In de officiële reacties op de aankondiging van het pact tussen Australië, Groot-Brittannië en de VS (AUKUS) is alleen sprake van de opzegging van het wapenverdrag tussen Australië en Frankrijk. Hoe vreselijk het ook is voor de scheepswerven, het is slechts een neveneffect van een kentering in de allianties ter voorbereiding van een oorlog tegen China.
De aankondiging van het pact tussen Australië en het VK en de VS (A-UK-US) [1] had het effect van een aardbeving in de Indo-Pacifische regio.
Washington bereidt ongetwijfeld op lange termijn een militaire confrontatie met China voor.
Om China politiek en militair in toom te houden, zijn tot dusver alleen de VS en het VK, alsmede Frankrijk en Duitsland, betrokken geweest bij de inzet van het Westen. Vandaag worden de Europeanen echter buitenspel gezet. En morgen zal het gebied worden gecontroleerd door de Quad+ (VS en VK plus Australië, India en Japan). Washington bereidt zich voor op een oorlog over een jaar of twee.
Hoewel Frankrijk en Duitsland niet over deze strategie zijn geraadpleegd en evenmin vóór de openbare bekendmaking ervan zijn gewaarschuwd (andere landen zoals Indonesië zijn wel gewaarschuwd), zal de nieuwe troepeninzet volgende week in Washington worden onthuld.
Hoewel het logisch is dat Londen en Washington eerder op Canberra dan op Parijs leunen omdat Australië lid is van de "Vijf Ogen", waarmee Frankrijk alleen maar geassocieerd is, maakt de toetreding van Japan en vooral India een einde aan een lange periode van onzekerheid. Zorgwekkender is de rol van Duitsland, dat zich zou kunnen aansluiten bij de "Vijf Ogen" [2] maar niet bij de Quad-landen, d.w.z. waarschijnlijk wel telecommunicatiespionage maar geen militaire actie.
Verstoorde allianties
Deze nieuwe situatie dwingt elke alliantie zich te herpositioneren.
De A-NZ-US, die Australië, Nieuw-Zeeland en de VS met elkaar verbond, heeft sinds 1985 niet meer gefunctioneerd en is voorgoed begraven. Nieuw-Zeeland had zijn beleid van nucleaire ontwapening herbevestigd en ontzegde derhalve nucleair aangedreven of nucleair bewapende schepen de toegang tot zijn havens. Terwijl het Pentagon weigerde aan deze "details" ruchtbaarheid te geven, is sindsdien geen enkel Amerikaans oorlogsschip dat land binnengevaren. Toekomstige Australische onderzeeërs zullen ook worden verboden.
De Europese Unie heeft nog niet gereageerd. De voorzitter van de Commissie, Ursula von der Leyen, die op de dag van de bekendmaking van het AUKUS-pact [3] over de toestand van de Unie sprak, is verlamd. Zij sprak over haar nieuwe strategie in de Indo-Pacific, terwijl de Brexit-Britten het tapijt onder haar voeten vandaan trokken. Niet alleen is de Europese Unie geen militaire mogendheid, maar de leden ervan die wel een militaire mogendheden zijn, zullen ook niet veel meer te zeggen hebben.
De NAVO zegt geen woord. Zij, die wilde uitbreiden in de Indo-Pacific, begrijpt nu dat zij daar geen partij meer zullen zijn.
De leden van de ASEAN-groep hebben evenmin gereageerd, maar de Indonesiërs, die het secretariaat-generaal van de ASEAN huisvesten, hebben reeds uiting gegeven aan hun teleurstelling. Hoewel deze associatie van Zuidoost-Aziatische naties was opgezet tijdens de Koude Oorlog, zoals ANZUS of de EU, om het communistische blok in toom te houden, is zij daarna geëvolueerd. In tegenstelling tot de EU, die een supranationale bureaucratie is geworden, streeft de ASEAN, beïnvloed door de ideologie van de Niet-Gebonden Beweging, naar de vorming van een uitgestrekte vrijhandelszone waartoe ook China behoort. Onmiddellijk veroordeelden vele Indonesische intellectuelen het torpederen van deze vredesdroom door de AUKUS.
China en Rusland, door de Angelsaksen als de belangrijkste vijanden aangewezen, hebben nog niet gereageerd. In tegenstelling tot het Westen maken zij nooit hun voornemens kenbaar, maar alleen de besluiten die zij reeds hebben genomen en reeds ten uitvoer hebben gelegd. China, dat alleen voor zichzelf spreekt, is verontwaardigd over de Angelsaksische mentaliteit om een zo groot en machtig mogelijke allianties te vormen zonder rekening te houden met de bijzonderheden van de afzonderlijke protagonisten. Dit is geen communicatietruc: de Chinezen beschouwen iedereen als een gelijke met zijn eigen bijzonderheden. Toen president Xi Europese leiders ontmoette, bracht hij bijvoorbeeld meer tijd door in Monaco dan in sommige landen van de Europese Unie. China heeft de daad bij het woord gevoegd en, één dag na de aankondiging van de oprichting van de AUKUS, een officiële aanvraag ingediend om toe te treden tot de Global and Progressive Agreement of the Trans-Pacific Partnership (CPTPP), de opvolger van het door president Obama voorgestelde Trans-Pacific Partnership. De gelijktijdigheid van de twee gebeurtenissen is officieel puur toeval. In de praktijk biedt Peking economische uitwisseling aan alle partners, terwijl Washington oorlog biedt.
