Οι ευρωεκλογές χρησιμεύουν για να δείξουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι δημοκρατική αφού διοργανώνει εκλογές. Φυσικά, αυτό το Κοινοβούλιο δεν έχει καθόλου τα χαρακτηριστικά των εθνικών κοινοβουλίων. Στην πραγματικότητα δεν εξυπηρετεί σχεδόν τίποτα... εκτός από το να εκλεγεί κάποιος. Θα κοστίσει 15 δισεκατομμύρια ευρώ κατά τη διάρκεια της θητείας του, χωρίς να περιλαμβάνεται το τίμημα των εκλογών.
Οι εκλογές για το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα διεξαχθούν από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου ανάλογα με τα κράτη μέλη. Οι βουλευτές θα έχουν πολύ περιορισμένες εξουσίες: ψηφίζουν τους νόμους που συντάσσει η Επιτροπή. Από της δημιουργίας του, δεν ήταν παρά μόνο ο ιμάντας μετάδοσης του ΝΑΤΟ στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Βασίζεται τόσο στο Συμβούλιο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων όσο και στους Ευρωπαίους εργοδότες (BusinessEurope). Οι βουλευτές έχουν επίσης εξουσία να εκδώσουν ψηφίσματα με τα οποία εκφράζουν απόψεις με απλή πλειοψηφία, χωρίς κανείς να τα διαβάζει ή να τα ενεργοποιήσει. Η σημερινή πλειοψηφία είναι ατλαντιστική, όλες οι απόψεις επαναλαμβάνουν τη λογόρροια της προπαγάνδας του ΝΑΤΟ.
Παραδοσιακά, αυτές οι εκλογές χρησιμεύουν ως εκτόνωση στα διάφορα κράτη μέλη. Επομένως, οι εκτελεστικές εξουσίες τις φοβούνται και προκαλούν πολλαπλασιασμό εναλλακτικών λιστών στα εδάφη των ανταγωνιστών τους. Στη Γαλλία, όπου η νομοθεσία για τη χρηματοδότηση των εκλογικών εκστρατειών είναι πολύ περιοριστική, τα χρήματα που διοχετεύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ελιζέ σε αυτές τις εκστρατείες προέρχονται κυρίως από ξένα κράτη (γενικά αφρικανικά) και από τους τυπογράφους των υποψηφίων. Αυτή η στρατηγική οδηγεί σε έναν εντυπωσιακό πολλαπλασιασμό των λιστών: ήδη 21 στη Γαλλία και 35 στη Γερμανία!
Εάν οι εκλογές είναι πάντα με λίστα, κάθε κράτος έχει τη δική του μέθοδο ψηφοφορίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για μπλοκαρισμένες λίστες όπως στη Γερμανία και τη Γαλλία. Σε ορισμένα άλλα, για μεταβιβάσιμες λίστες: κάθε θέση προς πλήρωση εκλέγεται μία προς μία (πράγμα που μειώνει τον ρόλο των κομμάτων διατηρώντας παράλληλα την αναλογική πλευρά), όπως στην Ιρλανδία και τη Μάλτα. Σε άλλες περιπτώσεις, οι ψηφοφόροι μπορούν να αλλάξουν τη σειρά της λίστας που επιλέγουν, όπως στη Σουηδία και στο Βέλγιο. Ή, όπως στο Λουξεμβούργο, μπορούν να επιλέξουν υποψηφίους από διαφορετικές λίστες. Κάθε μία από αυτές τις μεθόδους ψηφοφορίας έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της, αλλά η καθεμία δεν μετρά το ίδιο πράγμα.
Οι Συνθήκες είχαν προβλέψει ευρωπαϊκά κόμματα, αλλά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κανένα· σημάδι ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκός λαός.
Ως εκ τούτου, τα εθνικά κόμματα καλούνται να συγκεντρωθούν στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών κομματικών συμμαχιών που μπορούν να προτείνουν τον υποψήφιό τους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων πρέπει τώρα να τον επιλέξει μεταξύ αυτών. Αυτή η μέθοδος έμμεσης εκλογής τέθηκε σε εφαρμογή το 2014. Στην πράξη, ο μεγαλύτερος συνασπισμός είχε εντοπιστεί εκ των προτέρων. Ως εκ τούτου, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και στη συνέχεια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχαν οριστεί προτού ο συνασπισμός τους κερδίσει τη σχετική πλειοψηφία.
