Η ανταρσία του Γιεβγκένι Πριγκόζιν

Μπορεί η «απόπειρα πραξικοπήματος» του Γιεβγκένι Πριγκόζιν να ανατρέψει τη δύναμη των όπλων στην Ουκρανία; Ήταν η επιθυμία του ΝΑΤΟ που ήλπιζε σε αυτή την εξέγερση και ξύπνησε τους κοιμισμένους πράκτορες του στη Ρωσία. Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες σκόπευαν να πραγματοποιήσουν επιτέλους τη διαίρεση της χώρας την οποία δεν είχαν καταφέρει να ολοκληρώσουν το 1991 [1].

Η δημιουργία ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών (ΙΣΕ), συμπεριλαμβανομένου του Ομίλου Wagner, ήταν μια ιδέα που επικυρώθηκε από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για να δοκιμαστούν νέες μορφές διοίκησης. να επιλέγονται και να επιβάλλονται οι καλύτερες στον στρατό του. Σε λίγα χρόνια, αυτές οι εταιρείες έχουν πραγματικά δοκιμάσει πολλές μεθόδους και απόδειξαν συχνά την αποτελεσματικότητά τους. Έχι έρθει η ώρα να ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση του ρωσικού στρατού με τη διάλυσή τους και την ενσωμάτωση των δυνάμεών τους στον τακτικό στρατό [2]. Μια προθεσμία είχε οριστεί από τον πρόεδρο Πούτιν: η 1η Ιουλίου. Τον περασμένο μήνα, λοιπόν, το Υπουργείο Άμυνας έστειλε σχέδια συμβολαίων στις διάφορες ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες για να προγραμματιστεί η ένταξή τους. Αλλά η ομάδα Wagner αρνήθηκε να του απαντήσει και ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν πολλαπλασίασε τις προσβολές του προς τον υπουργό Άμυνας και τον αρχηγό του γενικού επιτελείου.

Πρέπει να καταλάβουμε τι συμβαίνει: η δημιουργία ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών από τη Ρωσία ισοδυναμεί με αυτό που έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τον υπουργό Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ, όταν πολλαπλασίασαν τη χρήση των ΙΣΕ στα περιθώρια του Πενταγώνου. Στην αρχή λειτούργησε καλά, αλλά αυτές οι εταιρείες δούλεψαν επίσης για τη CIA και η ανάμειξη των ειδών είχε ως αποτέλεσμα καταστροφές σε σειρά. Όταν εργάζονταν μόνο για το Πεντάγωνο, οι ηγέτες τους μιλούσαν δημόσια, όπως ο Έρικ Πρινς της Blackwater. Ποτέ όμως δεν πήραν θέση εναντίον του Υπουργού Άμυνας ή κατά του προέδρου του Μικτού Επιτελείου των ΗΠΑ.

Παρεμπιπτόντως, ούτε οι Αμερικανοί στρατιώτες της Blackwater, ούτε οι Ρώσοι του Βάγκνερ είναι μισθοφόροι. Πολεμούν για τη χώρα τους και πληρώνονται για να αναλαμβάνουν αμέτρητους κινδύνους που δεν μπορούν να ζητηθούν από τακτικούς στρατιώτες. Αντίθετα, οι μισθοφόροι πολεμούν για χρήματα υπό τις διαταγές μιας ξένης δύναμης.

Το γεγονός ότι ένας αρχηγός ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας δημοσιεύει εμπρηστικά βίντεο για δύο μήνες εναντίον των αρχηγών των τακτικών στρατών, και μάλιστα εν μέσω στρατιωτικής επιχείρησης, δεν θα ήταν ανεκτό σε κανένα κράτος. Έγινε, ωστόσο, με τον Γιεβγκένι Πριγκόζιν στη Ρωσία. Οι ανταποκριτές από τους οποίους πήραμε συνέντευξη κατά τη διάρκεια αυτών των δύο μηνών όλοι θεώρησαν ότι το Κρεμλίνο το άφησε να γαυγίσει για να τραβήξει την προσοχή των Δυτικών και για να τους κρύψει την αναδιοργάνωση των τακτικών στρατών. Κάποιοι άρχισαν να γουρλώνουν τα μάτια τους όταν, τον Μάρτιο, έγινε λόγος για υποψηφιότητα Πριγκόζιν για την προεδρία της Ουκρανίας· μήπως είχε χάσει ο απατεώνας την αίσθηση του μέτρου;

Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες επικεντρώθηκαν στον Γιεβγκένι Πριγκόζιν από την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία. Στις 18 Μαρτίου, αποκάλυψαν χίλια έγγραφα σχετικά με τις δραστηριότητές του [3]. Ήθελαν να εκθέσουν το δίκτυο των εταιρειών που είχε δημιουργήσει για να δώσουν αξιοπιστία στην κατηγορία ότι η Ρωσία δεν είναι αντιαποικιοκρατική δύναμη αφού ο όμιλος Βάγκνερ λεηλατεί την Αφρική. Αλλά εντέλει αυτά τα έγγραφα δείχνουν ότι ο Πριγκόζιν είναι ένας αλήτης, όχι ότι κλέβει τις χώρες με τις οποίες συνεργάζεται.

Συμμετείχε στο κυνήγι της διαφθοράς στο κόρφο των ρωσικών στρατών, γεγονός το οποίο δεν τον εμπόδισε να αναπτύξει τη διαφθορά έξω από τους στρατούς. Είναι πιθανό, χάρη σε αυτές τις έρευνες, οι Δυτικοί να έχουν βρει έναν τρόπο να το χειραγωγήσουν· ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα πατριώτης, αλλά και αποδεδειγμένο κλεφτρόνι, καταδικασμένος στη Σοβιετική Ένωση. Δεν το ξέρουμε και δεν θα μπορούμε να το μάθουμε μέχρι να τελειώσει αυτή η υπόθεση.

Ωστόσο, ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν ξεκίνησε μια επιχείρηση αντάξια αυτής των ολιγαρχών της περιόδου Γέλτσιν. Ισχυρίζεται ότι ο υπουργός Άμυνας, ο τουβανός Σεργκέι Σόιγκου, πήγε στο Ροστόφ επί του Ντον για να επιβλέψει τον βομβαρδισμό των στρατευμάτων του Βάγκνερ. Τον κατηγορεί ότι δολοφόνησε έτσι χιλιάδες άντρες του. Εντέλει, εγκατέλειψε το μέτωπο για να έρθει και αυτός στο Ροστόφ επί του Ντον για να καταλάβει το αρχηγείο των τακτικών στρατών. Ανακοίνωσε ότι βαδίζει προς τη Μόσχα με τους 25.000 άνδρες του για να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς με τον Υπουργό Άμυνας και τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου.

Στο τελευταίο του βίντεο του, λέει: «Ήμασταν έτοιμοι να κάνουμε παραχωρήσεις στο Υπουργείο Άμυνας, να παραδώσουμε τα όπλα μας, να βρούμε μια λύση για το πώς θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τη χώρα (…) Σήμερα, έχουν εξαπολύσει επιθέσεις με ρουκέτες κατά των στρατοπέδων μας. Πολλοί στρατιώτες πέθαναν. Θα αποφασίσουμε πώς θα αντιδράσουμε σε αυτήν την θηριωδία. Ο επόμενος γύρος είναι δικός μας. Αυτό το πλάσμα [ο Υπουργός Άμυνας] θα συλληφθεί».

Ο Βάγκνερ διαθέτει όντως 25.000 άνδρες, αλλά όχι μόνο στο ουκρανικό μέτωπο. Πολλοί είναι στην Ασία και την Αφρική. Επιπλέον, αν και διαθέτει λίγα αεροπλάνα, η αεροπορία του είναι ανεπαρκής σε σύγκριση με αυτή των τακτικών στρατών, η στήλη του θα είχε βομβαρδιστεί χωρίς να μπορεί να την προστατεύσει.

