Αυτό το άρθρο είναι συνέχεια του
 “Αποκλίσεις στο κόρφο του αντι-ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 16 Αύγ. 2017.

Στο πρώτο μέρος αυτού του άρθρου, επεσήμανα ότι σήμερα ο πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσαντ είναι η μόνη προσωπικότητα που προσαρμόστηκε στη νέα «μεγάλη στρατηγική των ΗΠΑ»· όλοι οι άλλοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις σε εξέλιξη συνεχίζουν αυτές που γνωρίσαμε από το τέλος του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου. Επιμένουν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα σαν προσπάθειες των ΗΠΑ να μονοπωλήσουν τους φυσικούς πόρους για τον εαυτό τους, οργανώνοντας ανατροπές κυβερνήσεων.

Όπως θα το αναπτύξω, νομίζω ότι κάνουν λάθος και ότι το λάθος τους μπορεί να ωθήσει την ανθρωπότητα στη κόλαση.

Η στρατηγική σκέψη των ΗΠΑ

Για 70 χρόνια, η εμμονή των στρατηγιστών των ΗΠΑ δεν ήταν να υπερασπίζονται το Λαό τους, αλλά να διατηρήσουν τη στρατιωτική υπεροχή τους πάνω από τον υπόλοιπο κόσμο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας από τη διάλυση της ΕΣΣΔ μέχρι τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, αναζητούσαν τρόπους για να εκφοβίσουν όσους τους αντιτίθονταν.

Ο Harlan Κ Ullman ανέπτυξε την ιδέα να τρομοκρατήσουν τους πληθυσμούς κτυπώντας τους βαριά στο κεφάλι (Shock and awe, Σοκ και δέος) [1].
Ήταν ιδανικά η χρήση της ατομικής βόμβας ενάντια στους Ιάπωνες, στην πράξη, ο βομβαρδισμός της Βαγδάτης από μια βροχή πυραύλων κρουζ.

Η Στρωστικοί (δηλαδή, οι οπαδοί του φιλοσόφου Λέο Στράους) ονειρεύονταν να διεξαγάγουν και κερδίσουν πολλούς πολέμους ταυτόχρονα (Full-spectrum dominance, κυριαρχία πλήρους φάσματος). Ως εκ τούτου, ακλούθησαν οι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, κάτω από κοινή διοίκηση [2].

Ο ναύαρχος Arthur K. Cebrowski υποστήριζε την αναδιοργάνωση των στρατών έτσι ώστε να επεξεργάζονται και να μοιράζονται ένα πλήθος δεδομένων ταυτόχρονα. Με αυτό τον τρόπο, τα ρομπότ θα μπορούσαν μια μέρα να ενημερώσουν αμέσως για τις καλύτερες τακτικές [3]. Όπως θα δούμε, οι βαθιές μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν δεν άργησαν να παράγουν δηλητηριώδη φρούτα.

Η νεο-ιμπεριαλιστική σκέψη των ΗΠΑ

Αυτές οι ιδέες και φαντασιώσεις οδήγησαν πρώτα τον πρόεδρο Μπους και το Ναυτικό των ΗΠΑ να οργανώσουν το μεγαλύτερο διεθνές σύστημα απαγωγής και βασανιστηρίων, που έκανε 80.000 θύματα. Στη συνέχεια, ο πρόεδρος Ομπάμα οργάνωσε ένα σύστημα φόνων, κυρίως από μη επανδρωμένα αεροσκάφη αλλά επίσης από κομάντος, το οποίο δραστηριοποιείται σε 80 χώρες και διαθέτει ετήσιο προϋπολογισμό 14 δις δολαρίων [4].

Μετά τις 11 Σεπτεμβρίου, ο βοηθός του ναύαρχου Cebrowski, Thomas P. M. Barnett, έχει κάνει πολλές διαλέξεις στο Πεντάγωνο και στις στρατιωτικές ακαδημίες για να ανακοινώσει ποιος θα ήταν ο νέος παγκόσμιος χάρτης, σύμφωνα με το Πεντάγωνο [5]. Αυτό το σχέδιο έγινε εφικτό χάρη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις των στρατών των ΗΠΑ· μεταρρυθμίσεις από τις οποίες προκύπτει αυτή η νέα κοσμοθεωρία.
Φαινόταν τόσο τρελό ώστε οι ξένοι παρατηρητές το θεωρούσαν βιαστικά ως μια επιπλέον ρητορική για να προκαλέσει το φόβο των Λαών να κυριαρχηθούν.

