Rusya, Suriye ve Türkiye’ye uzlaşma öneriyor

Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan’a 8 Ocak 2020’de Ankara’da İdlib’de ateşkes önerisinde bulundu. Ateşkes henüz onaylanmadan Suriye tarafından kamuoyuna açıklandı.

ABD’nin aynı şekilde bu ateşkesi gizlice onaylamasından sonra, Çin ve Rusya 10 Ocak’ta Güvenlik Konseyi’ne, Suriye’de daha önce önerilenleri değil, yeni insani yardım geçiş noktalarını yenileyen bir karar tasarısını [1] onayladı.

Bunun dışında Rus heyeti. 7 Nisan 2018’de sunulan ve artık tartışmalı hale gelen, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün Duma’ya yönelik kimyasal saldırı iddiasına ilişkin raporunu görüşmek üzere bir başka toplantı düzenledi [2].

Bu kararlar sonrasında, Suriye ve Türk gizli servisleri başkanları Ali Memluk (Ulusal Güvenlik) [fotoğrafta] ve Hakan Fidan (Milli İstihbarat Teşkilatı), 13 Ocak 2020’de Moskova’da düzenlenen bir Suriye-Rusya-Türkiye zirvesinde bir araya geldi. 2011’de anlaşmazlığın başlangıcından bu yana, iki ülke ilk kez resmen bir araya geliyor.

Görüşmelerde çok sayıda, muhtemelen yüzlerce binlerce El Kaide savaşçısının bulunduğu İdlib Eyaletinin kurtarılması konusu ele alındı. Bu konuda, Soçi’de imzalanan ve Türkiye tarafından uygulanmayan gerginliğin azaltılması mutabakatı [3] aşağıdaki hususları öngörüyordu:
– Ağır silahların toplanması, ancak Türkiye cihatçıları desteklemeyi sürdürüyor. Öte yandan Türkiye cihatçıları İdlib’ten önce Djerba’ya (Tunus), ardından da ABD’nin savaşı yeniden başlatmayı öngördüğü Trablus’a (Libya) nakletmeye başladı.
– Halep-Lazkiye (M4) ve Halep-Hama otoyollarının yeniden ulaşıma açılması.

Gündemde ayrıca PKK/YPG’li Kürt teröristlere karşı mücadele de vardı. Bu konuda Türkiye, Kürt örgütlerinin Marksist-Leninist oldukları ve yüzlerini Sovyetlere döndükleri Soğuk Savaş döneminde imzalanan gizli Adana Mutabakatının [4] (1998) gözden geçirilmesini talep etti. Bu örgütler artık anarşisttirler ve NATO’yla işbirliği yapmaktadır. Mutabakat kapsamında Türkiye’ye o dönemdeki Kürt topçusunun menziline karşılık gelen bir sınır hattı boyunca takip hakkı tanınarak güvenliğinin teminat altına alınması söz konusuydu.