Εάν ο Μάριο Ντράγκι πρέπει να γίνει επικεφαλής της Κομισιόν, ο συνασπισμός που θα έρθει πρώτος θα έπρεπε επομένως να πραγματοποιήσει στροφή εκατό ογδόντα μοιρών την τελευταία στιγμή. Θα είχε προτείνει ξανά την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά θα τον επέλεγε μετά την ανάγνωση της έκθεσης Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών. Αυτή η χειραγώγηση θα καταστήσει δυνατή την ξαφνική αλλαγή των θεμάτων συζήτησης: κατά τη διάρκεια των εκλογών μιλάμε για το ιστορικό της διοίκησης φον ντερ Λάιεν, και μετά, ξαφνικά για ομοσπονδιοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης εις βάρος των κρατών μελών.
Αυτό είναι ένα θέμα που οι ψηφοφόροι δεν έχουν κατανοήσει. Μπορεί να πιστεύουν ότι «Η ισχύς εν τη ενώσει», αλλά όχι το τι θα σήμαινε για τους ίδιους η εξαφάνιση των κρατών μελών. Η Ένωση δεν είναι ήδη καθόλου ένας δημοκρατικός οργανισμός, το Κράτος-Ευρώπη θα ήταν ακόμη λιγότερο.
Ακόμα κι αν ο Μάριο Ντράγκι δεν μπορεί να είναι υποψήφιος, το κεντρικό και όμως κρυφό ερώτημα είναι το εξής: «Πρέπει οι πληθυσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποτελούν ένα ενιαίο κράτος ή όχι, παρότι μέχρι σήμερα δεν αποτελούν έναν μοναδικό λαό;». Με άλλα λόγια, θα δεχτούν ότι οι αποφάσεις θα τους επιβάλλονται από μια πλειοψηφία «περιφερειών» (δεν θα πρέπει πλέον να μιλάμε για κράτη μέλη) στις οποίες δεν ανήκουν;
Αυτός ο προβληματισμός είχε τεθεί ρητά το 1939 από τον Γερμανό Καγκελάριο Αδόλφο Χίτλερ. Σκόπευε να σχηματίσει μια Μεγάλη Γερμανία, αποτελούμενη από όλους τους γερμανόφωνους λαούς, στο κέντρο ενός αστερισμού μικρών ευρωπαϊκών κρατών, το καθένα γύρω από μια εθνότητα. Μετά την πτώση του Ράιχ το 1946, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος ήθελε να σχηματίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης στις οποίες η χώρα του δεν θα έπρεπε προπαντός να συμμετάσχει [1]. Για την «Αυτοκρατορία στην οποία ο ήλιος δεν έδυε ποτέ» ήταν ζήτημα να μπορέσει να αντιμετωπίσει έναν μόνο συνομιλητή που δεν θα μπορούσε να την ανταγωνιστεί. Ούτε αυτό το σχέδιο πραγματοποιήθηκε, αυτή τη φορά υπέρ μιας «κοινής αγοράς». Σε αυτή επιστρέφουμε τώρα.
Σε οικονομικά θέματα, η Ένωση κινείται προς μια εξειδίκευση της εργασίας: για παράδειγμα, στη Γερμανία, τα αυτοκίνητα, στη Γαλλία, τα προϊόντα πολυτελείας και στην Πολωνία, τα γεωργικά προϊόντα. Τι θα σκεφτούν όμως οι Γερμανοί και Γάλλοι αγρότες που θα θυσιαστούν ή οι Πολωνοί αυτοκινητοβιομήχανοι που θα θυσιαστούν και αυτοί;
Σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, η Ένωση βρίσκεται ήδη σε ατλαντιστική γραμμή. Δηλαδή, υπερασπίζεται τις ίδιες θέσεις με την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο. Αλλά αυτή η γραμμή θα επιβαλλόταν σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των Ούγγρων που αρνούνται να γίνουν αντι-Ρώσοι ή των Ισπανών που αρνούνται να υποστηρίξουν τους Ισραηλινούς γενοκτόνους. Σύμφωνα με τις Συνθήκες, το ΝΑΤΟ είναι υπεύθυνο για την άμυνα της Ένωσης. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ζητούσε αυτή η άμυνα να μην κοστίσει τίποτα στις Ηνωμένες Πολιτείες και επομένως οι Ευρωπαίοι να αυξήσουν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους στο 2% του ΑΕΠ τους. Μέχρι σήμερα, μόνο 8 από τα 27 κράτη το έχουν κάνει. Εάν η ΕΕ γινόταν ενιαίο κράτος, αυτή η επιθυμία της Ουάσιγκτον θα γινόταν υποχρέωση για όλους. Για ορισμένα κράτη, όπως η Ιταλία, η Ισπανία ή το Λουξεμβούργο, αυτό θα σήμαινε ξαφνική εξάντληση των κοινωνικών τους προγραμμάτων. Είναι απίθανο οι ενδιαφερόμενοι πληθυσμοί να το εκτιμήσουν θετικά.