Het nucleaire schrikbeeld
Tot nu toe, en waarschijnlijk ook nu nog, geloofden de VS dat de beschikbaarheid van nucleair aangedreven schepen snel de weg zou vrijmaken voor de bouw van atoombommen. Daarom heeft het alleen aan zijn Britse bondgenoot technologie voor nucleaire voortstuwing aangeboden. Daarom, en wat de Australiërs ook mogen zeggen, bereidt de bouw van onderzeeërs met atoomkracht Australië voor op toetreding tot de club van kernmogendheden. De oorlog tegen China zal een nucleaire oorlog worden. [4].
Vanuit dit oogpunt is de toetreding van Japan tot de Quads, na de trauma’s van Hiroshima en Nagasaki, een bijzonder kunststukje.
Tot nu toe beschikten alleen de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad over onderzeeërs met nucleaire aandrijving. India werd de zesde en Australië zou de zevende worden.
Aangezien de Verenigde Staten hun retoriek over nucleaire technologieën voor tweeërlei gebruik niet langer kunnen volhouden, kunnen zij niet langer beweren dat het Iraanse nucleaire onderzoek voor militaire doeleinden is. Dit zou de weg moeten vrijmaken voor een open samenwerking tussen Washington en Teheran, waarop Israël onmiddellijk heeft geanticipeerd [5].
De degradatie van de Europeanen
De eerste verliezer in deze nieuwe architectuur is Frankrijk. Het verliest zijn status als wereldmacht, hoewel het zijn permanente zetel in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties behoudt.
De tegenslag voor Parijs was te voorzien sedert de plaatsing van zijn legers onder Amerikaans bevel in het kader van het geïntegreerde NAVO-commando in 2009. Thans zijn zij niet langer in staat het volledige Franse grondgebied te verdedigen, maar sturen zij expeditiekorpsen om de Amerikaanse belangen in Afrika te verdedigen. In feite zijn de VS er nog steeds niet in geslaagd de AfriCom op het zwarte continent in te zetten, zodat zij gebruik maken van Franse grondtroepen, die zij met hun luchtbewakingssysteem ondersteunen.
Parijs reageerde... door een gala-avond van haar ambassade in de VS af te gelasten. De Quai d’Orsay heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in de uren voor de aankondiging van de AUKUS om een dringende verklaring gevraagd. Uiteindelijk was het Franse Ministerie van Buitenlandse Zaken van mening dat Australië dit project, waartoe de Verenigde Staten de aanzet hadden gegeven, opzettelijk voor haar verborgen had gehouden. Daarom heeft de Quai d’Orsay zijn ambassadeurs in Canberra en Washington teruggeroepen. Frankrijk besloot bovendien te communiceren over het Verdrag van de Eeuw, dat door de Australiërs werd vernietigd. Deze deal van 90 miljard dollar die Frankrijk heeft verloren is niet veel vergeleken met wat er op het spel staat.
Parijs is des te meer ontredderd omdat het dacht dat het een bevoorrechte relatie met Londen had opgebouwd. Er werden geheime onderhandelingen gevoerd om de basis van de Britse kernonderzeeërs (Trident) van het VK naar Frankrijk te verplaatsen in geval van afscheiding van Schotland [6].
Frankrijk kan zich troosten met het feit dat zijn devaluatie plaatsvindt in de context van de meer algemene devaluatie van alle Europeanen. Dat Duitsland er misschien minder slecht vanaf komt, doet niet ter zake: Berlijn mag slechts een economische macht zijn en nooit, sinds de Tweede Wereldoorlog, een politieke wereldmacht.
Frankrijk is niet alleen een Europese metropool. Het is ook een verzameling van gebieden over de hele wereld, waardoor het het op één na grootste maritieme domein ter wereld is (na de Verenigde Staten). In het gebied van de Indo-Pacific heeft zij de departementen Réunion en Mayotte, de gemeenschappen Nieuw-Caledonië en Frans-Polynesië, Wallis en Futuna, en de Franse Zuidelijke en Antarctische Gebieden (TAAF). Het geheel wordt bewoond door 1,6 miljoen Franse burgers.
Frankrijk is dus inderdaad een Indo-Pacifische macht. In dit verband heeft zij aangeboden haar partners in de Europese Unie te helpen om hen buiten de strategische rivaliteit tussen de VS en China te houden. Het land is lid van de Commissie voor de Indische Oceaan, neemt deel aan de topontmoetingen van de ministers van Defensie van de ASEAN, aan de coördinatie van politie en inlichtingendiensten (ASEANAPOL) en zal waarschijnlijk binnenkort toetreden tot de Regionale Samenwerking tegen Piraterij (RECAAP). Tot slot is Frankrijk, dat in de eerste helft van 2022 het voorzitterschap van de Europese Raad zal overnemen, van plan om zijn Indo-Pacifische verwevenheid in de Europese Unie als speerpunt in te brengen.
