Başkalaşma

Suriye, dünyadaki tüm ulusların savaş alanı haline dönüştürülmüştü. ABD ve Rusya burada karşı karşıya geldiler. Washington, 20 Aralık 2018’de, karşılıksız olarak buradan geri çekilmeye karar verdi.

Bu tarih, 26 Aralık 1991’den (SSCB’nin dağılması) beri dünya tarihinin en önemli günleri arasında yerini alacaktır. Dünya 27 yıldır tek kutupluydu. ABD, en büyük ekonomik ve askeri güçtü. Bütün olaylara o yön veriyordu.

Bundan üç yıl önce, ekonomik üstünlüğünü kaybetti ve Çin tarafından geçildi. Ardından Rusya karşısında en büyük askeri güç olma konumunu kaybetti. Yakın zaman önce, Rus hipersonik silahları karşısında birinci nükleer güç olma konumunu da kaybetti.

Başkan Trump ve General Mattis, ülkelerinin cihatçılara verdiği desteği kesme ve muharip güçlerini Suriye’den olduğu kadar Afganistan’dan da geri çekme taahhütlerine sadık kaldılar. Bu arada Mattis’e göre, ABD çevresinde 73 ulusu bir araya getiren IŞİD karşıtı koalisyonun sona ermesi, NATO’nun dağılması anlamına gelmektedir. Asker olarak müttefiklerinden yoksun olma tehlikesini kabul edememektedir. Başkan Trump ise aksine ABD’nin çöküşünün artık hiçbir savaşı yürütmesine olanak tanımadığını belirtmektedir. Ona göre, müttefiklere komuta etmeyi sürdürmek artık mümkün değildir ve ABD ekonomisini acilen ayağa kaldırmak gerekmektedir.

Başkan Trump’ın kararı enikonu düşünülmüştür.

Rus Başbakan Yardımcısı Yuri Borisov’un Şam ziyareti sonrasında alınmıştır. Borisov ülkesinde askeri-sinai kompleksi yönetmektedir. Bunun için Batı’nın her türlü denetiminden kaçan ve devletin resmi bütçesinde yer almayan özel bir bütçeye sahiptir. Borisov, yaklaşan yeniden inşa ve ekonomik ilişkilerin, dolar kullanılmadan, sadece ruble cinsinden ve özel bir banka üzerinden gerçekleştirilmesinin koşulları hakkında mutabakata vardı.

Bu karar aynı şekilde bir Arap devlet başkanı olan Ömer el-Beşir’in Şam ziyareti sonrasında da alınmıştır. Sudan Cumhurbaşkanı aynı zamanda ABD’li, Suudi ve Katar’lı mevkidaşlarını temsil ediyordu. Devlet Başkanı Beşar Esad ile yaptığı görüşmeye ilişkin Başkan Trump’a hesap verir vermez, ABD’nin askerlerini geri çekeceğine ilişkin açıklama gerçekleştirildi.

İran’ın yardımıyla, Kürt savaşçıların Suriye Arap Ordusu bünyesine yeniden katılmasına yönelik bir plan gündeme getirildi. Plan Irak’taki önde gelen Şii milisinin katılımıyla gerçekleştirilecektir.

Eş zamanlı olarak, daha henüz açıklanmamış olmasına rağmen yüzyılın anlaşması yürürlüğe sokulmuştur bile. Hamas artık İsrail’e karşı mücadele etmiyor, ama Katar üzerinden İsrail tarafından finanse ediliyor. Haşimi Hanedanlığının, Filistinliler tarafından alaşağı edilme pahasına onlar üzerinde hüküm sürmeyi kabul etmesi gerekecektir. Tel Aviv’deki apartheid rejiminin önümüzdeki yıllarda Pretoria ile aynı kaderi paylaşması beklenebilir.

Tek kutuplu bir sistemden çok kutuplu bir sisteme geçtiğimiz dünyada işler düşündüğümüz gibi gelişmiyor. Kuşkusuz bir tarafta hala Rus-Çin Avrasya birliği varlığını korurken, artık Batı diye bir şey yoktur. Birdenbire, bütün NATO devletleri teker teker bağımsızlıklarına yeniden kavuşmaktadır. Bunlardan bazılarının, ne yapmaları gerektiğini bildiğini sanarak girişimlerde bulunması muhtemeldir. Hatta yeniden aralarında savaşmaları bile mümkündür.

Dünya hakkında tüm öğrendiklerimiz tükenmiştir. Yeni bir dönem başlamaktadır.