مناقشه ی قره باغ به زمان فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی باز می گردد ، اما اینبار به دست رئیس جمهور ترکیه شعله ور شده . ممکن نیست که او بدون اطلاع واشنگتن این مناقشه را آغاز کرده باشد . اشتباهی که به مانند صدام حسین به هنگام محاصره ی کویت مرتکب شد و به دامی افتاد که برایش گسترده بودند .
درگیری بسیار کهن که به مدت سی سال مسدود شده بود
ملت ترک خود را ٬٬ فرزندان گرگ استپ ٬٬ و فرزندان قشون چنگیز خان می نامد . آنها یک ملت با دو دولت می باشند : دولت ترکیه و آذربایجان . تولد دوباره ی سیاسی اولی به طور خودکار دومی را بر صحنه ی بین المللی باز می گرداند .
این تولد دوباره ی سیاسی به مفهوم ادامه ی بربریت و خشونت قشون مغول نمی باشد ، با اینکه خاطره ی آن هنوز در اذهان عموم مردم ترک زنده است ، و با وجود کوشش های بسیاری از رهبران سیاسی این کشور طی یک قرن ، هنوز عادی سازی این تفکر ادامه دارد.
در سال های آخر حکومت عثمانی ، سلطان عبدالحمید دوم ، خواست کشورش را در حوزه ی اسلام نگاه دارد . از این رو دستور داد تا صدها هزار نفر غیر مسلمان قتل عام شوند . این کار با کمک راه حل های نظامیان آلمانی صورت گرفت که بعد ها در فعالیت های کشتار جمعی نازی ها به کار بستند . سیاست پاک سازی مذهبی عثمانی ها توسط ترک های جوان تا ابتدای آغاز جمهوریت این کشور ادامه یافت ، به خصوص در ارتباط با ارامنه ی ارتدکس این کشور [1]
این کشتار هر از چند گاه از سوی ارتش ترکیه ادامه یافت . تا اینکه در سال ۲۰۱۴ آنها عناصر جهادی ( النصره – القاعده ) و سپس ارتش اسلام ( حامی عربستان سعودی ) را تا شهر کساب ( سوریه ) همراهی کردند و به قتل عام ساکنین ارامنه ی این شهر پرداختند . عناصر جهادی که در این کشتار شرکت داشتند ، هم اکنون برای کشتار به منطقه ی قره باغ فرستاده شده اند .
این کشتار در آذربایجان تا دوران کوتاه جمهوری دموکراتیک آذربایجان (۱۹۱۸-۲۰ ) متوقف شد همچنین در دوران شوروی ( ۱۹۲۰ -۹۰ ) . اما از سال ۱۹۸۸ در آغاز فرو پاشی قدرت در مسکو دوباره احیا شد .
در دوران اتحاد جماهیر شوروی ، و هم گام با سیاست قومی ژوزف استالین ، بخشی از ارمنستان به آذربایجان ملحق گردید تا جمهوری سوسیالیست را تشکیل دهد . همچنین زمان فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی ، جامعه ی بین الملل قره باغ را به صورت بخشی از آذربایجان پذیرفت و نه ارمنستان . همین اشتباه در مورد مولداوی با الحاق ( ترانسنیستری ) و اوکراین با الحاق ( کریمه ) و گرجستان با الحاق ( اوستیا ی جنوبی و آبخازی ) صورت گرفت . این موضوع باعث گردید تا بلافاصله جنگ هایی در منطقه ی قره باغ صورت بگیرد . این موضوع برای باز شناختن حقوق بین الملل بود که به علت یک اشتباه آغاز شده بود ، همانگونه که در فلسطین ، که به موقع به آن ترتیب اثر ندادند و سر انجام موقعیت غیر قابل پذیرشی در این منطقه به وجود آورد .
غرب تنها برای جلوگیری از گسترش آتش وارد عمل می شود . اما در ارتباط با ( ترانسنیستری – مولداوی ) به نظر می رسد آنها عقب نشینی کردند تا پرش بلند تری انجام دهند : به همین علت ایالات متحده با کمک اسلحه ی ارتش رومانیا برای نابود سازی کشور نو تاسیس ( پریدنوستروی ) [2] وارد عمل شده.
سازمان امنیت و همکاری اروپا که ( او اس سی ای و در آن زمان سی اس سی ای )
(OSCE - CSCE )
گروه مینسک را تشکیل داد که متحدان آن ایالات متحده ، فرانسه و روسیه بوده اند تا به دنبال راه حل بگردند . این اتفاق هرگز نیافتاد زیرا روسیه نمی خواست میان متحدان کهن خود انتخابی انجام دهد ، فرانسه قصد داشت دست بالا را داشته باشد ، و ایالات متحده می خواست منطقه ی مناقشه را تا مرزهای روسیه بکشاند .مناقشات بعدی ، به هنگام فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی ، به دست واشنگتن و لندن وسیع تر گردید ، تا اینکه گرجستان در سال ۲۰۰۸ به اوستی- جنوبی حمله کرد و کودتای ( اورو میدان ) صورت گرفت که قصد داشت روسیه را در سال ۲۰۱۴ از کریمه خارج سازد.
حمله به جمهوری استراخ ( قره باغ ) توسط آذربایجان و ترکیه به هنگام نشست عمومی سازمان ملل در ۲۴ ماه سپتامبر واقع شد [3] . عقیده ی اصلی بر این موضوع تاکید داشت که موضع گیری گروه میسنک غیر قابل پذیرش بوده است و اینکه ( اعلامیه ها کافی نمی باشند و ما نیاز به عمل داریم ) . خواسته ی که کاملاََ روشن بود .
