Krig, propaganda og blindskap

Når krigen kjem, trur styresmaktene våre alltid at dei lyt styrke moralen til folket sitt ved å dusje dei med propaganda. Det står så mykje på spel, liv og død, at debatten blir tøffare og ekstremistiske haldningar blir populære. Det er akkurat det vi no er vitne til, eller heller korleis vi blir endra. I dette spelet har ikkje dei forsvarte idéane noko å gjere med ideologiske føresetnadar, men med nærleik til makta.

I etymologisk forstand er propaganda berre kunsten å overtyde, å propagere idéar. Men i moderne tid er det ein kunst som prøver å rekonstruere røynda for å sverte motstandaren og prise dei eigne troppane.

I motsetning til ein vidt utbreidd idé i Vesten, så var det ikkje nazistane eller sovjetarane som fann opp propagandaen, men britane og amerikanarane under Første verdskrig [1].

I dag koordinerer NATO arbeidet sitt på dette området frå sitt Strategiske kommunikasjonssenteret i Riga, Latvia [2]. Der identifiserer dei kva dei vil påverke, og organiserer internasjonale program til å få det gjort.

Til dømes har NATO identifisert Israel som eit svakt punkt: medan den førre statsministeren, Benjamin Netanyahu, var personleg ven med Ukrainas president Volodymyr Zelensky, så har etterfølgaren hans, Naftali Bennett, anerk.jent russisk politikks gyldigheit. Han tilrådde til og med at Krim og Donbas skulle givast tilbake og, framfor alt, at Ukraina måtte denazifiserast. Den noverande statsministeren, Yair Lapid, er meir rådvill. Han vil ikkje støtte dei fundamentalistiske nasjonalistane som massakrerte ein million jødar kort før og under Andre verdskrig. Men han vil óg halde seg på godfot med Vesten.

For å bringe Israel tilbake i folden, prøver NATO å overtyde Tel Aviv om at Israel vil tape sin posisjon i Midtausten dersom Russland vinn [3]. Derfor spreier dei, så breitt dei, kan løgna om at Iran er Russlands militært allierte. Den internasjonale pressa hevdar stadig vekk at dei russiske dronene som blir brukt på slagmarka er iranske, og at snart vil mellomdistanserakettane óg vere det. Men Moskva veit korleis ein bygger slike våpen, og har aldri bede om nokon frå Teheran. Både Russland og Iran har gjentatte gongar nekta for desse påstandane. Men Vestlege politikarar, som stolar på pressa over eigen forstand, har allereie innført sanksjonar mot iranske våpenforhandlarar. Snart vil Yair Lapid, son av styreformannen for Yad Vashem, bli omringa og tvinga til å stille seg på dei kriminelle si side.

Britane, på den andre sida, har tradisjonelt utmerka seg i aktivering av medienettverk og innrullering av artistar. MI6 stør seg på ei gruppe av 150 nyheitsbyrå som arbeider innan PR-nettverka [4]. Dei overbeviser alle desse selskapa om å bruke etterretninga sine skuldingar og slagord.

Det var desse som igjen og igjen overbeviste deg om at president Vladimir Putin låg for døden, at han hadde blitt galen, eller at han møtte sterk motstand på heimebane og snart ville bli styrta i eit kupp. Arbeidet deira held fram i dag med intervju med soldatar i Ukraina. Du høyrer ukrainske soldatar seie dei er nasjonalistar, og russiske soldatar seie dei er redde,men lyt forsvare Russland. Du høyrer at ukrainarane ikkje er nazistar, og at russarane – som lever under diktatur – blir tvinga til å kjempe. I røynda er dei fleste ukrainske soldatane ikkje «nasjonalistar» i betydninga «forsvararar av heimlandet sitt», men «integrerte nasjonalistar» i betydninga til to poetar, Charles Maurras og Dmytro Dontsov [5]. Dette er slett ikkje same sak.

Først i 1925 fordømde pave Pius XI «den integrale nasjonalismen». På den tida hadde Dontsov allereie skrive si Націоналізм (Nationalisme) (1921). Maurras og Dontsov definerte nasjonen som ein tradisjon og tenkte sin nasjonalisme mot andre (Maurras mot tyskarane og Dontsov mot russarane). Begge fobanna den franske revolusjonen, prinsippet om fridon, likskap og brorskap, og fordømde ustanseleg jødane og frimurarane. Dei såg på religion som nyttig for organiseringa av samfunnet, men verkar agnostiske. Desse innstillingane førte til at Maurras vart ein Petainist og Dontsov ein Hitlerist. Sistnemnde skulle seinare synke inn i eit mystisistisk væring-delirium (væringar er namnet på skandinaviske viking-krigarar i Kiev-Rus og Bysants). Den neste paven, Pius XII, oppheva fordømminga til forgjengaren sin rett før krigen braut ut. Etter frigjeringa vart Maurras dømd for hopehav med fienden (han som var tyskarfiendtleg), men Dontsov vart redda av dei anglo-saksiske hemmelege tenestene og sendt i eksil i Canada, og seinare i USA.

