وزیر دفاع ایران پیش از ترک مسکو در 14 فوریه 2016، در مصاحبه با TV2 IRIB شبکۀ 2 صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گفت که ایران قصد دارد لیسانس ساخت انواع جنگ افزارهای نوین را بدست آورد. او از هواپیماهای روسی سوخو Su-30 SM یاد کرد. هواپیماهای Su-30 و Su-35 از گل های سر سبد فن آوری روسی در زمینۀ هواپیماهای چند منظوره نسل 4++ هستند (مترجم : نسل 4++ هواپیماهای پایانی نسل چهارم و پیشا نسل 5 هستند که طراحی و ساخت آنها از سال 2000 آغاز شد). بیش از 700 فروند سوخو 30 برای نیروهای هوائی روسیه، الجزائر، چین، هند، اندونزی، اوگاندا، ویتنام، ونزوئلا و قزاقستان تولید شد.

حسین دهقان بر خواست ایران مبنی بدست آوردن لیسانس ساخت هواپیماهای سوخو 30 در ایران تأکید داشت که بایستی جایگزین ناوگان از دور خارج شده شود که عبارتند از 200 فروند اف 5 تایگر 2 (و کپی سازی های محلی به نام ساعقه)، اف 14 A، اف 4 D فانتوم، میگ 29 A/B، اف 7 (میگ 21 چینی) و میراژ F1. این نوع همکاری در پیوند با برنامۀ ساخت هواپیمای جنگندۀ تاکتیکی مرغ عاشورا M-ATF می باشد که پس از تحریم اقتصادی ایران متوقف شد، در حالی که روسیه برای انتقال فن آوری نظامی به ایران متعهد شده بود. در چهارچوب این برنامه، ایران در وضعیتی خواهد بود که می تواند هواپیمای نسل ++4 را برای مقابله با اروتیفون، اف 15 و اف 18 تولید کند یعنی مقابله با هواپیماهائی که عربستان سعودی و کویت و اسرائیل در اختیار دارند.

پس از بازدید وزیر دفاع ایران از مسکو، روزنامۀ روسی کومرسانت Kommersant گزارش داد که توافقی به ارزش 8 میلیارد دلار بین ایران و روسیه به امضا رسیده است که علاوه بر سوخو 30 در عین شامل 12 فروند Yak-130 و تعدادی هلیکوپتر Mi-17، باطری های موشک ضد ناو K-300P Bastion-P، زیر دریائی های کلاسیک، و ناوچه با قابلیت پرتاب موشک های کروز کالیبر Kalibr می باشد، در وضعیتی که دولت های شورای همکاری خلیج (بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی که رقابای ایران هستند زیر دریائی در اختیار ندارند.

ژنرال کیومرث حیدری فرماندۀ یگان های زرهی ارتش ایران به سهم خود اعلان کرد که ایران آماده است تا با خرید یک سد دستگاه تانک تی 90 و بدست آوردن لیسانس تولید این نوع تانک در ایران گام مهمی در زمینۀ تجهیزات مدرن تانک بردارد. در حال حاضر ایران حدود 480 فروند T-72M1 و T-72S روسی، و 150 فروند تانک ذوالفقار ساخت خود ایران رادر اختیار دارد که از فن آوری های سال های 70 استفاده می کند. برای مقایسه می توانیم یادآور شویم که عربستان سعودی تانک های آمریکائی از نوع ام 1 آبرامز، قطر و ترکیه از تانک های آلمانی لئوپارد 2A7 و امارات متحدۀ عربی از تانک های فرانسوی لوکلر Leclerc برخوردار هستند.

منافع روسیه در همکاری ها کدام است؟

داوطلبان سپاه پاسداران انقلاب به شکل مؤثری در کنار ارتش عرب سوریه، نیروی هوائی روسیه و شبه نظامیان حزب الله علیه دولت اسلامی می جنگند. ایران حریم فضائی اش را برای پرواز و گسترش هواپیماهای روسی در پایگاه هوائی حمیمه در غرب سوریه مجاز دانست و به همین گونه برای پرواز موشک های کروز روسی از دریای مازندران، و عبور هواپیماهای بمب افکن سنگین تو 160 و تو 22 ام 3 و تو 95 ام اس.

از دیدگاه روسیه، ایرانی که بخوبی مسلح شده باشد ضامن این امر است که از سوی اسرائیل و رژیم های سلطنتی خلیج (فارس) که از منافع آمریکا دفاع می کنند و به همین هدف نیز به جنگ افزارهای مدرن تجهز شده اند مورد حمله قرار نگیرد. ارتش ایران مجهز به تکنولوژی سوپر مدرن نفوذ آمریکا در خاورمیانه را محدود خواهد ساخت، و از تهاجم نظامی ارتش آمریکا جلوگیری خواهد کرد، همان گونه که در مورد عراق، و حرکات نظامی رژیم های سلطنتی خلیج (فارس) به عنوان هم پیمانان واشنگتن دیدیم، در مورد سوریه و یمن و «بهار عرب» نیز دیدیم و می بینیم.

