مداخلۀ نظامی روسیه در سوریه که می بایستی خطر محتمل رویاروئی مسکو علیه جهاد طلبان را به حساب آورد، یعنی موضوعی که ظاهراً اطمینانی در آن مشاهده نمی شد، به چنان نمایش قدرتی انجامید که توازن استراتژیک جهانی را دچار تحول ساخت [1]
. مداخلۀ روسیه در آغاز برای منزوی ساختن گروه های مسلح و دولت هائی طراحی شده بود که با نقض قطعنامه های شورای امنیت از آنها پشتیبانی می کردند. و سپس تخریب گروه های مسلح. عملیات موجب نابینائی و سردرگمی بازیگران غربی و هم پیمانانشان شد.

بهت زده، پنتاگون بین دوگروه تقسیم شد، نخستین گروه آنهائی هستند که می خواهند واقعیات را تنزل دهند و در امکانات روسیه نقطۀ ضعف پیدا کنند و گروه دوم آنهائی هستند که، بر عکس، بر این باورند که ایالات متحده در زمینۀ جنگ [2]
کلاسیک برتری خود را از دست داده و برای جبران فاصله ای که ایجاد شده به سال های طولانی نیازمند خواهد بود.

به یاد داریم که در جنگ اوستیای جنوبی در سال 2008، نیروهای روسی در باز پس زدن حملۀ گرجی، به ویژه وضعیت اسفناک تجهیزات آنها را به جهانیان نشان دادند. تا همین ده روز پیش، وزیر دفاع قدیمی رابرت گیتز و مشاور قدیمی امنیت ملی کندولیزا رایس ارتش روسیه را به عنوان نیروئی « دسته دوم » [3]
ارزیابی می کردند.

پس چگونه فدراسیون روسیه به بازسازی صنایع دفاعی و تولید جنگ افزارهای پیشرفته نائل آمد بی آن که پنتاگون بتواند از ابعاد چنین موضوعی مطلع باشد و چنین فاصله ای را تحمل کند ؟ آیا روس ها تمام جنگ افزارهای نوین خود را در سوریه به کار برده اند و یا اینکه علاوه بر تمام آنچه که به میدان آورده اند، جنگ افزارهای پیشرفته تری را نیز در ذخیرۀ دفاعی خود نگهداشته اند ؟ [4]

سردرگمی واشنگتن به اندازه ای بود که کاخ سفید بازدید رسمی نخست وزیر روسیه دمیتری مدودف و هیئت نمایندگی فرماندهی ستاد مشترک روسیه را از برنامه اش حذف کرد. کاخ سفید پس از بازدید هیئت نمایندگی فرماندهی ستاد مشترک روسیه در ترکیه بود که چنین تصمیمی گرفت زیرا گفتگو دربارۀ عملیات در سوریه بی هوده بنظر می رسید چرا که پنتاگون دیگر از رویدادها اطلاعی ندارد و نمی داند چه می گذرد.

شگفت آورتر از این، مفسرین آتلانتیست هستند که نظاره گر نیروئی هستند که از قدرت ایالات متحده پیشی گرفته و از این پس نوشته هایشان را به افشای خطر امپریالیسم روس اختصاص داده اند [5]
. با این وجود در اینجا روسیه تنها می خواهد ملت سوریه را نجات دهد و به دولت های دیگر پیشنهاد کرده است که با او همکاری کنند، در حالی که وقتی ایالات متحده برتری نظامی را در اختیار داشت با تحمیل نظام اقتصادی اش چندین دولت را تخریب کرد.

باید بپذیریم که اعلامیه های نامطمئن واشنگتن طی استقرار روسیه، پیش از آغاز حمله، نباید به عنوان انطباق کند سیاسی زبان رسمی تعبیر شود بلکه این موضوع را ما باید به شکل دیگری درک کنیم، و به این معنا که این اعلامیه ها حاکی از ناآگاهی پنتاگون از رویدادها و حاصل نابینائی و ناشنوائی شدن آمریکائی هائی بود. با عصبانیت، «شاهین های لیبرال» و نئو محافظه کاران مصرانه بودجۀ نظامی درخواست کردند و توقف خروج نیروها از افغانستان را بدست آوردند.

سامانۀ اختلال الکترونیک عمومی

از تاریخ مشکلی که برای ناوشکن نیروی دریائی ایالات متحده دونالد کوک USS Donald Cook در دریای سیاه پیش آمد، در 12 آوریل 2014، می دانیم که ارتش نیروی هوائی روسیه سامانه هائی در اختیار دارد که می تواند تمام رادارها، مجاری کنترل، سامانه های نقل و انتقالات اطلاعاتی، و غیره را مختل سازد [6]. از شروع استقرار نیروهای نظامی، روسیه در حمیمیم واقع در شمال لاذقیه سامانۀ جنگ الکترونیک خود را مستقر کرد. در نتیجه ناگهان دیدیم که ماجرای اختلال الکترونیک ناوشکن دونالد کوک تکرار شد ولی این بار در پرتو 300 کیلومتری، به انضمام پایگاه ناتو در انجیرلیک (ترکیه). و این پرتو عملیاتی همچنان پایدار است. این رویداد هم زمان با وزیدن توفان شن آغاز شد و ابتدا پنتاگون تصور می کرد که تنظیم تجهیزاتش به هم ریخته ولی سرانجام دریافت که دستگاه ها مختل شده است. و گوئی روی تمام صفحات کامپیوتر ناتو، روس ها فیلم « در سیبری برف می بارد » را به نمایش گذاشته اند.

