Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin, 22 Ekim 2019’da Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan’ı Soçi’de kabul etti. Görüşmeler beş saat sürdü. Ağırlıklı olarak iki ülkenin arasındaki ticaret ilişkileri ve Türkiye’nin « Barış Pınarı » harekatı görüşüldü.

S-400 hava savunma sisteminin teslimatı zamanında ve eksiksiz bir şekilde gerçekleştirildi. Akkuyu sivil nükleer santrali ve Turkish Stream boru hattı inşaatı öngörüldüğü şekliyle devam etmektedir.

İki ülke Suriye’deki duruma ilişki bir Mutabakat Muhtırası [1] imzaladı. Bir yandan Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması ve Türkiye’nin güvenlik ihtiyaçları, diğer yandan ise Hafız Esad ve Süleyman Demirel hükümetleri arasında 1998’de varılan Adana Mutabakatını [2] temel almaktadır.

Hükümleri uzun süre kamuoyundan gizlenen bu belge, Türk Ordusuna kendisini bombalayan PKK teröristlerini Suriye toprakları içerisinde izleme izni tanımaktadır. O dönem PKK topçusunun azami menzili 32 kilometre kadar olduğu için bugün Türk Ordusu 32 kilometre derinliğinde bir toprak parçasını işgal etmektedir. Bunun dışında Suriye Arap Ordusu, Türk Ordusuna 5 kilometre derinliğindeki bir bölgede daimi güvenlik önlemleri alma hakkı tanımıştı. Bu kurallar, Türkiye ve Suriye arasında Abdullah Öcalan ve PKK’ya tanınan siyasi sığınma hakkı nedeniyle oluşan gerilime son veriyordu.

Rusya ve Türkiye arasındaki Mutabakat Muhtırası, Kamışlı kenti dışında 32 kilometrelik bir sınır bölgesi dahilinde Türklerin « Barış Pınarı » harekatının meşruluğunu kabul etmektedir. ABD’nin Tahran-Beyrut arasındaki kuzey iletişim hattının kesilmesi şartına ilişkin hiçbir şekilde değinmemektedir. Bunun dışında, Kıbrıs ve Irak’ta yaptığı gibi bir askeri işgali dayatması muhtemel olan Türk Ordusunun geri çekilmesine ilişkin herhangi bir süre belirlememektedir.

Muhtıra aynı şekilde, ne Türk Ordusunun yedek gücü Suriyeli Türkmen milislerinin işlediği savaş suçları, ne de Türk Ordusunun beyaz fosfor bombası kullandığına ilişkin Amnesty İnternational’ın [3] ve Londra’nın Times’ta [4] dile getirdiği suçlamalarına ilişkin hiçbir şey söylememektedir.

Çeviri
Osman Soysal

[1Memorandum of Understanding Between Turkey and the Russian Federation”, Voltaire Network, 22 October 2019.

[2The Adana Security Agreement”, Voltaire Network, 20 October 1998.

[4“Evidence of Turkish phosphorus attack mounts in Syria”, Anthony Loyd, The Times, October 21, 2019.