منافع ایران در همکاری با روسیه کدام است؟

طی دهۀ گذشته، هند بیش از همه از فن آوری نظامی روسی برخوردار بود. نزدیک %40 از صادرات سالیانۀ اسلحۀ روسی به هند اختصاص داشته است. هند با لیسانس روسی تانک های تی 90، هواپیماهای چند منظورۀ سوخو 30، سامانه های موشک ضد ناو BrahMos و غیره را ساخت. روسیه ناوچه های چند منظوره، ناو هواپیما بر مجهز به MiG-29K ، هلیکوپترهای ضد زیر دریائی Ka-31 و غیره را به هند تحویل داد. این همکاری ها در زمینۀ بازدارندگی در رابطه با رقبای هند یعنی پاکستان و چین تأثیرات آشکاری داشت.

اکنون در سال 2016 بنظر می رسد که ایران از هند پیشی گرفته است، با توجه به امر که تمام قراردادها به چهارچوب گسترده تری در زمینۀ همکاری های روسیه و ایران در راستای مدرنیزاسیون صنایع دفاعی ایران تعلق دارد. موضوع همکاری صدور تکنولوژی مدرن به ایران در راستای مقابله با تمام تهدیدات منطقه ای و جهانی است. ایران روی عضویتش در سازمان همکاری شانگهای، و پیشنهاد ولادیمیر پوتین در سال 2001 حساب می کند، زیرا روسیه اعلان کرده بود که ایران همکار استراتژیک، اقتصادی و نظامی ایران است.

طی دهۀ گذشته ایران مانند کشورهای شورای همکاری خلیج (فارس) (بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی) به فن آوری مدرن دسترسی نداشت. این کشورهائی که به شکل فوق العاده ای ثروتمند هستند، می توانستند فن آوری نظامی و غیر نظامی غربی را خریداری کنند. ولی مشکل آنها این است که توانائی نگهداری و تعمیر این فن آوری ها را ندارند و بجز تولید نفت هیچ فن آوری دیگری را توسعه نداده اند.

ولی در ایران وضعیت به شکل دیگری است. ایران بخشی مهمی از بودجه هایش را صرف آموزش و پژوهش کرده است. مؤسسات آموزشی ایران طبقۀ بسیار تحصیل کرده ای را به وجود آورده که می تواند خود را با مدرنترین فن آوری ها تطبیق دهد. نتیجۀ طبیعی این سرمایه گذاری ها کسب قابلیت صنعت دفاعی ایران است که امروز توسط روسیه به روز می شود، به نحوی که می تواند در صورتی که مورد تهاجم قرار بگیرد به نیازهای نظامی خود پاسخ بگوید.

ایران در حال حاضر پول ندارد، ولی به دلیل حذف تحریم اقتصادی، حساب های بانکی اش در خارج آزاد شده، در مجموع 100 میلیارد دلار را در بر می گیرد. صنعتی ترین کشورهای اتحادیۀ اروپا (که در عین حال جزء اعضای دائمی شورای امنیت در سازمان ملل متحد هستند) هنوز مایل به انتقال تکنولوژی به ایران نیستند، ولی برای خرید نفت ایران صف کشیده اند و می خواهند به عنوان سرمایه گذار در اقتصاد ایران پذیرفته شوند. پس از این که سدها میلیارد یورو در ایران سرمایه گذاری کردند، با بازگشت تحریم اقتصادی مخالفت خواهند کرد.

ایران روی نیروی کار ماهر خود و قابلیت های تولیدی که کاملاً به دولت تعلق دارد حساب کند. ایران می تواند در موتورها، وسائل نظامی، سیستم ردیابی و هدایت، تجهیزات خودکار تغییراتی ایجاد کرده و با کاربردهای غیر نظامی تطبیق دهد. بر این اساس، ایران می تواند ساختار بهداشتی، نقل و انتقالات مدرن، گردش گری، صنعت اتومبیل سازی، و بطور کلی اقتصاد رقابتی که تنها به صادرات محصولات نفتی منحصر نباشد بلکه روی محصولاتی با ارزش افزودۀ بالا تکیه داشته باشد را پایه ریزی کند. اگر طرح آینده به شکلی که رهبران ایرانی پیشبینی کرده اند به پیش برود (با میزان رشد سالانۀ 8 تا 10 درسدی ) در کمتر از یک دهه اقتصاد ایران به رتبۀ هشتم یا نهم در جهان ارتقاء خواهد یافت.

ایران دارای رهبران سیاسی و نظامی میهن دوست است که می دانند چه می خواهند و تمام تلاش خودشان را به کار خواهند بست تا موفقیت و امنیت را برای مردم ایران در سطح بالائی فراهم سازند. و در این مسیری که انباشته از سد و معابر سخت است، رهبران ایران روی یک اسب برنده شرط بندی کرده اند : روسیه.

از دیدگاه شورای همکاری خلیج فارس و برای اسرائیل، برنامۀ مدرنیزاسیون اقتصاد ایران و ایجاد صنعت رقابتی موضوع نگران کننده ای بنظر می رسد.

ترجمه توسط
حمید محوی