بنابر این، جنگ متعارف مدرن و به عبارت دیگر جنگ کلاسیک به « C4i » بستگی دارد، یعنی علامت اختصاری که به زبان انگلیسی مرتبط است به « command » (فرمان هدایت)، « control » (کنترل)، « communications » (ارتباطات)، « computer » (رایانه) و « intelligence » (اطلاعات). ماهواره ها، هواپیماها و پهپادها، کشتی های جنگی و زیردریائی ها، خودروهای زرهی و از این پس حتی پیاده نظام و نفرات همه با یکدیگر در پیوند ارتباطاتی بوده و به ستاد فرماندهی مرکزی ا جازه می دهد تا فرماندهی نبردها را به عهده داشته باشد. در حال حاضر این مجموعه که ساختار عصبی ناتو را تشکیل می دهد در سوریه و در بخشی از ترکیه دچار اختلال شده و از کار افتاده است.

به گزارش کارشناس رومانیائی ولانتین واسیلسکو Valentin Vasilescu، روسیه احتمالاً چندین Krasukha-4 (کراسوخا-4 ) مستقر کرده است، و هواپیماهایش را نیز به سامانۀ مختل کنندۀ الکترونیک SAP-518/ SPS-171 مجهز ساخته یعنی همان سامانه ای که توسط هواپیمای روسی بر فراز یو اس اس دونالد کوک عمل کرد، و در عین حال هلیکوپترها نیز به سامانۀ Richag-AV مجهز هستند. علاوه بر این روسیه از ناو جاسوسی پریازووی Priazovye نیز در مدیترانه استفاده می کند [7].

این گونه بنظر می رسد که روسیه متعهد شده است که سامانه های ارتباطاتی اسرائیل را مختل نسازد — منطقۀ حفاظت شدۀ ایالات متحده — به همین علت سامانه های جنگ الکترونیک خود را در جنوب سوریه مستقر نکرده است.

ولی از سوی دیگر هواپیماهای روسی چندین بار وارد مرز هوائی ترکیه شدند، البته نه برای محاسبۀ زمان واکنش نیروی هوائی، بلکه به هدف بررسی کارکرد سامانه های اختلال الکترونیک خودشان در مناطق مرتبط به استقرار جهاد طلبان و شناسائی و تحت نظر گرفتن سامانه هائی که در ترکیه در اختیار جهاد طلبان گذاشته اند.

موشک های کروز با فن آوری بسیار پیشرفته

سرانجام، روسیه چندین جنگ افزار مدرن مانند 26 فروند موشک کروز رادارگریز 3M- 14T Kaliber-NK معادل RGM/UGM-109E تاماهاک [8]
به کار برده است. روسیه این موشک ها را از دریای مازندران پرتاب کرد، یعنی عملیاتی که هیچ ضرورت نظامی نداشت، و 11 هدف را در 1500 کیلومتری در منطقه ای مورد اصابت قرار داد که زیر پوشش اختلال الکترونیکی قرار نداشت، تا ناتو بتواند به شکل تحسین آمیزی در مورد این مهارت فنی داوری کند. این موشک ها بر فراز ایران و عراق در ارتفاع 50 تا 100 متری پرواز کردند و از فاصلۀ 4 کیلومتری یک پهپاد آمریکائی نیز گذشتند. هیچ یک از موشک ها راهش را گم نکرد، خلاف آمریکائی ها که اشتباهاتشان در مرز 5 تا 10 درسد بر اساس انواع موشک هائی که به کار می برند تخمین زده شده است [9].

پرتاب این موشک های روسی در عین حال بی هودگی هزینۀ بسیار سنگین ایجاد «سپر ضد موشکی» که پنتاگون پیرامون روسیه مستقر ساخته است را به روشنی نشان می دهد، حتی اگر در ابتدا رسماً به بهانۀ مقابله با سکوهای پرتاب ایرانی ساخته شده باشد.

با آگاهی به این امر که این موشک ها می تواند به وسیلۀ زیر دریائی از هر نقطه از اقیانوس ها پرتاب شود و در عین حال می تواند حامل کلاهک اتمی باشد، یعنی تمام خصوصیاتی که به روشنی نشان می دهد که روس ها تأخیر خودشان را در زمینۀ سکوی پرتاب موشک جبران کرده اند.