Ο Barnett υποστήριζε ότι για να διατηρήσουν την ηγεμονία τους πάνω από τον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να «αναλάβουν το έργο της φωτιάς», δηλαδή, να τον χωρίσει στα δύο. Από τη μία πλευρά, τα σταθερά Κράτη (μέλη της G8 και οι σύμμαχοι τους), από την άλλη ο υπόλοιπος κόσμος ως μια ενιαία δεξαμενή φυσικών πόρων. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, δεν θεωρούσε πλέον τη πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους ως ζωτικής σημασίας για την Ουάσιγκτον, αλλά ισχυριζόταν ότι θα ήταν προσβάσιμοι για τα σταθερά Κράτη μόνο μέσω των υπηρεσιών των στρατών των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, ήταν απαραίτητο να καταστραφούν συστηματικά όλες οι κρατικές δομές σε αυτή την δεξαμενή πόρων, έτσι ώστε κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να αντιταχθεί στην βούληση της Ουάσιγκτον, ούτε να διαπραγματευτεί άμεσα με τα σταθερά Κράτη.

Κατά τη διάρκεια του λόγου του για τη κατάσταση της Ένωσης, τον Ιανουάριο του 1980, ο πρόεδρος Κάρτερ διατύπωσε το δόγμα του: η Ουάσιγκτον θεωρούσε τον εφοδιασμό της οικονομίας της με το πετρέλαιο του Κόλπου, ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας [6]. Στη συνέχεια, το Πεντάγωνο δημιούργησε το Centcom για να ελέγξει αυτή την περιοχή. Αλλά σήμερα, η Ουάσιγκτον προμηθεύεται λιγότερο πετρέλαιο από το Ιράκ και τη Λιβύη από ό, τι εκμεταλλευόταν πριν από τους πολέμους αυτούς· και δεν της νοιάζει!

Το να καταστρέψουν τις κρατικές δομές, είναι η επιστροφή στο χάος, μια ιδέα δανεισμένη από τον Λέο Στράους, αλλά στην οποία ο Barnett δίνει νέο νόημα. Για τον Εβραίο φιλόσοφο, ο Εβραϊκός λαός δεν μπορεί πλέον να εμπιστευθεί τις δημοκρατίες μετά την αποτυχία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και το Ολοκαύτωμα. Ο μόνος τρόπος για να προστατευτεί από ένα νέο ναζισμό, είναι να εδραιώσει τη δική του παγκόσμια δικτατορία -για το Καλό, βέβαια-. Θα έπρεπε τότε να καταστραφούν ορισμένα ανθεκτικά Κράτη, να τα ξαναφέρει στο χάος και να τα ανοικοδομήσει σύμφωνα με νέους νόμους [7]. Αυτά έλεγε η Κοντολίζα Ράις κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών του πολέμου του 2006 εναντίον του Λιβάνου, όταν το Ισραήλ φαινόταν ακόμα νικηφόρο: « Δεν βλέπω το συμφέρον της διπλωματίας, εάν είναι να επιστρέψουμε στο status quo ante μεταξύ του Ισραήλ και του Λίβανου. Νομίζω ότι θα ήταν λάθος. Αυτό που βλέπουμε εδώ, κατά κάποιο τρόπο, είναι η αρχή, οι συσπάσεις στη γέννηση μιας νέας Μέσης Ανατολής και ό, τι και να κάνουμε, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι ωθήσουμε προς τη νέα Μέση Ανατολή και ότι δεν θα επιστρέψουμε στην παλιά». Αντίθετα, για τον Barnett, δεν πρέπει να φέρουν το χάος μόνο στους λαούς που αντιστέκονται αλλά και σε όλους εκείνους που δεν έχουν φθάσει σε ένα ορισμένο επίπεδο διαβίωσης· και όταν θα υπάρξει το χάος σε αυτές τις χώρες, θα πρέπει να κρατηθούν σε αυτή τη κατάσταση.

