad werd verwoest. We weten ook dat het zich in goede verstandhouding met zijn buren en partners had ontwikkeld, terwijl Rome zijn rijk met geweld had veroverd. Ik had deze historische parallel al gemaakt in de oorlog tegen Syrië toen Rusland ingreep. De parallel wordt steeds duidelijker. De twee blokken hebben niets meer gemeen.

In het Westen worden de gebeurtenissen in Oekraïne bekeken als een oorlog tussen de Verenigde Staten en Rusland, via de Oekraïners. De "integraal-nationalisten" zijn vastbesloten zich niet zozeer te verzetten tegen degene die zij als de indringer beschouwen, maar hem te verslaan, hetzij vandaag, hetzij in de "eindstrijd". Dit is hun lot, geloven ze. Maar afgezien van de mystieke waanideeën van Dmytro Dontsov, hoe kan iemand zich voorstellen dat 40 miljoen Oekraïners 140 miljoen Russen zouden kunnen verslaan, wetende dat de wapens van laatstgenoemden twintig jaar moderner zijn dan die van het Westen?

De leden van de Ramstein-groep, in de praktijk de Verenigde Staten en de Europese Unie, hebben aan deze oorlog al meer dan 250 miljard dollar uitgegeven, dat wil zeggen evenveel in één jaar als aan de tienjarige oorlog tegen Syrië. Als je de twee conflicten vergelijkt, merk je dat Rusland in beide gevallen volkenrechtelijk gelijk heeft, en dat de Verenigde Staten een bredere coalitie hadden samengesteld tegen Syrië, maar in Oekraïne hun bondgenoten er veel meer bij betrokken hebben.

Anders dan met Hannibal is president Poetin niet van plan de hoofdstad van zijn tegenstanders, Washington, in te nemen. Hij is zich bewust van zijn militaire superioriteit en zal de bevolking van het Westen niet van hem vervreemden door de oorlog in hun land te brengen, behalve misschien tegen hun "elites" in het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Pentagon.