Når det gjeld dei russiske soldatane vi ser intervjua i fjernsynsnyheitene våre, så fortel dei ikkje at dei er tvinga til å kjempe, men i motsetning til dei integrerte nasjonalistane er dei ikkje fanatikarar. For dei er krig alltid skrekkeleg – sjølv når dei forsvarer sine eigne. Det er fordi vi igjen og igjen blir fortalde at Russland er eit diktatur at vi forstår noko anna med det som blir sagt. Vi aksepterer ikkje at Russland er eit demokrati, for for oss kan ikkje eit demokrati vere eit autoritært regime. Men Den andre franske republikken (1848-1852), til dømes, var både eit demokrati og eit autoritært regime.

Vi er så lette å overbevise fordi vi ikkje veit noko om ukrainsk historie og kultur. Kanskje veit vi at Novorossia var styrt av ein fransk aristokrat, Armand-Emmanuel du Plessis de Richelieu, ein av tsar Alexander I sine personlege venner. Han fortsette arbeidet til fyrsten Grigori Potemkin, som ville bygge opp denne regionen etter førebileta Aten og Roma, noko som forklarer at Novorossia i dag har ein russisk (og ikkje ukrainsk) kultur, utan å ha opplevd liveigenskap.

Vi kjenner ikkje til alt det grufulle som skjedde i mellomkrigstida og under Andre verdskrig, og har ei vag førestilling om SSSRs valdsgjerningar. Vi ignorerer at teoretikaren Dontsov og disippelen hans Stepan Bandera ikkje nølte med å massakrere alle dei som ikkje samsvarte med deira «integrale nasjonalisme», først jødane i dette Khazar-landet, deretter russarane og kommunistane, anarkistane til Nestor Makhno, og mange andre. Dei «integrerte nasjonalistane», som hadde blitt beundrarar av der Führer og djupt rasistiske, returnerte etter oppløysinga av SSSR [6]. Den 6. mai, 1995 drog president Leonid Kutsjmatil München (til CIA-kontora) for å møte leiaren for dei integrerte nasjonalistane, Steva Stesko, enka etter nazi-statsministeren. Ho hadde nett blitt vald inn i Verkhovna Rada (parliamentet), men hadde ikkje kunna ta sete der ettersom ho hadde fått inndratt sitt ukrainske statsborgarskap. Ein månad seinare godkjende Ukraina si noverande grunnlov, som i paragraf 16 slår fast at «Bevaringa av den genetiske arva til det ukrainske folket er statens ansvar» (sic). Etter det opna den same Steva Stetsko to Rada-sesjonar, og avslutta talane sine med krigsropet til dei integrerte nasjonalistane: «Ære til Ukraina!»

Moderne Ukraina har tolmodig bygd opp sitt nazi-regime. Etter å ha proklamert den «genetiske arva til det ukrainske folket», innførte dei ulike lover. Den første garanterer (frå staten si side) menneskerettsfordelar berre for ukrainarar, ikkje for utlendingar. Den andre definerer kven som tilhøyrer majoriteten av ukrainarane, og den tredje (kunngjort av president Zelensky) kven mindretalet er. Knepet er at ingen av lovene seier noko om dei russisk-talande. Derfor anerkjenner ikkje domstolane at desse har dei same menneskerettsfordelane.

Sindan 2014 har det vore borgarkrigmellom dei integrerte nasjonalistane og dei russisk-talande befolkningane, hovudsakleg dei på Krim og i Donbas. 20 000 døde seinare tok Den russiske føderasjonen i bruk sitt «ansvar for å forsvare», og starta ein spesiell militæroperasjon for å implementere FNs Sikkerheitsråds Resolusjon 2202 (Minsk-avtalane) og gjere slutt på martyriet til dei russisk-talande.

NATO-propagandaen fortel oss om dei verkelege lidingane til ukrainarane, men den nemner ikkje dei åtte åra med tortur, mord og massakrar som først skjedde. Den snakkar om «våre felles verdiar med det ukrainske demokratiet», men kva slags verdiar deler vi med dei integrerte nasjonalistane, og kor er demokratiet i Ukraina?

Vi treng ikkje velge mellom den eine eller den andre parten, men berre forsvare freden og derfor Minsk-avtalane og Resolusjon 2202.

Krig gjer oss galne. Det skjer ei omvelting av verdiane. Dei mest ekstreme triumferer. Nokre av ministrane våre talar om å «dele opp» Russland. Vi ser ikkje at vi støttar dei same idéane som vi trur vi kjempar imot.