Η επιρροή του Στρως έχει εξάλλου μειωθεί στο Πεντάγωνο μετά τον θάνατο του Andrew Marshall, ο οποίος είχε επινοήσει τον «άξονα προς την Ασία, Asian Pivot» [8].

Mia από τις μεγάλες ρωγμές μεταξύ της σκέψης του Barnett και των προκατόχων του, είναι ότι ο πόλεμος δεν θα πρέπει να διεξάγεται κατά συγκεκριμένων Κρατών για πολιτικούς λόγους, αλλά κατά περιοχών του κόσμου, επειδή δεν ενσωματώθηκαν στο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Φυσικά, θα ξεκινήσουν με τάδε ή τάδε χώρα, αλλά θα ενθαρρύνουν τη μετάδοση για να καταστρέψουν τα πάντα, όπως φαίνεται στη ευρύτερη Μέση Ανατολή. Σήμερα, ο πόλεμος συνεχίζεται εκεί με άρματα μάχης τόσο στην Τυνησία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο (Σινά), στην Παλαιστίνη, το Λίβανο (Ain al-Hilweh και Ras Baalbeck), στη Συρία, το Ιράκ, στην Σαουδική Αραβία (Κατίφ), το Μπαχρέιν, την Υεμένη, στην Τουρκία (Ντιγιαρμπακίρ) όσο και στο Αφγανιστάν.

Αυτός είναι ο λόγος που η νεο-ιμπεριαλιστική στρατηγική του Barnett βασίζεται αναγκαστικά σε στοιχεία της ρητορικής του Bernard Lewis και του Samuel Huntington, η «σύγκρουση των πολιτισμών» [9]. Δεδομένου ότι είναι αδύνατο να δικαιολογήσουμε την αδιαφορία μας για την τύχη των Λαών της δεξαμενής των φυσικών πόρων, μπορούμε πάντα να πειστούμε ότι οι πολιτισμοί μας είναι ασύμβατοι.

Σύμφωνα με αυτό το χάρτη, που πάρθηκε από ένα PowerPoint του Thomas P. M. Barnett στη διάρκεια ενός συνέδριου στο Πεντάγωνο το 2003, όλα τα Κράτη της ροζ περιοχής πρέπει να καταστραφούν. Αυτό το σχέδιο δεν έχει να κάνει με την ταξική πάλη σε εθνικό επίπεδο, ούτε με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Μετά την ευρύτερη Μέση Ανατολή, οι στρατηγιστές των ΗΠΑ ετοιμάζονται να μετατρέψουν σε ερείπια τα Βορειοδυτικά της Λατινικής Αμερικής.

Η εφαρμογή του νέου-ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ

Είναι ακριβώς αυτή η πολιτική που έχει εφαρμοστεί μετά τις 11 Σεπτεμβρίου. Δεν τελείωσε κανέναν από τους πολέμους που διεξήχθησαν. Για 16 χρόνια, οι συνθήκες διαβίωσης των Αφγανών είναι κάθε μέρα πιο φοβερές και επικίνδυνες. Η ανοικοδόμηση του Κράτους τους, η οποία ανακοινώθηκε ότι θα προγραμματιζόταν σύμφωνα με το πρότυπο της Γερμανίας και της Ιαπωνίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν έλαβε χώρα. Η παρουσία των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ δεν έχει βελτιώσει τις ζωές των Αφγανών, αντίθετα, επιδεινώθηκαν. Πρέπει να παρατηρήσουμε σήμερα ότι είναι η αιτία του προβλήματος. Παρά τους καθησυχαστικούς λόγους τύπου Λένιν για τη διεθνή βοήθεια, αυτά τα στρατεύματα δεν υπάρχουν εκεί παρά μόνο για να εμβαθύνουν και να διατηρήσουν το χάος.

