موشک علیه لوله های انتقال گاز

موشک ایم-120 آمرام (Aim-120 Amraam ) که توسط اف 16 ترکیه (هر دو ساخت ایالات متحدۀ آمریکا) تنها بمب افکن روسی که علیه داعش در سوریه به پرواز درآمده بود را هدف نگرفته بود، بلکه هدف مهمتری را رهگیری می کرد : هدف مهمتر ترکیش استریم (Turkish Sream) بود، یعنی طرح لوله انتقال گاز که می بایستی از منابع روسیه را به ترکیه و از آنجا به یونان و سپس به دیگر کشورهای اتحادیۀ اروپا متصل سازد. ترکیش استریم پاسخ مسکو به تخریب سات استریم (South Stream) بود یعنی لولۀ انتقال گازی که اوکراین را دور می زند و گاز روسیه را تا تارویزیو(در استان اودینه در ایتالیا) منتقل می کند و از آنجا به تمام کشورهای اتحادیۀ اروپا، با منافع بسیار زیاد برای ایتالیا به انضمام تولید کار در این کشور [1]. این طرح توسط گازپروم روسی (Gazprom) و شرکت انی ایتالیائی (Eni) آغاز شد با شرکت نفت و گاز آلمانی وینترسهل (Wintershall) و شرکت گاز و الکتریسیتۀ فرانسوی ( EDF) گسترش یافت. این طرح به مراحل پیشرفته ای رسید ( شرکت سایپم Saipem از شرکت انی ENI قراردادی به مبلغ 2 میلیارد یورو برای ساخت لولۀ گاز در دریای سیاه به دست آورده بود) تا این که واشنگتن بحران اوکراین را به وجود آورد، و به جریانی دامن زد که نیویورک تایمز آن را به شکل «استراتژی خشونت آمیز برای تقلیل گاز روسیه به اروپا» تعریف کرد.

زیر فشار ایالات متحده، بلغارستان در دسامبر 2014 کار سات استریم را متوقف کرد و بر این اساس طرح با شکست مواجه شد [2]. ولی اگر چه مسکو و آنکارا در رابطه با سوریه و داعش در جبهۀ مخالف بودند، با وجود این گازپروم قراداد مقدماتی با شرکت بوتاس Botas ترکیه جهت ایجاد لوله های انتقال گاز مضاعف برای ترکیه و روسیه از طریق دریای سیاه را به امضا رساند.

در 19 ژوئن مسکو و آتن قرارداد مقدماتی برای گسترش ترکیش استریم (با دو میلیارد دلار به خرج روسیه) تا یونان را به امضا رساند، تا راه ورودی برای لوله های انتقال گاز جدید به اروپا امکان پذیر گردد [3].

در 22 ژوئیه بارک اوباما با رجب طیب اردوغان تلفنی تماس گرفت و از او خواست که ترکیه را از این طرح حذف کند [4].

16 نوامبر مسکو و آنکارا، خلاف انتظار اوباما، برای راه اندازی طرح ترکیش استریم، ملاقات آیندۀ بین دو دولت را اعلام کردند که برد آن از لوله های گازی که از اوکراین می گذشت فراتر می رفت. هشت روز بعد حمله به بمب افکن روسی این ملاقات را تحت تأثیر قرار داد، و شاید هم که به حذف طرح ترکیش استریم انجامید.

مطمئناً در واشنگتن گیلاس هایشان را به سلامتی موفقیت جدید سر کشیدند. ترکیه که %55 از گاز و %30 از نفت مورد نیازش را از روسیه وارد می کرد، مورد تحریم روسیه قرار گرفت و علاوه بر این بیم آن می رود که قرارداد پر منفعت ترکیش استریم را نیز از دست بدهد. در نتیجه باید پرسید که حملۀ عامدانه به هواپیمای روسی به نفع چه کسی بوده است؟ جملۀ اردوغان «ما می خواستیم که چنین موردی پیش نمی آمد، ولی پیش آمد، امیدوارم این گونه موارد دیگر روی ندهد» نشان می دهد که داستان واقعی واقعه پیچیده تر از آن چیزی است که رسماً اعلام کرده اند.

در ترکیه مراکز فرماندهی، پایگاه ها و رادارهای ناتو زیر فرماندهی ایالات متحده حضور دارند : در نتیجه فرمان حمله به بمب افکن روسی در این چهار چوب صادر شده است.

در این نقطه از رویدادهائی که بر شمردیم وضعیت «جنگ لوله های انتقال گاز» کدام است ؟ ایالات متحدۀ آمریکا و ناتو سرزمین اوکراین جائی که لوله های انتقال گاز روسیه و اتحادیۀ اروپا عبور می کند را تحت کنترل خود دارد، ولی امروز روسیه کمتر می تواند روی آنها حساب کند (حجم گاز صادراتی روسیه به اروپا از %90 به %40 درصد سقوط کرده است، به یمن دو دالان آلترناتیو.)

–  نورث استریم Nord Stream که از شمال اوکراین گاز روسیه را به آلمان منتقل می کند : گازپروم در حال حاضر می خواهد آن را به دو برابر برساند ولی این طرح در اروپا، در لهستان و دیگر کشورهای اروپای شرقی به مانع برخورد کرده است (یعنی از سوی کشورهائی که بیشتر به واشنگتن وابسته هستند تا به بروکسل).

– بلو استریم Blue Stream توسط گازپروم Gazprom و انی Eni به شکل مشارکتی مدیریت می شود، که از جنوب از ترکیه عبور می کند و به همین علت بی خطر نیست.

اتحادیۀ اروپا می تواند حجم بسیار بالائی را با بهای نازل از ایران وارد کند، با لوله های انتقال گازی که پیش از این در عراق و سوریه راه ندازی شده، ولی این طرح نیز به مانع برخورد کرد (و اتفاقی نبود) یعنی مانعی به نام جنگ افسارگسیخته در این کشورها ...بر اساس استراتژی ایالات متحده و ناتو.