به طور مشخص، در جنگ اتمی فدراسیون روسیه و ایالات متحده می توانند متقابلاً یکدیگر را نابود کنند، ولی روسیه در جنگ متعارف یا کلاسیک برنده خواهد بود.

در حال حاضر، تنها روس ها و سوری ها قابلیت ارزیابی وضعیت را در مناطق جنگی در اختیار دارند. تمام مفسرین نظامی از منابع دیگر به انضمام جهاد طلبان از اعتبار برخوردار نیستند و نظریاتشان بی پایه و اساس است، زیرا تنها روسیه و سوریه می توانند بدانند که در محل چه می گذرد. بر این اساس، مسکو و دمشق بر آن هستند تا حداکثر بهره برداری از برتری خود داشته باشند در نتیجه اسرار عملیات خودشان را فاش نمی کنند.

از تعدادی گزارش رسمی و گفته های برخی افسران می توانیم نتیجه بگریم که دست کم 5000 جهاد طلب کشته شده اند از جمله شماری از رؤسای احرار الشام، القاعده و امارات اسلامی. دست کم 10000 مزدور مسلح به سوی ترکیه، عراق و اردن گریخته اند. ارتش عرب سوریه و حزب الله بی معطلی و بی آن که منتظر قوای کمکی اعلام شدۀ ایران بمانند زمین ها را به اشغال خود در می آورند.

اردوی بمباران می بایستی در نوئل اردتدکس خاتمه یابد. ولی پرسشی که بر جا می ماند این است که آیا روسیه اجازه دارد ( و یا بخودش اجازه می دهد) تا جهاد طلبانی را که به ترکیه، عراق و اردن پناهنده شده اند را مورد پی گرد قرار دهد. یعنی کاری که در فقدان آن شوریه نجات خواهد یافت ولی مسئله حل نخواهد شد. اخوان المسلمین در پی انتقام گیری خواهند بود و ایالات متحده نیز دوباره از آنها برای اهداف دیگری استفاده خواهد کرد.

به یاد داشته باشیم :

عملیات روسیه در سوریه برای محروم ساختن گروه های جهاد طلب از پشتیبانی دولتی که به بهانۀ کمک به «مخالفان دموکراتیک» از آن برخورداند راه اندازی شد.

این مداخلۀ نظامی مستلزم استفاده از سلاح های مدرن بود و به نمایش قدرت روسیه تبدیل شد.

روسیه از این پس قابلیت ایجاد اختلال در تمام نظام ارتباطاتی ناتو را بدست آورده و به نخستین قدرت نظامی در زمینۀ جنگ متعارف تبدیل شده است.

چنین تحولی در زمینۀ پیشرفت های روسیه موجب چند دستگی در واشگتن شد. هنوز زود است تا نتیجه گیری کنیم که آیا به نفع رئیس جمهور اوباما تمام خواهد شد و یا از سوی «شاهین های لیبرال» برای توجیه افزایش بودجۀ نظامی به کار خواهد رفت.

ترجمه توسط
حمید محوی

[1Russian Military Uses Syria as Proving Ground, and West Takes Notice”, Steven Lee Myers & Eric Schmitt, The New York Times, October 14, 2015.

[2Top NATO general: Russians starting to build air defense bubble over Syria”, Thomas Gibbons-Neff, The Washington Post, September 29, 2015.

[3How America can counter Putin’s moves in Syria”, by Condoleezza Rice, Robert M. Gates, Washington Post (United States), Voltaire Network, 8 October 2015.

[4La seule étude disponible est bien en dessous de la réalité : Russia’s quiet military revolution and what it means for Europe, Gustav Gressel, European Council on Foreign Relations, October 2015.

[5«Russisches Syrien-Abenteuer: Das Ende der alten Weltordnung», Matthias Schepp, Der Spiegel, 10. Oktober 2015.

[6“چه چیزی یواساس دونالد کوک l’USS Donald Cook را در دریای سیاه به وحشت انداخت ؟”, بوسيله ىتی یری میسان‬, ترجمه حمید محوی, شبکه ولتر, 22 سپتامبر 2014, www.voltairenet.org/article185379.html

[8KALIBRating the foe: strategic implications of the Russian cruise missiles’ launch”, by Vladimir Kozin, Oriental Review (Russia), Voltaire Network, 14 October 2015.

[9Après avoir annoncé le contraire, les États-unis ont dû admettre les faits : “First on CNN: U.S. officials say Russian missiles heading for Syria landed in Iran”, Barbara Starr & Jeremy Diamond, CNN, October 8, 2015. “Moscow rejects CNN’s report on Russian missile landing in Iran”, IRNA, October 8, 2015. “Daily Press Briefing”, John Kirby, US State Department, October 8, 2015. “Пентагон не комментирует сообщения о якобы упавших в Иране ракетах РФ”, RIA-Novosti, October 8, 2015.