Taiwan, het twistpunt
Iedereen weet dat de eilanden in de Stille Oceaan die door China worden opgeëist, niet het onderwerp van de volgende oorlog zullen zijn. Dat komt omdat geen van de andere landen die aanspraak maken op die gebieden dat wil en omdat de geschiedenis heeft aangetoond dat de aanspraken van Peking juist zijn. Voor Taiwan ligt dat heel anders.
Wij herinneren ons dat Mao Tse-Tung de eenheid van China bereikte door één voor één alle krijgsheren te verslaan die het land verdeeld hadden. Hij heroverde ook Tibet, dat zich had afgescheiden en zich had geallieerd met Tsjang Kai-chek en het Westen. Maar hij faalde met Formosa, waar Tschang zijn intrek had genomen. Het regime evolueerde. Het is veranderd van een meedogenloze dictatuur in een zekere democratie die Taiwan heet.
Het AUKUS-pact lijkt te zijn ontworpen om Taiwan te hulp te komen indien China zou trachten het met geweld terug te nemen. Generaal Sir James Hockenhull, commandant van de militaire inlichtingendienst van Hare Majesteit, heeft bevestigd dat de Britse legers Aziatische agenten aan het werven waren. Voormalig premier Theresa May veroorzaakte een schandaal toen zij in het Lagerhuis vroeg of het pact al dan niet voorzag in een oorlog indien China zou proberen Taiwan terug te veroveren.
Op de G7-top in Carbis Bay in juni werd Taiwan onwrikbare steun toegezegd door Japan. Op die top bezegelden Joe Biden, Scott Morrison en Boris Johnson achter de schermen het principe van hun pact.
Om de vraag van Theresa May te beantwoorden, zou de volledige tekst van dit pact beschikbaar moeten zijn, dat wil zeggen ook de geheime bijlagen, als die er zijn. Op dit moment hebben we echter niet eens een stuk papier. We moeten het doen met persberichten.
In het beste geval is bekend dat het bij de AUKUS gaat om een zeer brede samenwerking op het gebied van bewapening. Het gaat er niet alleen om Australië te voorzien van kernonderzeeërs, maar ook van Tomahawks en Hornet-raketten en deel te nemen aan onderzoek naar supersonische raketten (die kunnen concurreren met Russische kernraketten).
Laten we het Voltaire-netwerk versterken
Het Voltaire Netwerk zet zich al 27 jaar in voor vrijheid van denken, gelijke rechten en kameraadschap. Nu vertaald in verschillende talen, zijn wij een bron van analyse van de Internationale Betrekkingen geworden, gebruikt door vele diplomaten, militairen, academici en journalisten over de hele wereld.
Wij zijn niet alleen journalisten, maar ook en vooral geëngageerde burgers die het Handvest van de Verenigde Naties en de 10 beginselen verdedigen, die door de Non-Aligned Movement (Niet-Gebonden Beweging) in Bandung werden vastgelegd. Wij promoten geen ideologie of wereldbeeld, maar trachten het kritisch denken van onze lezers te ontwikkelen. Wij verkiezen reflectie boven geloof, argumenten boven overtuigingen.
Wij doen veel werk ondanks de materiële en veiligheidsproblemen. Wij hebben onze website in juli en augustus vernieuwd om hem leesbaar te maken vanaf smartphones en veel sneller.
We hebben uw financiële steun nodig. Neem deel door
– een donatie van 25 euro
– een donatie van 50 euro
– een donatie van 100 euro
– of door een maandelijkse donatie van 10 euro toe te zeggen
Als u tweetalig bent en geen Frans als moedertaal heeft, kunt u ons ook helpen door artikelen te vertalen. Om dit te doen, schrijf ons hier.
Het is dankzij uw aanmoediging dat we door kunnen gaan.
[1] “Biden, Morrison & Johnson Announcing the Creation of AUKUS”, by Boris Johnson, Joseph R. Biden Jr., Scott Morrison, Voltaire Network, 15 September 2021.
[2] “"Five Eyes" about to become "Nine Eyes"”, Voltaire Network, 6 September 2021.
[3] “State of the European Union Speech 2021”, by Ursula von der Leyen, Voltaire Network, 15 September 2021.
[4] «Joe Biden nuclear sorcerer’s apprentice», by Manlio Dinucci, Voltaire Network, September 21, 2021.
[5] “Israel admits merits of US diplomacy vis-à-vis Iran”, Voltaire Network, 15 September 2021.
[6] «UK draws up plan to shift Trident subs abroad if Scotland secedes», Sebastain Payne & Hellen Warren, Financial Times, September 2, 2021.
Blijf in contact
Volg ons op sociale netwerken
Subscribe to weekly newsletter