Περαιτέρω, υπάρχει η ιδιαίτερη περίπτωση της Γαλλίας, η οποία έχει μια έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και την ατομική βόμβα. Θα πρέπει να θέσει αυτά τα πλεονεκτήματα στην υπηρεσία του ενιαίου κράτους με τον κίνδυνο να τα χρησιμοποιήσει η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ενάντια στις γαλλικές απόψεις. Και εδώ, οι ενδιαφερόμενοι πληθυσμοί, οι Γάλλοι στην προκειμένη περίπτωση, δεν θα το δεχτούν.
Κατά τα άλλα, το Κράτος-Ευρώπη (που δεν σχετίζεται με την ευρωπαϊκή ήπειρο που είναι πολύ μεγαλύτερη) θα ήταν επομένως μια αυτοκρατορία, αν και μέρος της επικράτειάς του (Βόρεια Κύπρος) έχει καταληφθεί από την Τουρκία από το 1974 και συμβιβάστηκε.
Κανένα από αυτά τα προβλήματα δεν είναι νέο. Εξαιτίας αυτών, ορισμένοι πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του στρατηγού Σαρλ Ντε Γκωλ, αποδέχθηκαν την «κοινή αγορά» και αρνήθηκαν την «ομοσπονδιακή Ευρώπη». Σήμερα επιστρέφουν στο επίκεντρο των ανησυχιών των Ευρωπαίων ατλαντιστικών ηγετών, αλλά όχι των λαών τους. Γι’ αυτό θα κάνουν τα πάντα για να τις αποκρύψουν κατά αυτές τις εκλογές. Αυτό είναι το κεντρικό θέμα, αλλά είναι αυτό που εξοργίζει.
Σε αυτά τα πολιτικά προβλήματα προστίθεται και ένα οργανωτικό. Η βιομηχανική εποχή έχει δώσει τη θέση της σε εκείνη της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης. Οι κάθετες οργανώσεις των αρχών του 20ου αιώνα, είτε στον τομέα της οικονομίας είτε της πολιτικής, έχουν δώσει τη θέση τους σε άλλες, οριζόντιες, σε δίκτυα. Το κάθετο μοντέλο του Κράτους-Ευρώπης είναι επομένως ξεπερασμένο πριν καν δει το φως της δημοσιότητας. Κατά τα άλλα, όλοι όσοι την γνωρίζουν έχουν ήδη αντιληφθεί το κενό αυτής της τεράστιας διοικητικής μηχανής που τελικά οδηγεί μόνο στην επιβράδυνση της ανάπτυξης που υποτίθεται ότι θα τονίσει. Από τώρα και στο εξής, η Ένωση βρίσκεται πολύ πίσω από την Κίνα, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ομοσπονδιακό σχέδιο όχι μόνο δεν θα της επιτρέψει να ανακάμψει, αλλά θα την κάνει να μείνει πίσω από τις αναδυόμενες δυνάμεις.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι οι υποστηρικτές του Κράτους-Ευρώπης έχουν συμφέρον να δημιουργήσουν ευρεία συμμετοχή προκειμένου να νομιμοποιήσουν το εγχείρημά τους. Αλλά δεν υφίσταται, αφού δεν μιλάμε για το ομοσπονδιακό σχέδιο κατά τη διάρκεια αυτής της εκστρατείας· το κρατάνε για την επόμενη μέρα, με τον Μάριο Ντράγκι. Και έτσι κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να τονίσουν ότι πραγματοποιούνται εκλογές (πράγμα που θα αρκούσε για να είναι δημοκρατική η ΕΕ) και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή όσο το δυνατόν λιγότερων ανθρώπων. Η προσέλευση των ψηφοφόρων σε ολόκληρη την ΕΕ αναμένεται να μην φτάσει τους μισούς εγγεγραμμένους.
[1] “Winston Churchill speaking in Zurich on the United States of Europe”, by Winston Churchill, Voltaire Network, 19 September 1946.