Σε λιγότερο από μία ημέρα, όλες οι αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας ανανέωσαν την πίστη τους στο Κρεμλίνο. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησε στην τηλεόραση. Θύμισε το προηγούμενο του 1917 κατά το οποίο ο Λένιν απέσυρε την τσαρική Ρωσία από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ήταν κοντά στη νίκη. Κάλεσε τους πάντες να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να υπηρετήσουν τη πατρίδα παρά μια προσωπική περιπέτεια.

Κατά τη διάρκεια αυτής της ομιλίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επαίνεσε τη γενναιότητα των στρατιωτών του Βάγκνερ, πολλοί από τους οποίους πέθαναν για τη πατρίδα τους. Δεν τους θεώρησε επομένως υπεύθυνους για την κατάσταση, αλλά τους ζήτησε να μην ακολουθήσουν τον αρχηγό τους ενάντια στο κράτος και άρα ενάντια στο λαό.

Τελειώνοντας τη σύντομη ομιλία του προς το Έθνος, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατέληξε: «Θα σώσουμε ό,τι είναι αγαπητό και ιερό για εμάς. Θα ξεπεράσουμε όλες τις δοκιμασίες, θα γίνουμε ακόμα πιο δυνατοί».

Αυτή η παρέμβαση μεταδόθηκε επανειλημμένα στα ρωσικά τηλεοπτικά κανάλια, δραματοποιώντας την κατάσταση.

Ο Γενικός Εισαγγελέας της Ρωσικής Ομοσπονδίας άνοιξε έρευνα εναντίον του Πριγκόζιν για «οργάνωση ένοπλης ανταρσίας».

Οι ουκρανικές αρχές απηύθυναν έκκληση στα κοινωνικά δίκτυα προς τη λευκορωσική αντιπολίτευση για να εκμεταλλευτεί τη ρωσική αναταραχή, να ξεσηκωθεί και να εξοντώσει τον πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο [4].

Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, που παρατηρούσαν όλους τους πρωταγωνιστές και στέκονταν στη σκιά από την αρχή, συνέλαβαν επ’ αυτοφώρω τους προδότες που αποκαλύφθηκαν στη Λευκορωσία και τη Ρωσία.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, στον οποίο είχε τηλεφωνήσει ο Ρώσος ομόλογός του, επικοινώνησε με τον Γιεβγκένι Πριγκότζιν και τον έπεισε να εγκαταλείψει τα σχέδιά του και να επαναφέρει τα στρατεύματά του στο μέτωπο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε το λόγω του ότι θα σεβαστεί τη συμφωνία που υπέγραψε ο αντάρτης. Ο τελευταίος ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει την προσπάθεια ανατροπής των Σόιγκου και Γκερασίμοφ.

Τέλος της ιστορίας.

Πρώτη παρατήρηση: δεν υπήρξε ποτέ απόπειρα «πραξικοπήματος». Ο Βάγκνερ δεν είχε την ικανότητα να καταλάβει τη Μόσχα και ο Πριγκόζιν δεν επιτέθηκε ποτέ φραστικά στον πρόεδρο Πούτιν. Ο τελευταίος δεν κατήγγειλε ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά «ένα μαχαίρωμα στην πλάτη» με στόχο τις ρωσικές δυνάμεις εναντίον της Ουκρανίας.

Δεύτερη παρατήρηση: ούτε αυτό είναι «στάση». Ο Βάγκνερ δεν αναφέρεται στον Υπουργό Άμυνας, αλλά απευθείας στην Προεδρία. Ο Πριγκόζιν εξεγέρθηκε εναντίον της και μόνο αυτής. Η μόνη του αξίωση ήταν να παραμείνει ανεξάρτητος από τους τακτικούς στρατούς. Αν ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει τις στρατιωτικές του δραστηριότητες, προσκολλάται στις παρεμφερές επιχειρήσεις που έχει αναπτύξει σε όλα τα θέατρα επιχειρήσεων όπου είναι παρών. Ο άνθρωπος, είπαμε, είναι και πατριώτης και απατεώνας.