Ποτέ, όταν παρενέβησαν τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ, τα επίσημα κίνητρα για το πόλεμο βρέθηκαν να είναι αληθινά, ούτε κατά του Αφγανιστάν (η ευθύνη των Ταλιμπάν στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου), ούτε στο Ιράκ (η υποστήριξη του προέδρου Χουσεΐν στους τρομοκράτες της 11ης Σεπτεμβρίου και η προετοιμασία όπλων μαζικής καταστροφής για να χτυπήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες) ή στη Λιβύη (βομβαρδισμός του Λαού του από το στρατό του Καντάφι), ούτε στη Συρία (η δικτατορία του προέδρου Άσαντ και της αίρεσης των Αλαουϊτών). Ούτε ποτέ η ανατροπή μιας κυβέρνησης έβαλε τέλος σε αυτούς τους πολέμους. Όλοι οι πόλεμοι συνεχιστήκαν χωρίς διακοπή, ανεξάρτητα από το ποιος βρισκόταν στην εξουσία.

Οι «αραβικές ανοίξεις», αν και προκύπτουν από μια ιδέα της MI6 στη ευθεία γραμμή της «αραβικής επανάστασης του 1916» και των κατορθωμάτων του Λώρενς της Αραβίας, εντάχθηκαν στην ίδια στρατηγική των ΗΠΑ. Η Τυνησία έγινε ανεξέλεγκτη. Η Αίγυπτος ευτυχώς αναλήφτηκε από τον στρατό της και προσπαθεί σήμερα να βγάλει το κεφάλι της έξω από το νερό. Η Λιβύη έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης, όχι από το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας ζητώντας την προστασία του πληθυσμού, αλλά μετά τη δολοφονία του Μουαμάρ Καντάφι και την επικράτηση του ΝΑΤΟ. Η Συρία είναι μια εξαιρετική περίπτωση, διότι το Κράτος δεν πέρασε ποτέ στα χέρια της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και δεν μπόρεσε να εγκαταστήσει το χάος στη χώρα. Αλλά πολλές ομάδες τζιχαντιστών, που προέρχονται από την Αδελφότητα, έλεγχαν -και ελέγχουν ακόμα τμήματα του εδάφους όπου εγκατάστησαν το χάος. Ούτε το Χαλιφάτο του Ντάες, ούτε η Ιντλίμπ υπό την Αλ Κάιντα, είναι Κράτη όπου μπορεί να ανθίσει το Ισλάμ, αλλά περιοχές τρομοκρατίας, χωρίς σχολεία ή νοσοκομεία.

Είναι πιθανόν ότι χάρη στο Λαό της, στο στρατό της και τους Ρώσους, Λιβανέζους και Ιρανούς συμμάχους της, η Συρία θα καταφέρει να ξεφύγει από αυτή τη μοίρα που χαράχτηκε γι ’αυτήν από την Ουάσιγκτον, αλλά η ευρύτερη Μέση Ανατολή θα συνεχίσει να καίει μέχρι οι Λαοί της να κατανοήσουν τα σχέδια των εχθρών τους. Βλέπουμε ότι η ίδια διαδικασία καταστροφής ξεκινά στα βορειοδυτικά της Λατινικής Αμερικής. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης μιλούν περιφρονητικά για αναταραχές στη Βενεζουέλα, αλλά ο πόλεμος που αρχίζει δεν θα περιορίζεται σε αυτή τη χώρα, θα εξαπλωθεί σε όλη την περιοχή, παρότι οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες των Κρατών που την συνθέτουν είναι πολύ διαφορετικές.

Τα όρια του νεο-ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ

Οι στρατηγιστές των ΗΠΑ αρέσκονται να συγκρίνουν την εξουσία τους με εκείνη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αλλά η τελευταία έφερνε ασφάλεια και πλούτο στους Λαούς που κατέλαβε και ενσωμάτωνε. Έχτιζαν μνημεία και εξορθολόγηζαν τις κοινωνίες τους. Αντίθετα ο νεο-ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ δεν σκοπεύει να φέρει τίποτα ούτε στους λαούς των σταθερών Κρατών, ούτε σε εκείνα της δεξαμενής φυσικών πόρων. Σχεδιάζει να εκβιάζει για να αποσπάσει χρήματα από τα πρώτα και προγραμματίζει να καταστρέψει το κοινωνικό ιστό που συνδέει τα δεύτερα. Δεν θέλει σε καμία περίπτωση να εξολοθρεύσει τα τελευταία, και έχει ανάγκη να υποφέρουν για να αποτρέψει το χάος στο οποίο ζουν τα σταθερά Κράτη να αναζητήσουν σε εκείνα τους φυσικούς πόρους χωρίς την προστασία των στρατών των ΗΠΑ.