علیف هم گام با ایده ئولوژی خانواده ی خود ، که ضربه ی محکمی به دشمنان خود وارد کرد ( به طور مثال کشتار کوجالی ۱۹۹۲ که ۶۰۰ تروریست ارمنستان به قتل رسیدند ) در حالی که این عملیات سیاه کودتا در کشورش بود . ولی او با این صحبت ها اشاره به عملیات ارتش آزادی خواه ارمنستان نمود ( آ س آ لا = ارتش سری آزادی بخش ارمنستان سال های ۷۰ تا ۸۰) . او اضافه کرد که ۴ قطع نامه از سوی شورای امنیت صادر شده است که از نظامیان ارمنستان خواسته تا عقب نشینی کنند. بدون آنکه از رفراندوم شورای امنیت در خصوص خود مختاری منطقه ی قره باغ حرفی عنوان کند . او بی علت از رئیس جمهور ارمنستان نیکول پاشینیان انتقاد کرد و او را از عوامل جورج سوروس نامید .
در هر حال این مناقشه بدون تشکیل رفراندم خود مختاری تمام نخواهد شد . در حال حاضر این به نفع اسرائیل است که اسلحه به آذربایجان می فروشد .
برای اردوغان ، این جنگ اضافه بر برنامه است ؟
هم اکنون به بررسی این وضع از نقطه نظر دیگری بپردازیم ، به آن چه که تعادل بین المللی می باشد ، با این توضیح که ارتش ترکیه به طور غیر قانونی در قبرس ، عراق و سوریه حضور دارد : این کشور به تحریمات نظامی در لیبی احترام نمی گذارد و هم اکنون در موضوع آتش بس در آذربایجان همینطور عمل می کند .
باکو سعی دارد تا مهلت زمانی را عقب تر بکشاند . آذربایجان از حمایت قطر بهره می برد که در محل عملیات را سرپرستی می کند و به تامین هزینه ی عناصر جهادی روی آورده . بنا بر اطلاعاتی که در دست داریم ، حدود ۵۳۰ عنصر جهادی از ادلیب ( سوریه ) توسط ترکیه به این منطقه آورده شده اند . این جنگ برای ( ک ک ار) بسیار پر هزینه می باشد و موسسه ی قدرتمند هنری کراویس ( ایالات متحده و اسرائیل) به مانند عراق و سوریه و لیبی در این مناقشه نقش پر رنگی را ایفا می کند . به هنگام ایجاد هرج و مرج در افغانستان کمونیست ، سلاح های اسرائیلی از طریق پاکستان به افغانستان منتقل شدند . در هر حال ، در ترکیه ، پرچم سه کشور در کنار هم در همه ی نقاط افراشته شده .
عجیب است که رئیس جمهور آذربایجان از پشتیبانی هم تای بلاروس خود ( آلکساندر لوکاچنکو ) نیز برخوردار بوده است . ممکن است کشور بلاروس هماهنگ با کرملن عمل می کند ، و این نشان می دهد که همکاری میان روسیه ، ارمنستان واضح تر باشد ( کشور روسیه ، بلاروس و ارمنستان هر سه عضو اتحادیه اقتصادی اورآسیا و سازمان امنیت منطقه می باشند )
هنوز ایران موضع خود را روشن نکرده است . هر چند به لحاظ قومی ترک های آذربایجان تنها قوم شیعه مذهب در جهان می باشند و در گذشته به حکومت صفوی وابسته بودند . رئيس جمهور حسن روحانی پروژه ی فدراسیون شیعه را در انتخابات دوم خود مطرح نمود . این عقب نشینی نشان می دهد که تهران قصد ندارد با مسکو که به طور رسمی بی طرفی اتخاذ کرده ، دچار مشکل شود . همینطور که ارمنستان نقش مهمی در دور زدن تحریمات ایالات متحده در برابر ایران ایفا می کند .
ارامنه ی ساکن ایالات متحده لابی قدرتمندی در کنگره ی این کشور دارند و می توانند رجب طیب اردوغان را که کشورش عضو ناتو می باشد ، مسئول این مناقشه در برابر دیوان بین المللی معرفی کنند .
در ارتباط با پیمان سری میان مسکو و واشنگتن ، این جنگ می تواند به طور دیپلماتیک علیه رئیس جمهور اردوغان باشد که هم اکنون برای این دو ابر قدرت موقعیت غیر قابل تحملی را ایجاد کرده . همانگونه که در گذشته رئیس جمهور عراق صدام حسین که پس از نوکری پنتاگون به صورت دشمن شماره ی یک این کشور در آمد ، آن هم به هنگام حمله به کوییت . شاید رئیس جمهور ترکیه نیز به همین صورت مورد تشویق قرار گرفته باشد .
[1] « La Turquie d’aujourd’hui poursuit le génocide arménien », par Thierry Meyssan, Réseau Voltaire, 26 avril 2015.
[2] « En 1992, les États-Unis tentèrent d’écraser militairement la Transnistrie », par Thierry Meyssan, Réseau Voltaire, 17 juillet 2007.
[3] “Intervention by Ilham Aliyev the 75th meeting of the United Nations General Assembly”, by Ilham Aliyev, Voltaire Network, 24 September 2020.