Τρίτη παρατήρηση: σύμφωνα με τα λόγια του προέδρου Πούτιν, πρόκειται για «ένοπλη ανταρσία» και «εγκατάλειψη θέσης». Ο Βάγκνερ εγκατέλειψε το μέτωπο, αλλά οι Ουκρανοί δεν τόλμησαν ή δεν μπορούσαν να επιτεθούν στο τμήμα του μετώπου που είχε εγκαταλείψει. Δεν υπάρχει τίποτα πιο περιφρονητικό για τους Ρώσους από τους υπερασπιστές που εγκαταλείπουν τη θέση τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Πριγκόζιν είχε μεταδώσει ένα βίντεο την προηγούμενη ημέρα όπου διαβεβαίωνε ότι το Κίεβο δεν είχε βομβαρδίσει το Ντονμπάς τα προηγούμενα οκτώ χρόνια, αντικρούοντας ξεδιάντροπα τις παρατηρήσεις του ΟΑΣΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Δυστυχώς για τον ίδιον, οι Ρώσοι δεν αντέχουν ούτε στο να αμφισβητείται η καλή τους πίστη.

Σε αυτό το σημείο, επιβάλλεται και μια άλλη παρατήρηση: ενώ επαναστατούσε εναντίον του προέδρου Πούτιν, ο Πριγκόζιν δεν σκότωσε κανέναν. Τα στρατεύματά του μπήκαν στο Ροστόφ-ον-Ντον χωρίς να συναντήσουν αντίσταση. Οι ρωσικές τακτικές δυνάμεις δεν επιτέθηκαν στο αρχηγείο του Βάγκνερ στην Αγία Πετρούπολη. Οι άνδρες του Πριγκόζιν δεν βάδισαν προς τη Μόσχα. Το Υπουργείο Άμυνας, από τι φαίνεται δεν εκτόξευσε κανέναν πύραυλο κατά των στρατιωτών του Βάγκνερ. Ο Γενικός Εισαγγελέας έκλεισε την υπόθεση της ανταρσίας. Οι πολιτοφύλακες του Βάγκνερ που δεν συμμετείχαν στην ανταρσία ενσωματώθηκαν αμέσως στον τακτικό στρατό. Τρεις μονάδες επέστρεψαν στο μέτωπο. Η τύχη των πολιτοφυλάκων που συμμετείχαν στην ανταρσία θα αντιμετωπιστεί κατά περίπτωση.

Τελικά, το κράτος δεν έχει αποδυναμωθεί. Οι δύο νικητές είναι η Ρωσική Ομοσπονδία και η Λευκορωσία. Γεγονός παραμένει ότι στο μυαλό των Ρώσων, όλη αυτή η υπόθεση ήταν σε μεγάλο βαθμό μια στημένο σκηνοθεσία: υπήρξε μια απειλητική ανταρσία που αμέσως διαλύθηκε. Το μόνο που θα μείνει θα είναι η αμφισβήτηση της ποιότητας της στρατιωτικής διοίκησης· μια μεθυστική ιδέα παρά την πίστη του πληθυσμού στο πνεύμα της θυσίας των στρατιωτών του.

Στο τέλος αυτού του περίεργου επεισοδίου, ο πρόεδρος Πούτιν μίλησε ξανά στην τηλεόραση. Επαίνεσε πάλι τους μαχητές του Βάγκνερ και τους κάλεσε να ενταχθούν στον τακτικό στρατό ή στις μυστικές υπηρεσίες ή ακόμα και σε άλλες δυνάμεις ασφαλείας. Τους έδωσε επίσης την επιλογή να επιστρέψουν στο σπίτι τους ή να πάνε με τον Πριγκόζιν στη Λευκορωσία.

Στα ρωσικά κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούν κάθε είδους υποθέσεις. Η πιο εκπληκτική είναι ότι ο Βάγκνερ δεν θα μπορούσε να κάνει ανταρσία και να βαδίσει προς την πρωτεύουσα χωρίς τη βοήθεια του Υπουργείου Άμυνας που τον προμήθευε με καύσιμα.

Τις επόμενες εβδομάδες, θα πρέπει να είμαστε θεατές της τελευταίας φάσης του μετασχηματισμού του ρωσικού στρατού. Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι αυτοί που συγκρούστηκαν χθες θα αποδειχθούν αντίπαλοι.