Μέχρι στιγμής, το ιμπεριαλιστικό σχέδιο έκρινε ότι «δεν κάνεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις τα αυγά». Παραδεχόταν ότι διαπράττει παράπλευρες σφαγές για να επεκτείνει την κυριαρχία του. Από τούδε και στο εξής, προγραμματίζει γενικευμένες σφαγές για να επιβάλλει οριστικά την εξουσία του.
Ο αμερικανικός νεο-ιμπεριαλισμός προϋποθέτει ότι τα άλλα Κράτη της G8 και οι σύμμαχοί τους, συμφωνούν να αφήσουν να «προστατεύονται» τα συμφέροντα τους στο εξωτερικό από τους στρατούς των ΗΠΑ. Εάν αυτό δεν είναι πρόβλημα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει ήδη αποδυναμωθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό θα πρέπει να συζητηθεί με το Ηνωμένο Βασίλειο και θα είναι αδύνατο με τη Ρωσία και την Κίνα.

Υπενθυμίζοντας την «ειδική σχέση» του με την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο έχει ήδη αναζητήσει να είναι συνέταιρος του σχεδίου των ΗΠΑ για να κυβερνήσουν μαζί τον κόσμο. Ήταν ο λόγος του ταξιδιού της Τερέζας Μέι στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιανουάριο του 2017, αλλά δεν έλαβε απάντηση [10].

Είναι εξάλλου αδιανόητο ότι οι στρατοί των ΗΠΑ θα παρέχουν ασφάλεια για τους «Δρόμους του Μεταξιού» όπως το κάνουν σήμερα με τους Βρετανούς ομολόγους τους για τους θαλάσσιους και αεροπορικούς δρόμους.
Ομοίως, είναι αδιανόητο να κάμψουν το γόνατο της Ρωσίας, η οποία ήδη έχει αποκλειστεί από την G8, λόγω της εμπλοκής της στη Συρία και στην Κριμαία.

Μετάφραση
Κριστιάν Άκκυριά
Πηγή
Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα)

[1Shock and awe: achieving rapid dominance, Harlan K. Ullman & al., ACT Center for Advanced Concepts and Technology, 1996.

[2Full Spectrum Dominance. U.S. Power in Iraq and Beyond, Rahul Mahajan, Seven Stories Press, 2003.

[3Network Centric Warfare : Developing and Leveraging Information Superiority, David S. Alberts, John J. Garstka & Frederick P. Stein, CCRP, 1999.

[4Predator empire : drone warfare and full spectrum dominance, Ian G. R. Shaw, University of Minnesota Press, 2016.

[5The Pentagon’s New Map, Thomas P. M. Barnett, Putnam Publishing Group, 2004.

[6State of the Union Address 1980”, by Jimmy Carter, Voltaire Network, 23 January 1980.

[7Ορισμένοι ειδικοί μελετητές της πολιτικής σκέψης του Leo Strauss τον ερμηνεύουν εντελώς διαφορετικά. Προσωπικά, δεν με ενδιαφέρει τι σκεφτόταν ο φιλόσοφος, αλλά για το τι πρεσβεύουν εκείνοι που, καλώς ή κακώς, τον υποστηρίζουν στο Πεντάγωνο. Political Ideas of Leo Strauss, Shadia B. Drury, Palgrave Macmillan, 1988. Leo Strauss and the Politics of American Empire, Anne Norton, Yale University Press, 2005. Leo Strauss and the conservative movement in America : a critical appraisal, Paul Edward Gottfried, Cambridge University Press, 2011. Straussophobia: Defending Leo Strauss and Straussians Against Shadia Drury and Other Accusers, Peter Minowitz, Lexington Books, 2016.

[8The Last Warrior: Andrew Marshall and the Shaping of Modern American Defense Strategy, Chapter 9, Andrew F. Krepinevich & Barry D. Watts, Basic Books, 2015.

[9« The Clash of Civilizations ? » & « The West Unique, Not Universal », Foreign Affairs, 1993 & 1996 ; The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Samuel Huntington, Simon & Schuster, 1996.

[10Theresa May addresses US Republican leaders”, by Theresa May, Voltaire Network, 27 January 2017.